Πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των ανατιμήσεων, με φορολογικές ελαφρύνσεις για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες ακινήτων, καθώς και κίνητρα για τους νέους, ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της 85ης ΔΕΘ. Παράλληλα, έθεσε πιο ψηλά τον πήχη για την ανάπτυξη, γνωστοποιώντας πως ο νέος στόχος είναι ανάπτυξη 5,9% για το 2021 αντί για 3,6%.
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία Ειδικού Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης το οποίο θα καλύπτει τουλάχιστον το 80% των αυξήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα για όλους τους καταναλωτές. Σε πρώτη φάση, το Ειδικό αυτό Ταμείο θα χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 150 εκατομμυρίων ευρώ. Για το 4ο τρίμηνο του 2021 (μήνες Οκτώβριο έως Δεκέμβριο) επιδοτούνται για το σύνολο του πληθυσμού οι πρώτες 300 Kwh με ποσό 30 Euro/Mwh, αντισταθμίζοντας σχεδόν το σύνολο της αναμενόμενης αύξησης του ρεύματος. Σημειώνεται ότι η μέση κατανάλωση για ένα τυπικό νοικοκυριό κυμαίνεται στις 300-400 Kwh μηνιαίως. Η ανωτέρω επιδότηση ισχύει και για επαγγελματικά τιμολόγια χαμηλής τάσης. Το κόστος για το τρίμηνο ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ και θα επιδοτηθεί από την ανακατανομή των εσόδων του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων ρύπων.
Επίσης, το επίδομα θέρμανσης που θα δοθεί το Δεκέμβριο του 2021 θα είναι αυξημένο κατά 20%. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2021 είναι 15 εκατ. ευρώ.
Μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας
Συνολικά για την αντιμετώπιση της ακρίβειας ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε μέτρα που αφορούν σε χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ σε προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, αυστηρό έλεγχο του ανταγωνισμού, κρατική στήριξη απέναντι σε ανατιμήσεις και είναι τα εξής:
– Μειωμένος ΦΠΑ σε καφέ, μεταφορές, μη αλκοολούχα ποτά, γυμναστήρια, σχολές χορού, τουρισμό, κινηματογράφους
– Νέο ταμείο ενεργειακής μετάβασης για την κάλυψη του 80% των αυξήσεων ηλεκτρικού ρεύματος απευθείας στο λογαριασμό κάθε νοικοκυριού σε όλο τον πληθυσμό της χώρας.
– Μείωση ΦΠΑ ζωοτροφών στο 6% για τους αγρότες
– Αύξηση επιδόματος θέρμανσης κατά 20%
– Κατάργηση ειδικού τέλους τηλεπικοινωνιών για νέους έως 29 ετών και μείωση στο 10% flat για τον υπόλοιπο πληθυσμό
– Μείωση του ΕΝΦΙΑ
– Αναστολή πληρωμής τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης
– 30% μείωση φορολογίας εισοδήματος στα φυσικά πρόσωπα που πραγματοποιούν δαπάνες έως 5.000 ευρώ μέσω ηλεκτρονικών συναλλαγών σε συγκεκριμένους κλάδους (πχ υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, οικιακές υπηρεσίες, γυμναστήρια, ταξί, νομικές υπηρεσίες κοκ)
– Προς τους πραγματικά ευάλωτους πολίτες, η Πολιτεία αποφάσισε να παρέχει και μία πρόσθετη οικονομική στήριξη. Γι’ αυτό και τον Δεκέμβριο, σε όλους τους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος θα καταβληθεί το διπλάσιο ποσό από αυτό που θα λάμβαναν κανονικά. Μια πράξη ανακούφισης πριν από τις γιορτές σε εκείνους που το έχουν περισσότερο ανάγκη.
Φοροελαφρύνσεις για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ιδιοκτήτες ακινήτων
Τα μέτρα για τη φορολογική ελάφρυνση νοικοκυριών, επιχειρήσεων και ιδιοκτητών ακινήτων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός είναι:
– Επεκτείνεται για όλο το 2022 η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και η μείωση των τριών μονάδων των ασφαλιστικών εισφορών στον ιδιωτικό τομέα. Κόστος 1,58 δισ. για το 2021 και 1,58 δισ. για το 2022.
– Από τον Ιανουάριο του 2022 μειώνεται ο φόρος επιχειρήσεων από το 24% στο 22%. Κόστος 183 εκατ. ευρώ για το 2022.
– Μειώνεται το ποσοστό επιστροφής όλων των επιστρεπτέων προκαταβολών ανάλογα με την πτώση των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης. Πιο συγκεκριμένα, εφόσον έχει τηρηθεί η ρήτρα διατήρησης εργαζομένων που προβλεπόταν σε κάθε κύκλο επιστρεπτέας, επιστρέφεται:
– Για επιχειρήσεις που έχουν κάνει έναρξη εργασιών πριν από την 1η Ιανουαρίου 2019 και έχουν θετικά ακαθάριστα έσοδα το 2019:
◦ Επιστρέφεται το εν τέταρτο (25%) εφόσον έχουν πτώση ακαθάριστων εσόδων το 2020 σε σχέση με το 2019 άνω του 70% και καταγράφουν ζημίες προ φόρων.
◦ Επιστρέφεται το εν τρίτο (33,3%) εφόσον έχουν πτώση ακαθάριστων εσόδων το 2020 σε σχέση με το 2019 μεταξύ 30% και 70% και καταγράφουν ζημίες προ φόρων.
◦ Για τις λοιπές επιχειρήσεις επιστρέφεται το 50%.
– Για νέες επιχειρήσεις που έχουν κάνει έναρξη εργασιών μετά την 1η Ιανουαρίου 2019 ή είχαν μηδενικά ακαθάριστα έσοδα το 2019:
◦ Επιστρέφεται το εν τέταρτο (25%) εφόσον έχουν πτώση ακαθάριστων εσόδων το 2020 σε σχέση με το 2019 (εφόσον είχαν καταγράψει θετικά ακαθάριστα έσοδα το 2019) άνω του 30% και καταγράφουν ζημίες προ φόρων.
◦ Για τις λοιπές επιχειρήσεις επιστρέφεται το εν τρίτο (33,3%).
Με βάση το ανωτέρω σχήμα υπολογίζεται ότι:
– To 28% των επιχειρήσεων θα επιστρέψουν το εν τέταρτο (25%),
– το 39% των επιχειρήσεων θα επιστρέψουν το εν τρίτο (33,3%),
– το 33% θα επιστρέψουν το 50%.
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα στις επιστρεπτέες 1 έως 3 επιστρεφόταν από 50% έως και 100% ανάλογα με την πτώση τζίρου, ενώ για όλες τις επιχειρήσεις στις επιστρεπτέες 4 έως 7 επιστρεφόταν το 50%.
Επιπροσθέτως των ανωτέρω ισχύει έκπτωση 15% σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του ποσού προς επιστροφή έως 31 Δεκεμβρίου 2021. Σε διαφορετική περίπτωση το ποσό καταβάλλεται σε 60 δόσεις από τον Ιανουάριο 2022.
Δημοσιονομικό κόστος που επιβαρύνει το 2021: 660 εκατ. ευρώ.
– Επεκτείνεται η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις μεταφορές, τον καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους και το τουριστικό πακέτο έως τον Ιούνιο του 2022. Δημοσιονομικό κόστος για Οκτ.-Δεκ. 2021: 64 εκατ. ευρώ. Δημοσιονομικό κόστος για το 2022: 211 εκατ. ευρώ.
– Μειώνεται ο συντελεστής ΦΠΑ στα γυμναστήρια και τις σχολές χορού από 24% σε 13% από 1η Οκτωβρίου 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Δημοσιονομικό κόστος για Οκτ.-Δεκ. 2021: 1 εκ. ευρώ. Δημοσιονομικό κόστος για το 2022: 4 εκατ. ευρώ.
-Επεκτείνεται η αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής τηλεόρασης από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Δημοσιονομικό κόστος για Οκτ.-Δεκ. 2021: 4,5 εκ. ευρώ. Δημοσιονομικό κόστος για το 2022: 9 εκατ. ευρώ.
– Επεκτείνεται το πρόγραμμα επιδότησης κενών θέσεων στον πολιτισμό έως τον Δεκέμβριο του 2021. Δημοσιονομικό κόστος για το 2021: 16 εκατ. ευρώ. Δημοσιονομικό κόστος για το 2022: 6 εκατ. ευρώ.
– Δίνεται αποζημίωση ειδικού σκοπού για επιπλέον δύο μήνες για τους καλλιτέχνες (για τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο) και τους ξεναγούς (για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο). Δημοσιονομικό κόστος για το 2021: 30 εκατ. ευρώ.
– Επεκτείνεται το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως το τέλος του 2021. Δημοσιονομικό κόστος για το 2021: 50 εκατ. ευρώ.
-Επεκτείνεται το πρόγραμμα επιδότησης δόσεων δανείων νοικοκυριών που επλήγησαν από την Πανδημία «ΓΕΦΥΡΑ» για τρεις μήνες με κάλυψη 40% επί των δόσεων δανείων. Κόστος 48 εκατ. ευρώ για το 2021.
– Επεκτείνεται το πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας για άλλες 50.000 θέσεις. Κόστος: 169 εκατ. στον προϋπολογισμό του 2022.
– Φορολογικά κίνητρα για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών: Από τον Ιανουάριο του 2022 και έως το 2025, το 30% των δαπανών που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής προς συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους και μέχρι του ποσού των 5.000 ευρώ ετησίως, εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα των φυσικών προσώπων.
Ενδεικτικοί Κλάδοι:
– Eργασίες υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, ελαιοχρωματιστή
– Οικιακές υπηρεσίες, Υπηρεσίες καθαρισμού, Υπηρεσίες φροντίδας παιδιών, Υπηρεσίες για βοήθεια ατόμων στο σπίτι
– Γυμναστήρια, σχολές χορού
– Ταξί
– Νομικές υπηρεσίες
Επιπλέον, οι δαπάνες για ιατρικές, οδοντιατρικές και κτηνιατρικές υπηρεσίες μετρούν διπλά στο ελάχιστο όριο δαπανών 30% με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
– Αναμορφώνεται το πλαίσιο της φορολοταρίας: Σήμερα σε κάθε φορολοταρία 1.000 τυχεροί κερδίζουν από 1.000 ευρώ, με κόστος 12 εκατ. ευρώ ετησίως. Τι προτείνεται:
– Θα δίνεται διαφορετική στάθμιση ανάλογα με το ποσοστό του εισοδήματος που καταναλώνεται.
– Πολίτες με χαμηλότερο οικογενειακό εισόδημα και με περισσότερα τέκνα θα έχουν προσαύξηση στον αριθμό των λαχνών και στην πιθανότητα να κερδίσουν.
– Τα βραβεία της λοταρίας κάθε μήνα θα κλιμακώνονται και θα φτάνουν έως και τις 50.000 ευρώ. Επιπλέον τα Χριστούγεννα θα υπάρχει ιδιαίτερη λοταρία με βραβεία έως και 100.000 ευρώ.
– Χορήγηση προσαυξημένης έκπτωσης για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση:
-Από την 1η Ιανουαρίου 2022 και για τρία έτη, επιλεγμένες δαπάνες που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό έως εκατό τοις εκατό (100%).
Κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές:
– Από την 1η Οκτωβρίου 2021 μειώνεται κατά 50% ο φόρος στην συγκέντρωση κεφαλαίου. Δημοσιονομικό κόστος 18 εκατ. ευρώ ετησίως.
– Οι ατομικές επιχειρήσεις δύνανται μέσω συμπράξεων να δημιουργήσουν νέο νομικό πρόσωπο ανώτερης μορφής, ώστε να υπόκεινται στην φορολογία των νομικών προσώπων με ευνοϊκούς όρους.
– Για τις επιχειρήσεις-νομικά πρόσωπα που συγχωνεύονται σε νέο νομικό πρόσωπο ή που συγχωνεύονται δια απορροφήσεως από υφιστάμενο νομικό πρόσωπο, δημιουργώντας σημαντικές οικονομίες κλίμακας, θα παρέχεται έκπτωση 30% επί του ποσού του οφειλόμενου φόρου για τρία έτη.
– Δανεισμός: Οι εξαγορές και συγχωνεύσεις είναι ένα από τα πέντε κριτήρια επιλεξιμότητας για την πρόσβαση στα δάνεια των 12,7 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
– Καταργείται ο φόρος γονικών παροχών-δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού, που αφορά γονικές παροχές-δωρεές έως 800.000 ευρώ, από 1η Οκτωβρίου 2021. Κόστος 26 εκατ. ετησίως.
-Πρώτο ένσημο: Για το 2022 και προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανεργία των νέων στα πλαίσια αντιμετώπισης των συνεπειών του κορονοϊού, όλοι οι νέοι από 18 έως 29 ετών που δεν έχουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία και θα προσληφθούν εντός του έτους, λαμβάνουν για 6 μήνες προπληρωμένο χρόνο εργασίας που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την πρώτη τους απασχόληση. Η ενίσχυση ανέρχεται σε 1200 ευρώ για τους πρώτους 6 μήνες πλήρους απασχόλησης. Από αυτό το ποσό τα μισά θα τα λαμβάνει ο εργαζόμενος (επιπλέον του μισθού του) ως κίνητρο εύρεσης εργασίας και τα υπόλοιπα ο εργοδότης ως επιδότηση του μισθολογικού κόστους. Για εργασία μερικής απασχόλησης που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 50% της πλήρους, θα δίνεται το ήμισυ του ποσού. Δημοσιονομικό κόστος 28 εκατ. ευρώ για το 2021 και 14 εκατ. ευρώ για το 2022.
– Μειώνεται το τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας από 12% έως 20% που κυμαίνεται σήμερα στο 10% και καταργείται για νέους έως 29 ετών από 1η Ιανουαρίου 2022. Δημοσιονομικό κόστος: 68 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
-Από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 επεκτείνεται η χορήγηση στεγαστικού επιδόματος και στους σπουδαστές των δημόσιων ΙΕΚ (υπολογίζεται ότι περίπου 5.000 από τους 20.000 σπουδαστές των δημόσιων ΙΕΚ θα ζουν σε άλλη πόλη και θα καλύπτουν τα εισοδηματικά/περιουσιακά κριτήρια ώστε να καταστούν δικαιούχοι). Δημοσιονομικό κόστος για το 2022: 5 εκατ. ευρώ.
-Μετά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών προχωρούμε στην μείωση των συντελεστών υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ που θα ισχύσει για το 2022. Τα αποτελέσματα αυτής της άσκησης που είναι σε εξέλιξη θα είναι διαθέσιμα έως τα τέλη του έτους. Η άσκηση στόχο έχει την δικαιότερη κατανομή του φόρου με παράλληλη μείωση του ΕΝΦΙΑ για την πλειονότητα των πολιτών από το νέο έτος.
-Μειώνεται σε μόνιμη βάση από 1η Οκτωβρίου 2021 το ΦΠΑ των ζωοτροφών που προορίζονται για ζωική παραγωγή από το 13% στο 6%. Δημοσιονομικό κόστος: 15 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Νεολαία
Παρουσίασε ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Νεολαία. με 4 κατευθύνσεις: Ισότητα στις ευκαιρίες, εξωστρέφεια, ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση, διεύρυνση
– «πρώτο ένσημο» / 1.200 ευρώ για 6 μήνες σε όσους νέους προσλαμβάνονται σε δουλειές πλήρους απασχόλησης χωρίς να έχουν προϋπηρεσία (600 ευρώ στον εργαζόμενο και 600 ευρώ στον εργοδότη)
– Κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών για επιπλέον 50.000 θέσεις εργασίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας (συνολικά 150.000 θέσεις εργασίας).
– Επέκταση στεγαστικού επιδόματος 1000 ευρώ/έτος και στους σπουδαστές δημοσίων ΙΕΚ
– Κατάργηση ειδικού τέλους κινητής τηλεφωνίας για όλους τους νέους έως 29 ετών για φθηνότερη πρόσβαση στο διαδίκτυο με μείωση έως 20 ευρώ σε κάθε λογαριασμό/μήνα.
– 50 GB δώρο στο κινητό τους για όλους τους ανηλίκους 15-17 ετών που έχουν ήδη εμβολιαστεί ή επιλέγουν να εμβολιαστούν έως το τέλος του 2021.
– Καθιέρωση ψηφιακής κάρτας, ένα ψηφιακό πορτοφόλι, όπου θα συγκεντρώνονται όλες οι παροχές του κράτους προς τους νέους
– Κατάργηση του φόρου γονικών παροχών και δωρεών από τους γονείς προς τα παιδιά.
Μείωση του ΕΝΦΙΑ
O ΕΝΦΙΑ θα εξακολουθήσει να μειώνεται στη βάση των νέων αντικειμενικών αξιών και μιας νέας, δικαιότερης αντιμετώπισης των φόρων στην ακίνητη περιουσία. Στη συζήτηση του Προϋπολογισμού θα παρουσιασθεί το πλήρες σχέδιο. Τα περισσότερα νοικοκυριά, το 2022 θα πληρώσουν χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ από το 2021. Και ότι ο συμπληρωματικός φόρος ΕΝΦΙΑ θα ενσωματωθεί στην κύρια κλίμακά του, όπως είχε υποσχεθεί ο πρωθυπουργός και προεκλογικά.
Μεταρρυθμίσεις στην Υγεία
Η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε μια μια σειρά μεταρρυθμίσεων στον τομέα της Υγείας, όπως:
– Εκσυγχρονισμός των μεγάλων νοσοκομείων, αυτοδύναμα Κέντρα Υγείας και ΣΔΙΤ για την κατασκευή πρωτοβάθμιων δομών.
– Πιο αποτελεσματικός ΕΟΠΥΥ
– Εξορθολογισμός φαρμακευτικής δαπάνης και του claw back με γενναία εξάπλωση των γενοσήμων.
– Διενέργεια δωρεάν προληπτικών εξετάσεων καρκίνου τραχήλου της μήτρας, καρκίνου του μαστού, καρκίνου παχέος εντέρου και διαγνωστικών εξετάσεων για καρδιαγγειακό κίνδυνο από 1/2022.
Τα έργα της Θεσσαλονίκης
Σε ότι αφορά στα έργα της Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός είπε ότι το Μετρό θα είναι έτοιμο στα τέλη του 2023. Για το γήπεδο του ΠΑΟΚ είπε ότι ο επενδυτής μπορεί να ξεκινήσει τις εργασίες καθώς η κυβέρνηση έχει κάνει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες.
Σε ό,τι αφορά στην ποδοσφαιρική ομάδα του ΑΡΗ ανακοίνωσε πως σε συνεννόηση των Δήμων Θεσσαλονίκης και Πυλαίας-Χορτιάτη μπορεί να αποκτήσει νέο γήπεδο και το σημερινό στην περιοχή Χαριλάου να μετατραπεί σε άλσος.
Εξήγγειλε ακόμα
– Νέο ογκολογικό νοσοκομείο στη δυτική Θεσσαλονίκη
– Χάραξη ενιαίου παραλιακού μετώπου 40 χλμ από το καλοχώρι έως τη Μηχανιώνα
– Μελέτη επέκτασης του μετρό στη δυτική Θεσσαλονίκη
– Εξυγίανση άτυπης βιομηχανικής συγκέντρωσης στο Καλοχώρι
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο να ενίσχυση της άμυνας της χώρας, καθώς τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale θα αυξηθούν σύντομα σε 24 από 18 και τα πρώτα θα πετούν στον ελληνικό ουρανό ως τα τέλη του 2021.
Αναφερόμενος στην πανδημία, ξεκαθάρισε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο πως “η οικονομία και η κοινωνία δεν θα ξανακλείσουν” και ζήτησε εκ νέου να εμβολιαστούν όσοι δεν το έχουν κάνει, σημειώνοντας ότι επενδύει στην πειθώ και στην ενότητα.
Ο πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του με αναφορά στον Γιώργο Σεφέρη και στον Μίκη Θεοδωράκη, λέγοντας: “Από σήμερα ξεκινά μια νέα συναρπαστική διαδρομή που θα διανύσουμε όλοι μαζί, κάνοντας πράξη το σύνθημα της φετινής ΔΕΘ για μια πατρίδα που ξέρει, μπορεί και τολμά για τη γενναία Ελλάδα που βαδίζει μπροστά και κοιτάζει μόνο ψηλά. Στο δρόμο, δηλαδή, που μας δείχνουν ο Γιώργος Σεφέρης και ο Μίκης Θεοδωράκης που θα είναι πάντα δίπλα μας. Λίγο ακόμα να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα. Τους απαντάμε: Πολύ ψηλότερα η Ελλάδα. Το θέλουμε, το αξίζουμε και το μπορούμε και θα τα καταφέρουμε”.
Στις πρώτες σειρές των θέσεων στο συνεδριακό κέντρο “Ι. Βελλίδης” είχαν καθίσει για λόγους συμβολισμού νέες και νέοι και ο πρωθυπουργός είπε ότι αυτό σημαίνει πως βρίσκονται στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, στις πρώτες θέσεις της πατρίδας, στο μυαλό και στην καρδιά μας.
Ο πρωθυπουργός έφτασε στο συνεδριακό κέντρο συνοδευόμενος από τη σύζυγο του Μαρέβα Γκραμπόφσκι.
Πριν από την ομιλία του κ. Μητσοτάκη χαιρετισμούς απηύθυναν ο υφυπουργός Μακεδονίας και Θράκης Σταύρος Καλαφάτης και ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo Τάσος Τζήκας.