Πριν εξειδικεύσω την αναφορά μου στα πρατήρια καυσίμων θα ήθελα να κάνω κάποια ειδική μνεία στα τεχνολογικά άλματα που θα συντελεστούν τα επόμενα χρόνια , σε συνδυασμό με τις μεταβολές που θα επιφέρει η πανδημία του κορονοϊού , και τις διάφορες εμφάσεις τους στον τομέα ευρύτερα της ενέργειας.
Ποιος δεν έχει ακούσει για την Τεχνητή Νοημοσύνη ( AI : Artificial Intelligence ) και την επίδραση που θα έχει τα επόμενα χρόνια στην καθημερινότητα μας . Από κάτι που φαίνεται αναπόφευκτο όπως την αντικατάσταση της ανθρώπινης παρουσίας από μηχανήματα/ρομπότ σε διάφορες μορφές εργασίας ακόμα και την οδήγηση χωρίς οδηγό . Όλα αυτά έχουν ξεκινήσει να δοκιμάζονται και κάποια στιγμή θα προχωρήσουν σε ευρύτερη κλίμακα . Ήδη εξετάζεται η μεταφορά εμπορευμάτων με ένα κομβόι φορτηγών που θα έχει στο πρώτο όχημα έναν οδηγό/πλοηγό και τα επόμενα οχήματα θα κινούνται χωρίς οδηγό με συγκεκριμένη ταχύτητα και απόσταση μεταξύ τους . Άμεσα οι μεταφορικές εταιρείες προσδοκούν μείωση επιβάρυνσης μισθοδοσίας για οδηγούς , μείωση κατανάλωσης καυσίμου λόγω προκαθορισμένης χωρίς ιδιαίτερες μεταβολές κίνησης των οχημάτων και φυσικά γρηγορότερα δρομολόγια αφού δεν θα υπάρχουν οι περιορισμοί στην συνεχόμενη οδήγηση και την απαραίτητη ξεκούραση των οδηγών. Ακόμα περισσότερο φανταστικό , αλλά ήδη πειραματίζονται με αυτό στην Κίνα , είναι η πληρωμή ενός γεύματος σε ένα εστιατόριο με την αποδοχή της οφειλής με ένα χαμόγελο του πελάτη σε μια κάμερα και την ταυτόχρονη αφαίρεση του ποσού από τον τραπεζικό λογαριασμό του πελάτη. Άρα φανταστείτε μια κάμερα συνδεδεμένη με τέτοια τεχνολογία που αναγνωρίζει τα βιομετρικά χαρακτηριστικά του ατόμου , τα συνδέει με τον τραπεζικό του λογαριασμό και με το χαμόγελό του ως έγκριση πραγματοποιεί τη συναλλαγή .
Τα παραπάνω είναι παραδείγματα για το πόσο γρήγορα μπορεί να αλλάξουν πολλά πράγματα λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης . Αν τα συνδυάσουμε και με τις αλλαγές που έφερε η πανδημία του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία αντιλαμβανόμαστε ότι πολλές μορφές εργασίας θα διαφοροποιηθούν και κάποια επαγγέλματα θα εξαφανίζονται ενώ άλλα περισσότερο εξειδικευμένα θα αναδύονται . Είναι σίγουρο ότι η τηλεργασία και η εξυπηρέτηση του πολίτη χωρίς φυσική παρουσία σε δημόσιες υπηρεσίες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα οδηγήσει σε σημαντικές μεταβολές στον εργασιακό χώρο και στην Ελλάδα . Σύμφωνα με στοιχεία για την περσινή χρονιά σε μια χώρα των δέκα εκατομμυρίων μειώθηκαν κατά τριάντα εκατομμύρια οι επισκέψεις στις δημόσιες υπηρεσίες όχι μόνο λόγω του κορονοϊού αλλά κυρίως λόγω της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών . Όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες , έχουν μειώσει την τελευταία πενταετία κατά χίλια τα υποκαταστήματά τους και κατά είκοσι χιλιάδες το ανθρώπινο δυναμικό τους , με σχεδιασμό την περαιτέρω μείωση κατά ακόμα πεντακόσια καταστήματα την τρέχουσα χρονιά. Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θα συνεχιστεί και μετά το πέρας της πανδημίας , όχι φυσικά με τον ίδιο εκρηκτικό ρυθμό , αλλά σαν μια τάση εξυπηρέτησης που θα παγιωθεί ως διευκόλυνση του καταναλωτή. Ως ένα βαθμό θα θεωρηθεί επιτυχημένο το μοντέλο της τηλεργασίας και πιθανόν μεγάλες εταιρείες να οδηγηθούν σε μείωση του κόστους λειτουργίας τους μέσω ενοικίασης μικρότερων επαγγελματικών χώρων . Πιθανόν θα οδηγηθούμε σε ημιαπασχόληση και μείωση μισθών σε εργαζόμενους λιγότερο εξειδικευμένους και αύξηση μισθών σε εργαζόμενους με ειδικές γνώσεις .
Στον τομέα της ενέργειας δεν αποτέλεσε έκπληξη στους ανθρώπους του χώρου η απόφαση της Δανίας να σταματήσει τις έρευνες για νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα. Είναι μια κίνηση που εντάσσεται τόσο στα θέματα της κλιματικής αλλαγής όσο και μελλοντικά στο τέλος της εποχής του πετρελαίου. Παρότι οι αραβικές χώρες , λόγω χαμηλότερου κόστους εξόρυξης , συνεχίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό την παραγωγή πετρελαίου έχει ξεκινήσει η μετάβαση σε καθαρές μορφές . Με καύσιμο της μεταβατικής περιόδου το φυσικό αέριο φαίνεται ότι κατευθυνόμαστε και σε άλλες μορφές όπως είναι ο ηλεκτρισμός αλλά και καύσιμα όπως το υδρογόνο και η αμμωνία. Η Σαουδική Αραβία ήδη προχωράει σε τεράστιες επενδύσεις με σκοπό την παραγωγή υδρογόνου και αμμωνίας .
Όσον αφορά το θέμα της ηλεκτροκίνησης με έκανε να κάνω μια ενδελεχή έρευνα γιατί αρχικά μου φαινόταν πολύ δύσκολο να έχουμε ραγδαία αύξηση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων . Ειδικά για την Ελλάδα την τιμή τους τη θεωρούσα ακριβή , ακόμα και με την επιδότηση , και είχα αμφιβολίες για την ευκολία και το κόστος φόρτισης , το οποίο δεν μπορεί να είναι το οικιακό όταν χρησιμοποιείς σταθμό που σου παρέχει θέσεις φόρτισης . Τελικά διαπίστωσα ότι τα προβλήματα για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης είναι κυρίως το μεγάλο κόστος αντικατάστασης της μπαταρίας και η αυτονομία που ως τώρα δεν επιτρέπει , χωρίς στάση , μεγάλο ταξίδι . Αυτό σημαίνει ότι για ένα διάστημα μπορεί να είναι αργή η αύξηση του αριθμού των ηλεκτροκίνητων οχημάτων αλλά αν τεχνολογικά επιτευχθεί χαμηλό κόστος μπαταρίας και αυτονομία η αύξηση από τον ένα χρόνο στον άλλο μπορεί να είναι ραγδαία . Ήδη η ελβετική εταιρεία Innolith δοκιμάζει πειραματικά εξελιγμένη μπαταρία που θα μπορούσε να δώσει σε ένα ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο αυτονομία χιλίων χιλιομέτρων.
Στην Ελλάδα ήδη έχει ξεκινήσει η κυβερνητική προσπάθεια για μετατροπή του 30% του στόλου αυτοκινήτων σε ηλεκτροκίνητα και plug-in υβριδικά την επόμενη δεκαετία . Τον τόνο όμως των αλλαγών στη χώρα μας δίνουν και άλλες ενέργειες όπως η δημιουργία στην Αστυπάλαια του πρώτου πράσινου νησιού από τη VW με κυκλοφορία κυρίως ηλεκτροκίνητων οχημάτων , η πρόθεση κατασκευής από την γερμανική Next.e.GO SE μονάδας παραγωγής τριάντα χιλιάδων ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων ετησίως και η πρόταση της Innolith για κατασκευή εργοστασίου παραγωγής του προηγμένου τύπου μπαταριών και η αντικατάσταση σε δίκτυα ΑΠΕ των νησιών των γεννητριών πετρελαίου με τους συσσωρευτές της ελβετικής εταιρείας.
Και ερχόμαστε στα πρατήρια υγρών καυσίμων . Τα τελευταία χρόνια όντως παρατηρείται υποχώρηση της κατανάλωσης και μείωση του αριθμού πρατηρίων κάτι που το 2020 όπως και στις αρχές του 2021 θα επηρεάσει και η πανδημία. Η οικονομική κρίση , η μη πάταξη του λαθρεμπορίου , η υψηλή φορολόγηση και η κυριαρχία στις μεγάλες πόλεις των πετρελαϊκών εταιρειών με ιδιόκτητα πρατήρια , έχουν φέρει τους συνετούς επιχειρηματίες του κλάδου σε απόγνωση. Τώρα έχουν να αντιμετωπίσουν και την ηλεκτροκίνηση . Θεωρώ ότι οι πρώτοι πελάτες που θα χάσουν θα είναι ένα μείγμα αυτών που πιστεύουν στην καθαρή ενέργεια και έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο και αυτών που επιδιώκουν την προβολή και το αίσθημα ότι ‘’πρώτος εγώ πήρα ηλεκτροκίνητο στην περιοχή ‘’ . Η φθορά θα είναι αργή αλλά θα υπάρξει και δεν θα είναι αναστρέψιμη αλλά συνεχιζόμενη.
Η μόνη λύση είναι η έγκαιρη μετάλλαξη του πρατηρίου υγρού καυσίμων . Να αποχαρακτηριστεί από βενζινάδικο και να θεωρηθεί σημείο πώλησης με την ευρύτερη έννοια . Ακούω κάποιους που λένε αντί για βενζίνη θα πουλάμε ηλεκτρισμό . Εν μέρει σωστό , αλλά πόσα πρατήρια είναι σε μεγάλα οικόπεδα για να χωρέσουν μεγάλο αριθμό ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων για φόρτιση , πόσο θα στοιχίζει σαν επένδυση η κάθε θέση φόρτισης και πόσο είναι το αντίτιμο που θα λαμβάνουν από τον πελάτη ; Θέλω να πω ότι θα ‘’ επιζήσουν ‘’ τα μεγάλα ιδιόκτητα πρατήρια των εταιρειών πετρελαιοειδών και όσα πρατήρια επιχειρηματιών είναι σε κεντρικά εμπορικά σημεία και μετατραπούν ανάλογα και με την περιοχή σε σημεία πώλησης πολλαπλών και διαφορετικών προϊόντων όχι απαραίτητα συνδεόμενων με το αυτοκίνητο. Όσο θα φθίνει η πώληση βενζίνης και πετρελαίου η αναπλήρωση της χαμένης κερδοφορίας για τον επιχειρηματία δεν μπορεί να έρθει μόνο από την ηλεκτροκίνηση.
Θεωρώ ότι επιχειρηματικά θα πρέπει να παρθούν γενναίες αποφάσεις . Αν κάποιος έχει μικρό χώρο και μη εμπορικό σημείο θα πρέπει να σκέφτεται από τώρα άλλες εναλλακτικές επαγγελματικής δραστηριότητας . Ακόμα και πρατήριο που τώρα κάνει υψηλές καταναλώσεις είτε λόγω χαμηλής τιμής πώλησης των καυσίμων είτε λόγω τοπικών γνωριμιών αν δεν έχει τα δύο παραπάνω στοιχεία , μεγάλο χώρο και εμπορικό σημείο , δύσκολα θα επιβιώσει . Εξαιρούνται κάποιες περιπτώσεις που ως σημείο πώλησης θα είναι μοναδικό στην περιοχή και θα επιβιώσει προσφέροντας ποικιλία προϊόντων , κάτι που είναι εφικτό στην επαρχία και όχι στις αστικές περιοχές.
Όσον αφορά αυτούς που θα συνεχίσουν την προσπάθεια διατήρησης της κερδοφορίας τους , για να επιβιώσουν θα πρέπει από τώρα να σχεδιάζουν την αλλαγή του πρατηρίου τους . Μπορούν για να γνωρίσουν την συγκεκριμένη αγορά να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με εταιρείες που τοποθετούν θέση φόρτισης ηλεκτροκίνητου οχήματος. Να δημιουργήσουν ηλεκτρονικό κατάστημα με έδρα το πρατήριο αλλά με προϊόντα όχι απαραίτητα αυτοκινήτου . Να επενδύσουν στο εσωτερικό του καταστήματος δημιουργώντας σύγχρονο μίνι-μάρκετ . Να δημιουργήσουν κάρτα πιστών πελατών με προσφορές ή εκπτώσεις σε ποικιλία προϊόντων . Να δουν τι λείπει από τους κατοίκους της περιοχής τους για να το φέρουν στο σημείο πώλησης ( πρώην βενζινάδικο ) . Να είναι καινοτόμοι με ιδέες που θα κάνουν το σημείο πώλησης σημείο συνάθροισης . Να ψάξουν στο εξωτερικό για εισαγωγή προϊόντων . Να ψάξουν στην περιοχή τους για τοπικά προϊόντα και να τα προωθήσουν.
Υπάρχουν πολλά που μπορεί κάποιος να κάνει . Αρκεί να πιστέψει ότι μπορεί και να χρησιμοποιήσει λευκή κόλλα . Δηλαδή επανασχεδιασμός από την αρχή χωρίς να θεωρεί κάτι δεδομένο ή αφού το λειτουργεί έτσι τόσα χρόνια δεν μπορεί να το αλλάξει. Προσωπικά πάντα πίστευα ότι ο πολύ καλός πωλητής είναι αυτός που μπορεί να πωλήσει τα πάντα όπως και ότι ο πολύ καλός επιχειρηματίας είναι αυτός που ή οδηγεί την αγορά ή έχει την ευελιξία να προσαρμόζεται άμεσα στις εξελίξεις της .
Ο κ. Βασίλης Αντωνόπουλος είναι επικεφαλής της OPERATIONAL EXCELLENCE – ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
