Προθεσμία ενός μήνα δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στην Τουρκία προκειμένου να συμμορφωθεί και να σταματήσει τις αυθαίρετες ενέργειες και τις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου, διαφορετικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα στραφούν στο μαστίγιο των κυρώσεων.
Η έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου έχει ως αντικείμενο τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία και έτσι εάν μέχρι τότε δεν έχει υπάρξει αποκλιμάκωση στην περιοχή και δεν έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για την έναρξη διαλόγου με τη γειτονική χώρα, μια σειρά από αυστηρές κυρώσεις θα βρεθούν στο τραπέζι.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ ήταν ξεκάθαρος στις δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του άτυπου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων στο Βερολίνο. Όπως τόνισε, θέλει το επόμενο διάστημα να προσπαθήσει τόσο ο ίδιος, όσο και η προεδρεύουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Γερμανία, να δημιουργήσει «χώρο για διαπραγματεύσεις για όλα τα θέματα της περίπλοκης και δύσκολης σχέσης με την Τουρκία». Παράλληλα όμως παρουσίασε έναν πολύ εκτεταμένο και ουσιαστικό κατάλογο κυρώσεων που θα επιβληθούν στην ‘Αγκυρα αν επιμείνει στις παράνομες δραστηριότητές της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η λίστα με τις πιθανές κυρώσεις που παρουσιάστηκε την Παρασκευή από τον Ύπατο Εκπρόσωπο είναι κλιμακούμενη και περιλαμβάνει από τη διεύρυνση της λίστας ατόμων που έχουν υποστεί νομικές συνέπειες, μέχρι ακόμη και τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε τομεακό επίπεδο σε κλάδους στους οποίους η τουρκική οικονομία είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή οικονομία. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που τίθεται από την Ε.Ε. ζήτημα τομεακών κυρώσεων στην Τουρκία.
Μάλιστα ο κ. Μπορέλ σημείωσε πως υπάρχει «πολιτική συναίνεση» και θα δοθεί εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίας να προσθέσουν στον κατάλογο κυρώσεων ονόματα που προτείνει η Κυπριακή Δημοκρατία και που σχετίζεται με τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Πέραν αυτού, όπως πρόσθεσε είναι δυνατόν οι κυρώσεις να συμπεριλάβουν περιουσιακά στοιχεία, όπως «πλοία», καθώς και την απαγόρευση πρόσβασης σε ευρωπαϊκές υποδομές, κεφάλαια και τεχνολογία.
Παράλληλα, η Ελλάδα κέρδισε την ομόθυμη στήριξη και τη συμπαράσταση των Ευρωπαίων εταίρων της, με τον κ. Μπορέλ να δηλώνει μετά την ολοκλήρωση του άτυπου Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών ότι είναι «ξεκάθαροι και αποφασισμένοι σε ό,τι αφορά την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων και την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο». Είναι εμφανές δε ότι ακόμη και όσοι προκρίνουν την ανάγκη για διάλογο με την Τουρκία, αντιλαμβάνονται ότι η έκταση της τουρκικής παραβατικότητας υπονομεύει πλέον τη λειτουργικότητα των σχέσεων Ε.Ε.-Τουρκίας.
«Η Τουρκία πρέπει να απέχει από μονομερείς ενέργειες. Αυτό αποτελεί βασικό στοιχείο προκειμένου να προχωρήσει ο διάλογος. Θέλουμε να βρούμε δρόμο προς μια πιο υγιή σχέση, προς όφελος τόσο της ΕΕ όσο και της Τουρκίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, ο οικοδεσπότης του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων Χάικο Μάας επεσήμανε πως η διαμεσολαβητική προσπάθεια του Βερολίνου θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες και κάλεσε την Τουρκία πρέπει «να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις, να μη συνεχίσει τις προκλήσεις που τακτικά συμβαίνουν».
«Η ώρα είναι τώρα. Θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στην διπλωματία. Για αυτό πρέπει η Τουρκία να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και να απέχει από τις προκλήσεις τις οποίες έχουμε συνεχώς να αντιμετωπίσουμε», είπε ο κ. Μάας, κάνοντας μάλιστα λόγο για μία κρίση που έχει πάρει «επικίνδυνες» διαστάσεις.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δήλωσε ικανοποιημένος για το «απολύτως υποστηρικτικό» κλίμα στο άτυπο ΣΕΥ και τόνισε πως «η ελληνική πλευρά πήρε αυτό που θα μπορούσε να πάρει. Μια κατανόηση κυρώσεων, εάν η Τουρκία δεν αποκλιμακώσει και δεν επιστρέψει στο τραπέζι του διαλόγου».
Παράλληλα, ο κ. Δένδιας εξέφρασε την ελπίδα ότι η Τουρκία «θα επανέλθει στη λογική, θα σταματήσει τις προκλήσεις και τις αυθαίρετες ενέργειες, θα σταματήσει τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και θα επιτρέψει στην Ελλάδα να επανέλθει σε ένα πλαίσιο συζήτησης για τη μία διαφορά, δηλαδή την υφαλοκρηπίδα και τις υπερκείμενες θαλάσσιες ζώνες, με πλαίσιο αναφοράς το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της θάλασσας».
Την υποχρέωση όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να στηρίξουν την Ελλάδα υπογράμμισε άλλωστε και η Γερμανίδα Καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, σε δηλώσεις της κατά την ετήσια θερινή συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο την Παρασκευή, ενώ ανέφερε πως «έχει συζητήσει εντατικά» το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν.
«Παραταύτα, έχω επανειλημμένα προσπαθήσει προκειμένου να μην υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση και αυτό γίνεται εν μέρει μόνο με το να μιλάει κανείς συνεχώς και με τις δύο πλευρές. Οι διαφορές που υπάρχουν εκεί σε ό,τι αφορά τον διαχωρισμό των οικονομικών ζωνών μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μαζί. Για αυτό προσπαθεί η Γερμανία», πρόσθεσε η κα Μέρκελ.
Γερμανία-ΕΕ: Η Αθήνα κερδίζει την στήριξη των εταίρων της
Σε βάρος της Τουρκίας γέρνει πλέον ξεκάθαρα το «παιχνίδι» του καταλογισμού των ευθυνών για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά και το ‘Ατυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών του Βερολίνου («Gymnich») και τη νέα τοποθέτηση της Καγκελαρίου Μέρκελ υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου. Εξίσου σαφές είναι ακόμη ότι η διπλωματική προσπάθεια αποκλιμάκωσης – σε συνδυασμό με την απειλή για νέες κυρώσεις – θα συνεχιστεί από την πλευρά του Βερολίνου και των Βρυξελλών με ορίζοντα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου.
Ως «κάτι περισσότερο από επιβαρυμένες, λόγω της συμπεριφοράς της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο», περιέγραψε τις σημερινές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος μέχρι πρόσφατα φρόντιζε να κρατά ίσες αποστάσεις, τουλάχιστον στις δημόσιες τοποθετήσεις του. «Προϋπόθεση για τον διάλογο με την Ε.Ε. είναι η απομάκρυνση της Τουρκίας από μονομερείς ενέργειες», δήλωσε από την πλευρά του ο Ύπατος Εκπρόσωπος για τις Εξωτερικές Υποθέσεις της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, ενώ ήταν σαφής η ομοθυμία των εταίρων σε ό,τι αφορά την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία έναντι της τουρκικής προκλητικότητας, αλλά και την ανάγκη επιβολής βαρύτερων κυρώσεων σε περίπτωση αποτυχίας της διαμεσολαβητικής προσπάθειας.
«Όλοι στην Ε.Ε. έχουμε την υποχρέωση να στηρίξουμε την Ελλάδα, όπου έχει δίκιο», συμπλήρωσε λίγο αργότερα η ‘Αγγελα Μέρκελ, δίνοντας με τον πιο επίσημο τρόπο τη θέση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η ίδια δέχθηκε τελευταία – τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό – δριμεία κριτική για τις ισορροπίες που εμφανίστηκε αποφασισμένη να τηρήσει, ακόμη και για την επιείκειά της απέναντι στις πρακτικές της ‘Αγκυρας.
Μέχρι τώρα, η κυρία Μέρκελ έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον δύο γύρους τηλεφωνικών επαφών με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ενώ ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να φέρει κάποιο αποτέλεσμα στο τραπέζι του Gymnich, έσπευσε την περασμένη εβδομάδα στις δύο πρωτεύουσες, μόνο και μόνο για να επιβεβαιωθεί ότι η άλλη πλευρά δεν επιθυμεί την συνεννόηση. Όπως ανακοίνωσε ο ίδιος χθες, οι προσπάθεια του Βερολίνου θα συνεχιστεί και το προσεχές διάστημα, ενόψει της Συνόδου Κορυφής η οποία θα πραγματευτεί το σύνολο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Στόχος είναι η κατάσταση να έχει ως τότε εξομαλυνθεί, τουλάχιστον τόσο ώστε να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας και να κατευναστούν οι φωνές εκείνες οι οποίες τάσσονται υπέρ μιας συνολικής αναθεώρησης της σχέσης Ε.Ε. – ‘Αγκυρας. «Έχει έρθει η ώρα να ξυπνήσει και ο τελευταίος ονειροπόλος στην Ευρώπη», είπε με νόημα προχθές ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, η κυβέρνηση του οποίου τάσσεται ακόμη και υπέρ της αφαίρεσης από την Τουρκία του καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ε.Ε. Απώτερος σκοπός ωστόσο της Γερμανίας είναι η συνολική διευθέτηση της χρονίζουσας ελληνοτουρκικής διένεξης, την οποία θεωρούν επικίνδυνη και ιδιαίτερα επιβαρυντική για τις εξωτερικές σχέσεις της Ε.Ε. Σε αυτό το πνεύμα έχουν το τελευταίο διάστημα πυκνώσει και οι αναφορές γερμανών αξιωματούχων, όπως χθες του κ. Μάας, υπέρ της προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Οι σημαντικές διμερείς οικονομικές σχέσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν και εξαγωγές εξοπλιστικών συστημάτων, τα περίπου τέσσερα εκατομμύρια πολιτών τουρκικής καταγωγής στην Γερμανία, αλλά και το προσφυγικό που εργαλειοποιεί συστηματικά ο Ταγίπ Ερντογάν δένουν πάντως αρκετά τα χέρια της ‘Αγγελα Μέρκελ, η οποία έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε έναν «απαραίτητο αλλά δύσκολο εταίρο», με τον οποίο θεωρεί απαραίτητο να διατηρεί διαύλους επικοινωνίας, ακόμη και παρά τις επιφυλάξεις του ίδιου της του κόμματος. Πριν από λίγες ημέρες η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) έλαβε επίσημη και σαφή θέση υπέρ της Ελλάδας στο θέμα της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, απαιτώντας από την ‘Αγκυρα «να επιστρέψει στους κανόνες και τις αξίες» του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης. Την ίδια ώρα, σε μια κίνηση που προκάλεσε έντονη κριτική, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών εξαιρούσε τις τουριστικές περιοχές της Τουρκίας από την γενική ταξιδιωτική προειδοποίηση που ισχύει για ολόκληρη τη χώρα, ικανοποιώντας σχετικό αίτημα της ‘Αγκυρας.
Το βέβαιο είναι ότι το αμέσως προσεχές διάστημα θεωρείται για το Βερολίνο κρίσιμο και αποφασιστικής σημασίας. Η συμπεριφορά της Τουρκίας θα κρίνει για τους Γερμανούς, εάν μπορούν να εξακολουθήσουν να υποστηρίζουν την συνέχιση της ευρωτουρκικής σχέσης «ως έχει» ή εάν θα υποχρεωθούν να δεχθούν μια ευρύτερη εξέταση της προοπτικής της – κάτι που θα ήθελαν να αποφύγουν, ιδίως κατά την διάρκεια της προεδρίας τους. «Τώρα είναι η ώρα», είπε χαρακτηριστικά ο Χάικο Μάας, «ας δώσουμε μια ευκαιρία στην διπλωματία». Για μια επιτυχή διαμεσολάβηση ωστόσο χρειάζεται η έντιμη και καλή διάθεση τουλάχιστον τριών πλευρών…
Μακρόν: Προκλήσεις οι ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο Η Γαλλία έθεσε κόκκινες γραμμές
Ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να επαναλάβει “έναν θετικό διάλογο” με την Τουρκία αλλά με “προϋποθέσεις”, όπως δήλωσε υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι το καλοκαίρι στην ανατολική Μεσόγειο η Γαλλία έθεσε κόκκινες γραμμές γιατί η Άγκυρα σέβεται μόνο λόγια που συνοδεύονται από πράξεις.
“Είναι σαφές ότι υπάρχει μια σειρά προϋποθέσεων προκειμένου να επαναληφθεί ένας διάλογος εμπιστοσύνης”, δήλωσε ο Μακρόν μιλώντας στο Παρίσι ενώπιον της Ένωσης των Ανταποκριτών Τύπου που καλύπτουν το προεδρικό ρεπορτάζ.
“Δεν θεωρώ πως τα τελευταία χρόνια η στρατηγική της Τουρκίας είναι η στρατηγική ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ… όταν έχετε μια χώρα που επιτίθεται στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες ή στην κυριαρχία δύο μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης”, είπε ο Μακρόν χαρακτηρίζοντας προκλήσεις τις ενέργειες της Τουρκίας.
“Αναλαμβάνω πλήρως αυτό που κάναμε φέτος το καλοκαίρι, που ήταν απλά να συνοδεύουμε με ανάλογες πράξεις τα λόγια”, εξήγησε ο Μακρόν. Το Παρίσι ανέπτυξε στα μέσα Αυγούστου δύο πολεμικά πλοία και δύο αεροσκάφη Rafale για να στηρίξει την Ελλάδα που καταγγέλλει “παράνομες” τουρκικές έρευνες για υδρογονάνθρακες στα ύδατά της.
“Δεν αναπτύξαμε έναν στόλο στην ανατολική Μεσόγειο αλλά είπαμε απλά ότι θεωρούμε πως οι αναπτύξεις που πραγματοποιήθηκαν (από την Τουρκία) συνιστούν πρόκληση”, αιτιολόγησε ο Γάλλος πρόεδρος. “Αυτό που έκανε η Γαλλία ήταν σημαντικό, είναι η πολιτική της κόκκινης γραμμής που είχα πάντα, όταν γίνεται λόγος για την κυριαρχία στη Μεσόγειο, είμαι υποχρεωμένος να είμαι συνεπής στις πράξεις και στα λόγια. Οι Τούρκοι λαμβάνουν υπόψη και σέβονται μόνο αυτό”.
“Είχαμε έναν χρήσιμο ρόλο. Η Γερμανία και οι εταίροι μας αρχίζουν να συμφωνούν μαζί μας ότι η τουρκική ατζέντα σήμερα θέτει πρόβλημα. Είχα μακρά συζήτηση με την καγκελάριο Μέρκελ το καλοκαίρι, (…) όλοι βλέπουν ότι υπάρχει πρόβλημα”.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ προειδοποίησε σήμερα την Άγκυρα με νέες κυρώσεις εάν δεν υπάρξει πρόοδος στον διάλογο με την Αθήνα για την κρίση στην ανατολική Μεσόγειο.
“Η στρατηγική που είναι η δική μας, υπογράμμισε ο Μακρόν, είναι να έχουμε μια κοινή θέση, η οποία καθιστά δυνατή την επανέναρξη μιας πιθανής σχέσης με την Τουρκία στη βάση προηγούμενων απαιτήσεων για σεβασμό της κυριαρχίας των κρατών μελών μας, και πίσω επίσης η επανέναρξη ενός θετικού διαλόγου: η Τουρκία είναι εταίρος σε θέματα μετανάστευσης, η Τουρκία πρέπει να είναι εταίρος σε ενεργειακά θέματα, ένας ειρηνικός εταίρος, η Τουρκία βρίσκεται σήμερα σε ένα πρόγραμμα τελωνειακής ένωσης μαζί μας”, υπογράμμισε ο Μακρόν.