Είναι οι δασμοί ο «μαύρος κύκνος» που μπορεί να καταστρέψει τις αγορές; Ποια είναι τα επικρατέστερα σενάρια;

Της Έλενας Γεωργίου

«Σου εύχομαι να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς», λέει μια κινέζικη παροιμία – κατάρα. Η έκφραση είναι ειρωνική: οι «ενδιαφέροντες» καιροί είναι συνήθως περίοδοι προβλημάτων.

Προσοχή: Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να ενημερώσει με ψυχραιμία τον επενδυτή για την «περιπέτεια» των δασμών που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, τους κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν στις οικονομίες και τις αγορές αλλά και τυχόν ευκαιρίες μετοχικών επενδύσεων.

Την περασμένη Παρασκευή, η Κίνα απάντησε (με +34%) στους εξωφρενικούς Αμερικανικούς δασμούς και πυροδότησε μια ευρύτερη πτώση στις αγορές. Αλλά και η ΕΕ, σύμφωνα με την πρόεδρο της, Φον ντερ Λάιεν, πρόκειται να αντιδράσει «σθεναρά» με αντίμετρα, αν δεν υπάρξει κάποια συμβιβαστική λύση μέσω διαπραγματεύσεων. Το τελευταίο, περί διαπραγματεύσεων, το κρατάμε…  Είναι οι Αμερικανικοί δασμοί ο «μαύρος κύκνος» που μπορεί να καταστρέψει αγορές και περιουσίες; Δείτε στο τέλος του άρθρου τα 3 πιθανά σενάρια, για την εξέλιξη της κρίσης.

Εν συντομία τι είναι οι δασμοί που επέβαλε η νέα Αμερικανική κυβέρνηση:

Στην ουσία είναι φόροι που κάνουν τα εισαγόμενα προϊόντα ακριβότερα, ώστε να «αναγκάσουν» τους Αμερικανούς καταναλωτές να τα αντικαταστήσουν με άλλα που παράγονται στις ΗΠΑ. Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε αγαθά που εισάγονται από άλλες χώρες και μετακυλίονται στους καταναλωτές.

Συνήθως, αποτελούν ποσοστό της αξίας ενός προϊόντος. Για παράδειγμα, ένας δασμός 20% σε ένα προϊόν πχ ελιές Καλαμών, αξίας 10$ θα σήμαινε επιπλέον χρέωση 2$.

Οι εταιρείες που φέρνουν τα ξένα αγαθά στη χώρα πρέπει να πληρώσουν το φόρο στο δημόσιο.

Οι εταιρείες μπορούν να επιλέξουν να μετακυλίσουν μέρος ή όλο το κόστος στους πελάτες ή μπορεί να αποφασίσουν να εισάγουν λιγότερα ξένα αγαθά. Οι δασμοί μπορεί να οδηγήσουν κάποιες εταιρίες να επενδύσουν στις ΗΠΑ για να παράγουν εκεί τα προϊόντα τους, ώστε να τους αποφύγουν. Αυτό φυσικά μπορεί να πάρει χρόνια.

Ας δούμε όμως και κάποια γεγονότα που δεν γράφονται στα ΜΜΕ: Η πραγματικότητα είναι ότι περίπου το 85% των χωρών έχουν ευνοϊκό δασμολογικό σύστημα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Άρα υπάρχει μια μεγάλη ανισορροπία εδώ. Μία άλλη αλήθεια είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν τεράστιο εμπορικό έλλειμμα γιατί η Αμερική είναι η πλουσιότερη χώρα του πλανήτη, οι κάτοικοι της οποίας δεν αποταμιεύουν αλλά ξοδεύουν συνεχώς. Δεν επεκτείνομαι γιατί δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου. Τέλος, δασμοί επεβλήθησαν ακόμη και σε ακατοίκητα νησιά στα οποία ζουν μόνο πιγκουίνοι, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως “πίσω πόρτα” από χώρες για να τους παρακάμψουν.

Γιατί ο Τραμπ χρησιμοποιεί δασμούς;

Ο Τραμπ λέει ότι η λέξη «δασμοί» είναι η αγαπημένη του λέξη και για δεκαετίες υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να τους χρησιμοποιήσουν για να τονώσουν την οικονομία τους. Λέει ότι οι δασμοί θα ενθαρρύνουν τους καταναλωτές των ΗΠΑ να αγοράσουν περισσότερα προϊόντα αμερικανικής κατασκευής, θα αυξήσουν το ποσό του φόρου που θα αυξηθεί και θα οδηγήσουν σε τεράστια επίπεδα επενδύσεων στη χώρα. Ο Τραμπ θέλει να μειώσει το χάσμα μεταξύ της αξίας των αγαθών που αγοράζουν οι ΗΠΑ από άλλες χώρες και της αξίας αυτών που πωλούν σε αυτές. Υποστηρίζει ότι η Αμερική έχει εκμεταλλευτεί από «απατεώνες» και «λεηλατήθηκε» από ξένους.

Από την άλλη, πολλοί υποστηρίζουν ότι ως επιτυχημένος επιχειρηματίας που κατάφερε να γίνει 2-3 φορές δισεκατομμυριούχος αφού προηγουμένως είχε πτωχεύσει, έχει συνηθίσει σε παζάρια (διαπραγματεύσεις) και να αναλαμβάνει ρίσκα που μπορεί να τινάξει τα πάντα στο αέρα.

Ο σύμβουλος και φίλος του, Ίλον Μασκ της Tesla, από τους πιο πλούσιους ανθρώπους στον κόσμο, είπε χθες  Σάββατο από την Ιταλία που βρίσκεται, ότι  ελπίζει σε «μηδενικούς δασμούς» μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, δημιουργώντας ουσιαστικά μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής».

Τι θέλει να επιτύχει ο Τραμπ;

Πιστεύω ότι θέλει να μειώσει την αξία του δολαρίου προκειμένου να κάνει τις αμερικανικές εξαγωγές πιο ανταγωνιστικές και τις εισαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες πιο ακριβές. Δείχνει να το καταφέρνει καθώς το δολάριο έχει υποτιμηθεί σχεδόν 7% από αρχές του έτους. Επίσης θέλει να στρέψει το ενδιαφέρον των επενδυτών από τα χρηματιστήρια σε πιο ασφαλείς επιλογές, όπως τα ομόλογα και έτσι να αναχρηματοδοτήσει φθηνά το αμερικανικό χρέος (εδώ θέλει πολύ ανάλυση που δεν είναι της παρούσης). Με τις αποδόσεις και τις τιμές να κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις, το 2024 ήταν μια άθλια χρονιά για την αγορά του Δημοσίου. Το ETF του iShares για ομόλογα 20+ ετών (TLT) υποχώρησε περισσότερο από 11% το 2024, σε σύγκριση με κέρδη κατά 23% που σημείωσε ο δείκτης S&P 500 του χρηματιστηρίου. Φέτος το TLT σημειώνει άνοδο 6,32%, ενώ ο S&P500 απώλειες -13,73% από 31/12/2024.

Επιδρούν οι αμερικανικοί δασμοί στην ελληνική οικονομία; 

Άμεσα όχι καθώς έχουμε πολύ μικρό ποσό εξαγωγών, κυρίως μέσω ελαιών, λαδιού κ.α. ύψους 2,5 δισ. δολ. Θα επηρεαστούμε όμως έμμεσα, καθώς αν πληγεί ο Αμερικανός ή ο Ευρωπαίος καταναλωτής, θα κόψει άλλες δαπάνες όπως ένα πιθανό ταξίδι στην Ελλάδα, με τη συνεισφορά του τουρισμού στο Ελληνικό ΑΕΠ να ξεπερνά το 20%, όπως και της ναυτιλίας, με 7-8% του ΑΕΠ.

Οι δασμοί είναι πληθωριστικοί ή αποπληθωριστικοί;

Είναι πληθωριστικοί για τις τιμές καταναλωτή και αποπληθωριστικοί για τις τιμές περιουσιακών στοιχείων. Πχ, οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος των εξαρτημάτων του iPhone στα 846$ από 549$  σύμφωνα με τη Wall Street Journal. Στις αγορές τώρα (περιουσιακά στοιχεία), περίπου 11,1 τρισεκατομμύρια δολάρια έχουν εξαφανιστεί μόνο από το χρηματιστήριο των ΗΠΑ από τις 17 Ιανουαρίου 2025, την Παρασκευή πριν ο Ντόναλντ Τραμπ ορκιστεί πρόεδρος των ΗΠΑ και ξεκινήσει τη δεύτερη θητεία του. Περίπου 6,6 τρισεκατομμύρια δολάρια από αυτό το ποσό χάθηκαν μόνο την περασμένη Πέμπτη και την Παρασκευή – η μεγαλύτερη διήμερη απώλεια αξίας των μετόχων στην ιστορία, σύμφωνα με στοιχεία του Dow Jones.

Τα hedge funds δε, πούλησαν μετοχές σε όλο τον κόσμο με το μεγαλύτερο ποσό μέσα σε μία ημέρα από το 2010, σύμφωνα με την Goldman Sachs.

Να θυμίσω, στις χρηματοπιστωτικές αγορές εδώ και πολύ καιρό έχουμε δει κάθε είδους πτώση. Είχαμε τη μεγάλη πτώση μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, είχαμε τη στεγαστική κρίση που επεκτάθηκε σε Μεγάλη Ύφεση με την τεράστια πτώση μεταξύ 2007 και 2009. Και φυσικά, θυμόμαστε καθώς είναι φρέσκια στο μυαλό όλων η κατάρρευση των τιμών των μετοχών που σημειώθηκε καθώς εξαπλώθηκε ο COVID το 2020.

Άρα, σε σύγκριση με αυτά τα γεγονότα, πώς κατατάσσουμε την πτώση από τους δασμούς;

Κατά την άποψή μου, αυτό θα ήταν, το λιγότερο τρομακτικό γεγονός με μεγάλη διαφορά. Δεν το βλέπουμε αυτό στη ρητορική σήμερα, αλλά είμαι αρκετά σίγουρη. Ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω. Γίνεται δύσκολο να θυμηθεί κανείς τη φρίκη αυτών των γεγονότων. Αυτό που κάνει την αγορά να πέφτει σημαντικά είναι ότι οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια. Έτσι, την 11η Σεπτεμβρίου, φυσικά, οι αγορές πέφτουν πάνω από 40%, με τον κόσμο να ανησυχεί μήπως υπάρξει μια επακόλουθη νέα επίθεση. Στην Κρίση 2008/2009, είχαμε το φαινόμενο ντόμινο. Κανείς δεν κατάλαβε ποτέ τι θα ακολουθήσει. Ο καταναλωτής φοβόταν και δεν προχωρούσε σε αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων ακόμη και μικρών οικιακών συσκευών. Και στον COVID, δεν είναι πολύ δύσκολο να θυμηθώ, αλλά υπήρχε μεγάλος φόβος αν μιλήσω σε κάποιον, πάω σε λάθος διάδρομο στο σούπερ μάρκετ, κολλήσω COVID και πεθάνω. Οι άνθρωποι ανησυχούσαν μήπως πεθάνουν. Δεν έβγαιναν έξω εξαιτίας αυτού. Φυσικά, δεν κατανάλωναν.

Χρειαζόμασταν χρόνο ώστε να έχουμε τη βεβαιότητα πριν ανακάμψουν οι αγορές. Και η βεβαιότητα ήταν πραγματικά πέρα ​​από τον έλεγχό μας. Απλώς χρειαζόμασταν χρόνο για να καταλάβουμε ότι δεν θα υπήρχε άλλο τρομοκρατικό συμβάν. Χρειαζόμασταν χρόνο να λήξει για να σταθεροποιηθεί η στεγαστική κρίση και ό,τι συνέβη μετά από αυτήν. Φυσικά, στην Ελλάδα με την χρεοκοπία, την κρίση την καταλάβαμε πολύ περισσότερο. Χρειαζόμασταν χρόνο για να καταλάβουμε ότι το ποσοστό θνησιμότητας του COVID ήταν χαμηλότερο από το αναμενόμενο. Είχαμε το εμβόλιο και τη θεαματική ανάκαμψη μετά.

Άρα και τώρα, χρειαζόμαστε χρόνο ώστε να επανέλθουν οι αγορές σε μεγάλο βαθμό σε  φυσιολογικούς ρυθμούς.

Οπότε ναι, τώρα θα υπάρξει πολύ περισσότερη αναταραχή, υπάρχει πολλή αβεβαιότητα και φυσικά ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΗ ΑΣΤΑΘΕΙΑ (κοινώς κάτω-πάνω-κάτω κ.ο.κ.).

Νομίζω ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα τροφοδοτήσει την αβεβαιότητα, γιατί αν βγουν και πουν: Γεια σας,  μην ανησυχείτε όλα θα πάνε μια χαρά, αυτό δεν τους δίνει μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη όταν διαπραγματεύονται με όλες τις χώρες, κυρίως με τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη (εκτός ΗΠΑ.

Θέλουν να τροφοδοτήσουν την αβεβαιότητα. Δεν νομίζω ότι τους ενοχλεί η βραχυπρόθεσμη πτώση των αγορών, γιατί θέλουν και τις μειώσεις των επιτοκίων, ώστε να χρηματοδοτήσουν το εθνικό χρέος των ΗΠΑ.

Νομίζω ότι πολύ –πολύ σύντομα θα έχουμε τις πρώτες διαπραγματεύσεις. Έτσι, αν έχουμε θετικό αποτέλεσμα, κάποια συμφωνία, οι αγορές θα πηγαίνουν πάνω, ενώ αντιθέτως αν έχουμε αντίμετρα, όπως έγινε με την Κίνα, οι αγορές θα «γκρεμίζονται».

Οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές αισθάνονται αρκετά άνετα βλέποντας τον τρέχοντα «Δείκτη Φόβου και Απληστίας» – Fear and Greed Index, να βρίσκεται στο 4.

Τι πρέπει να κάνουν τώρα οι επενδυτές;

Όπως είπε και ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Ζερόμ Πάουελ οι δασμοί Τραμπ είναι «πολύ μεγαλύτεροι από αυτούς που αναμένονταν». Άρα όλοι πιάστηκαν εξαπίνης. 

Φυσικά ούτε εγώ αποτελώ εξαίρεση και ο σχεδιασμός μου ήταν διαφορετικός για το 2025. Όπως όμως σημειώσει πολλάκις ΠΑΝΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ, ώστε να εκμεταλλευόμαστε τυχόν δώρα της αγοράς.

Πιστεύω ότι το επόμενο διάστημα θα προκύψουν ευκαιρίες. Όπως είχα γράψει την περασμένη Πέμπτη σε ανάρτησή μου, «… περιμένω να διαβάσω και να ακούσω από αύριο τα ΜΜΕ να μιλούν για καταστροφές κλπ. Μετά από 1-3 ημέρες μπορεί να έχουμε ιδανικές συνθήκες για αγορές, όταν θα κυριεύει ο τρόμος τις αγορές. Είπαμε: Οι κρίσεις γεννάνε κροίσους».

Άρα, μπορεί από Δευτέρα-Τρίτη, οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές, να εξετάσουμε το ενδεχόμενο κάποιων πρώτων αγορών (1/4 ή 1/3 του ποσού που επιθυμούμε με χρήματα που έχουμε και όχι margin), με εκπτώσεις σε μετοχές που θα πρωταγωνιστήσουν τα επόμενα έτη, στα πλαίσια ενός διαφοροποιημένου επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Ρωτήστε τον χρηματιστή σας σχετικά.

Υπάρχει πιθανότητα να βρούμε το ελάχιστο σημείο (πάτο) της αγοράς; Πάρα πολύ δύσκολο. Άρα κάποιοι επενδυτές με ρευστότητα ή άλλοι που δεν έχουν, πουλώντας άλλα περιουσιακά στοιχεία πχ ομόλογα, μπορούν να εκμεταλλευτούν την πτώση.

Οι ευκαιρίες μπορούν να παρουσιαστούν, αλλά προς το παρόν επενδυτές με καλά διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, δεν τους ακουμπά πολύ η πτώση.

Σημειώνω ξανά, ότι ο δείκτης S&P 500 μπορεί να φτάσει έως και τις 4.400 μονάδες, ήτοι 13% χαμηλότερα.

Μπορεί να δούμε μια bear market (αγορά αρκούδων);

Σε πτώση άνω του 20% ενεργοποιείται μια bear market (πτωτική αγορά), οπότε χαλάει η τάση. Η μέση bear market (πτωτική αγορά) βλέπει τις μετοχές να υποχωρούν περίπου 35%.

Οι πτώσεις είναι ο καλύτερος φίλος ενός μακροπρόθεσμου και πειθαρχημένου επενδυτή.

Εάν είστε υπερβολικά αγχωμένοι/ες τώρα, το χρηματιστήριο δεν είναι για εσάς. Εστιάστε στους μακροπρόθεσμους στόχους σας.

Η αρνητική αστάθεια είναι η τιμή που πληρώνουν οι επενδυτές στο χρηματιστήριο για να έχουν μια πολύ καλή μακροπρόθεσμη απόδοση. Γι’ αυτό όσοι αγοράζουν μετοχές επιτυγχάνουν υψηλότερες αποδόσεις.

Ανάλογες πτώσεις έχουμε ξαναδεί στο παρελθόν. Είχαμε περάσει μεγάλο διάστημα χωρίς διόρθωση, πολύ περισσότερο από το κανονικό. Άρα προετοιμαστείτε για αστάθεια, ανάλογα με την ειδησεογραφία των επόμενων ημερών. Διαβάζοντας λοιπόν τα ΜΜΕ να μιλούν για καταστροφές, είναι πολύ πιθανό να κάνετε ένα συναισθηματικό λάθος.

Πιστεύω ότι είναι νωρίς για τους περισσότερους επενδυτές, κυρίως αυτών που δεν έχουν εμπειρία σε ανάλογες πτώσεις, να εμπλακούν με την αγορά. Και νομίζω ότι προς το παρόν θα αποτελούσε ορθή απόφαση η παρατήρηση των όσων συμβαίνουν, πώς εξελίσσεται η κρίση και βλέπουμε αν οι προβλέψεις μας είναι σωστές γύρω από αυτή. Ας δούμε λοιπόν πως θα πάει η αγορά και δεν πειράζει, ας αγοράσουμε ακριβότερα, δηλαδή «ας μην πιάσουμε το μαχαίρι ενώ πέφτει».

Ας δούμε τώρα κάποια στοιχεία που τυχόν να βοηθήσουν την απόφασή μας για αγορά ή πώληση:

Την Παρασκευή 4/4/2025 ο δείκτης βαρόμετρο για τις αγορές, S&P 500, υποχώρησε 6%, τη μεγαλύτερη πτώση μιας ημέρας από τις 16 Μαρτίου 2020. Αν και οδυνηρές αυτές οι μέρες είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο κερδίζετε υψηλότερη απόδοση από μετοχές από ομόλογα/μετρητά μακροπρόθεσμα.

Ο δείκτης S&P 500 υποχώρησε 10,5% τις τελευταίες 2 ημέρες διαπραγμάτευσης, που ήταν η 5η μεγαλύτερη πτώση 2 ημερών από το 1950. Τι έχει συμβεί στο παρελθόν μετά τις μεγαλύτερες μειώσεις 2 ημερών; Οι μετοχές ήταν σημαντικά υψηλότερα τα επόμενα 1, 3, 5 χρόνια κάθε φορά.

Κυρίως η πτώση αφορά τις 7 μεγάλες μετοχές του δείκτη, τις λεγόμενες «υπέροχες 7» (Magnificent 7), που υποχωρούν το 2025 από -15% η Meta (Facebook) έως -37% η Tesla του Μασκ. Μέχρι προχθές (πριν τους δασμούς), ο δείκτης «S&P 493» αν υπήρχε, θα ήταν θετικός για φέτος.

Ο δείκτης φόβου (VIX) έκλεισε την εβδομάδα στα 45,3, ένα από τα υψηλότερα εβδομαδιαία κλεισίματα στην ιστορία. Φυσικά, το 2020 είχε φτάσει έως τις 85 μονάδες και τις 90 το 2008.Τι έχει συμβεί στο παρελθόν μετά τα υψηλότερα επίπεδα VIX; Οι μετοχές έκαναν ράλι με πιθανότητα 100% του χρόνου τα επόμενα 1, 2, 3, 4, 5 χρόνια με αποδόσεις πολύ πάνω από τους ιστορικούς μέσους όρους.

Τα πιθανά σενάρια

Όσον αφορά την οικονομία, υπάρχουν χιλιάδες πιθανά αποτελέσματα – αλλά όταν μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, όπως ένας εμπορικός πόλεμος αρχίζει να εξελίσσεται, βοηθά να εστιάσουμε σε μερικά διακριτά σενάρια. Ο πόλεμος των δασμών μόλις ξεκίνησε, οπότε είναι νωρίς, αλλά ας εξετάσουμε 3 πιθανά σενάρια:

1. Το Χειρότερο σενάριο (πιθανότητα <10%): Η κυβέρνηση Τραμπ μιλά σοβαρά για διατήρηση των δασμών σε ισχύ μακροπρόθεσμα, με στόχο να αναγκάσει σχεδόν όλα τα προϊόντα να παράγονται εγχώρια. Αυτό θα σήμαινε υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές, αύξηση του πληθωρισμού και πραγματικό πλήγμα στο βιοτικό επίπεδο του μέσου Αμερικανού. Πιθανότατα η χώρα να υποστεί βαθιά ύφεση και οι αγορές θα μπορούσαν να υποχωρήσουν από 35% έως και 60% σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι το κλασικό σενάριο στασιμοπληθωρισμού – επιβράδυνση της ανάπτυξης και αύξηση των τιμών – και είναι βάναυσο για όλους. Κανείς δεν κερδίζει.

2. Το Καλύτερο σενάριο (πιθανότητα 50-55%): Όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός γενικού σχεδίου — μια προσπάθεια να δημιουργηθεί παγκόσμια αβεβαιότητα και να έρθουν οι χώρες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μία προς μία για καλύτερους εμπορικούς όρους και παραχωρήσεις σε άλλα ζητήματα. Εάν αυτό συμβεί γρήγορα (εντός 1-3 μηνών), θα μπορούσαμε πραγματικά να δούμε πτώση των επιτοκίων, αποφυγή ύφεσης και βελτιωμένες εμπορικές συμφωνίες που τελικά ωφελούν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ. Σε αυτή την περίπτωση, ο βραχυπρόθεσμος πόνος οδηγεί σε μακροπρόθεσμο κέρδος. Πολλοί οι νικητές εδώ.

3. Το Κυρίως κακό σενάριο (πιθανότητα 35-40%): Η πρόθεση είναι η διαπραγμάτευση (2^Ο σενάριο), αλλά διαρκεί περισσότερο από 2-3 τρίμηνα. Ακόμα κι αν είναι επιτυχής, η παράπλευρη ζημιά στο μεταξύ, μας οδηγεί σε ύφεση ούτως ή άλλως. Οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταράσσονται, οι εταιρείες διστάζουν να επενδύσουν και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών διαβρώνεται πριν οριστικοποιηθούν οι συμφωνίες. Οι αγορές, όπως πάντα, προεξοφλούν τα γεγονότα, συνεπώς και σε αυτό το σενάριο υπάρχει αρκετός πόνος.

Καταλήγοντας, οι δασμοί θα ήταν καταστροφικοί ειδικά αν διαρκούσαν πολύ, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, αλλά είμαι αισιόδοξη ότι αυτή η ​​περιπέτεια θα καταλήξει στις επόμενες εβδομάδες και ότι στην ουσία πρόκειται για μια διαπραγματευτική τακτική του προέδρου Τραμπ. Στα σεμινάρια διαπραγμάτευσης σου διδάσκουν ότι ο πλέον δύσκολος άνθρωπος να διαπραγματευτείς είναι κάποιος που φαίνεται παράλογος. Πιστέψτε το έχω αντιμετωπίσει και επαγγελματικά κάποιες φορές. Άρα μέσα στις επόμενες μέρες ίσως δούμε την πρώτη μεγάλη συμφωνία με κάποια χώρα (μεγάλη οικονομία) που θα αλλάξει το κλίμα στις αγορές. Τα χρηματιστήρια, ειδικά στις ΗΠΑ, δεν «τιμολογούν» αυτή τη στιγμή ότι πρόκειται για κάτι μόνιμο. Αν το πίστευαν αυτό, θα είχαμε άμεσα μια πτώση 30-40%. Αυτό που τιμολογεί τώρα η αγορά είναι ότι, έως ότου επιλυθεί και αυτή η κρίση μπορεί να έχει προκληθεί μια μόνιμη ζημιά στην οικονομία, ύφεση, ανεργία κ.α. Τώρα σε περίπτωση που ακόμη μια μεγάλη οικονομία, όπως αυτή της ΕΕ, αποφασίσει σκληρά αντίμετρα, τότε η περαιτέρω πτώση είναι αναπόφευκτη.

Εύχομαι τελικά να μην ζήσουμε αυτές τους «ενδιαφέροντες καιρούς».

Να είστε όλες και όλοι καλά.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου μετοχών σας, παρακαλώ να ρωτάτε μόνον τον χρηματιστή σας. Κανέναν άλλο. Αυτός είναι ειδικός και πιστοποιημένος για να παρέχει χρηματιστηριακές συμβουλές

Για τυχόν ερωτήματα ή παρατηρήσεις σχετικά με όσα γράφω στο άρθρο, μπορείτε να μου στείλετε μήνυμα στον λογαριασμό μου στο Facebook εδώ: https://www.facebook.com/profile.php?id=61556716842081

Αποποίηση ευθύνης: Ασχολούμαι με επενδύσεις από το 1998. Έχω σπουδάσει οικονομικά, μάρκετινγκ και επικοινωνία. Έχω επενδυτική θέση στο ελληνικό χρηματιστήριο όπως και σε αγορές του εξωτερικού, χρυσό, ETF’s, κρύπτο, στα πλαίσια ενός διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου. Δεν προτείνω αγορά ή πώληση μετοχών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, καθώς δεν έχω πιστοποίηση ώστε να παρέχω επενδυτικές συμβουλές. Σημειώνω ότι για το συγκεκριμένο άρθρο δεν λαμβάνω κάποια αμοιβή, ούτε επιθυμώ να λάβω και ούτε έχω ανάγκη να λάβω.
Πηγές: Creative Planning

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου χωρίς την έγγραφη άδεια της αρθρογράφου.