«Αι γενεαί πάσαι» της Νέας Δημοκρατίας έδωσαν το «παρών», νωρίτερα, στην παρουσίαση του βιβλίου, «Καραμανλής. Η πολιτική ως δημιουργία». Εκτός από τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, τους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, τον Αχιλλέα Καραμανλή και τον Ιωάννη Βαρβιτσιώτη, στο αμφιθέατρο της Εθνικής Πινακοθήκης παρόντες ήtαν πολλοί υπουργοί, βουλευτές, συνεργάτες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και στελέχη του κυβερνώντος κόμματος. Όπως, άλλωστε, επεσήμανε ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας στην καταληκτική φράση του, στη Νέα Δημοκρατία, σε αυτό το κόμμα, όπως έχει πει και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «όλοι είμαστε καραμανλικοί».
Την εκδήλωση – παρουσίαση του βιβλίου, που συνδιοργάνωσαν το Ίδρυμα «Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής» και οι εκδόσεις Ευρασία, άνοιξε ο καθηγητής και γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, ο οποίος εισαγωγικώς αναφέρθηκε σε δύο επετείους: στη συμπλήρωση, πέρυσι, 25 χρόνων από το θάνατο του Κων. Καραμανλή αλλά και στη συμπλήρωση 50 ετών, φέτος, από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Το παρόν βιβλίο, συνέχισε, έρχεται να προστεθεί σε μια πλούσια, ούτως ή άλλως, βιβλιογραφία, ενώ εστίασε αμέσως μετά σε τρία αφηγήματα, που βρίσκει στο βιβλίο ο αναγνώστης του. Πρώτο αφήγημα, τα ίδια τα λόγια του Κων. Καραμανλή, που μιλά στο δημοσιογράφο Βάσο Βασιλείου, σε μια αδημοσίευτη συνέντευξη. Το δεύτερο αφήγημα είναι από τη γενιά των επιστημόνων που τον έζησαν, μεταξύ αυτών και ο Κων. Αρβανιτόπουλος. Και το τρίτο αφήγημα, από τους νεότερους ιστορικούς και άλλους επιστήμονες.
Εν συνεχεία, το λόγο πήρε ο δημοσιογράφος και διευθυντής της εφημερίδας «Η Καθημερινή», Αλέξης Παπαχελάς, που συντόνισε και τη συζήτηση. Ο Αλ. Παπαχελάς ξεκίνησε από μια… απουσία, μη ηθελημένη, αυτή του Πέτρου Μολυβιάτη. Η θεσμική μνήμη του Καραμανλή, όπως τον αποκάλεσε. Ο δημοσιογράφος κάλεσε το ακροατήριο να αναλογισθεί ποιος ήταν ο Κων. Καραμανλής και τι προσέφερε στη χώρα: Έβαλε τη χώρα στις ράγες, τής έδωσε ευρωπαϊκή προοπτική, με αποφάσεις που ενίοτε ήσαν αντιδημοφιλείς, ανέφερε.
Για τον «πρωτομάστορα της Μεταπολίτευσης» μίλησε αμέσως μετά ο πρόεδρος της Βουλής, που ενθυμήθηκε επίσης τους τέσσερις χαρακτηρισμούς, που ο Κωνσταντίνος Τσάτσος είχε προσδώσει στον Κων. Καραμανλή: Ολιγόλογος, σοβαρός, επιβλητικός, βαρύς, για να περιγράψει αμέσως μετά τα τέσσερα, πιο βασικά επιτεύγματά του. Εν πρώτοις έλυσε το θέμα της οικονομικής υπανάπτυξης της χώρας, αφού, όταν ανέλαβε τα ηνία της χώρας στη δεκαετία του ‘50, το κατά κεφαλήν εισόδημα ήταν στα 400 δολάρια και το παρέδωσε στα 4.300 δολάρια, το 1980. Ταυτοχρόνως, αποκατέστησε τη δημοκρατία κατά τρόπο υποδειγματικό το 1974. Κοντά σε αυτά, η ανεξαρτησία της Κύπρου -μολονότι έχει επικριθεί και αδικηθεί ο Κων. Καραμανλής στο θέμα αυτό, υπογράμμισε ο Κων. Τασούλας. Παρά ταύτα, χάρη σε αυτόν, χάρη στη Συμφωνία Ανεξαρτησίας της νήσου, μια δεύτερη Ελλάδα δημιουργήθηκε, υποστήριξε. Τέλος, η είσοδος της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες ήταν το τέταρτο και τελευταίο επίτευγμα.
Ταυτοχρόνως δε, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου στάθηκε και σε κάτι ακόμη που προκύπτει από την ανάγνωση του βιβλίου: το υπόδειγμα ηγεσίας. Ενώ παρέθεσε, επίσης, τα κεφάλαια του βιβλίου: Θεσμοί και Μεταπολίτευση, στο οποίο κεφάλαιο αρθρογραφεί ο τ. Πρόεδρος Πρ. Παυλόπουλος, Οικονομία – Ανάπτυξη, Παιδεία – Πολιτισμός, Ευρώπη, Εξωτερική Πολιτική.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Τασούλας έθιξε και δύο λιγότερο γνωστές πτυχές της δράσης του Κων. Καραμανλή: τη δημιουργία του Κέντρου Ατομικής Ενέργειας («Δημόκριτος») αλλά και τις σχέσεις με τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής (αναφέρθηκε, μάλιστα, στη στάση που κράτησε ο τότε ηγέτης της Ελλάδας στην Κρίση του Σουέζ).
Ακολούθως, επεσήμανε ότι ο Κων. Καραμανλής είχε επίγνωση της λύσεως και των μέσων που θα έλυναν το πρόβλημα της χώρας μας, που δεν ήταν άλλο – όπως τόνισε – από την πολιτική κακοδαιμονία και αστάθεια. Η λύση ήταν η οικονομική ανάπτυξη, τόνισε.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των κυβερνήσεων Καραμανλή ήταν τα πρόσωπα που τις συνέθεταν, αφού ήθελε πάντα τους καλύτερους. Επίσης, ήταν αυστηρός με τους πολίτες, αλλά πρώτα, αυστηρός με τον εαυτό του και, εν τέλει, γεύθηκε την αναγνώριση εν ζωή. Όμως, η αφήγηση του Κων. Τασούλα είχε και προσωπικό χαρακτήρα, αφού ανέγνωσε μία επιστολή του 1995, του νεαρού, μόλις εκλεγέντος δημάρχου Κηφισιάς προς τον Κων. Καραμανλή, του οποίου η δεύτερη προεδρική θητεία είχε μόλις ολοκληρωθεί. Ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Τασούλας καλωσόριζε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στο δήμο, όπου θα ζούσε το υπόλοιπο του βίου του.
Ακολούθησε η ομιλία της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μαρίας Μενδρινού, η οποία περιέγραψε εξ αρχής τη διοικητική ευφυία και τον πολιτικό πραγματισμό του ανδρός, την ηγετική προσωπικότητά του. Στο βιβλίο συναντά κανείς ακόμη και άρθρο του Μίκη Θεοδωράκη για τον Κων. Καραμανλή, παρατήρησε επίσης. Ο οποίος, συμπλήρωσε, γνώριζε την ελληνική ψυχή, τα θετικά, τα αρνητικά και τις αδυναμίες της. Η κυρία Μενδρινού ανέγνωσε, ακόμη, εκτενή αποσπάσματα της αδημοσίευτης συνέντευξης με τον Βάσο Βασιλείου και υπογράμμισε το όραμά του για τη χώρα του.
Τελευταίος ομιλητής, ο καθηγητής του Καποδιστριακού και γ.γ. του Ιδρύματος της Βουλής, Ευάνθης Χατζηβασιλείου: Πάνω στην ανάπτυξη των δεκαετιών του ‘50 και του ‘60 θεμελιώθηκε η δημοκρατία και η Ευρώπη, σημείωσε. Όμως, στη συνέχεια, ο ομιλητής έθεσε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων επισημαίνοντας πως, ενώ υπάρχει ομόθυμη αποδοχή του έργου του Κων. Καραμανλή, εν τούτοις υπάρχει άρνηση να αναγνωρισθεί και να αποτυπωθεί αυτή στο δημόσιο χώρο. Έφερε, μάλιστα, παραδείγματα: ακόμη και στις Σέρρες κατεγράφησαν αντιδράσεις όταν κεντρική οδός επρόκειτο να μετονομασθεί σε Λεωφόρο Καραμανλή, ενώ το Ίδρυμα κατέβαλε αγώνα για την ανέγερση αγάλματος του πρώτου Μακεδόνα πρωθυπουργού, στη Θεσσαλονίκη. Έφερε δε, και το παράδειγμα της Λίμνης Πλαστήρα: η τεχνητή αυτή λίμνη πήρε το όνομα εκείνου που την εμπνεύσθηκε, αλλά ήταν το πολιτικό αποτύπωμα του διχασμού. Και δεν πήρε το όνομα εκείνου που την κατασκεύασε και υπερέβη το διχασμό. Φυσικά, διευκρίνισε, ούτε ο Κων. Καραμανλής θα ήθελε τη μετονομασία της λίμνης στο Φράγμα Ταυρωπού.
Ο Κων. Καραμανλής, σύμφωνα με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου, βίωσε την ελληνική κόλαση, από το 1922 ως το 1949, αλλά πέτυχε αυτό που γενιές Ελλήνων είχαν ονειρευτεί, την επιστροφή του ελληνισμού στον αναπτυγμένο κόσμο. Και έκλεισε με ένα σχόλιο για το κόμμα που δημιούργησε, τη Νέα Δημοκρατία: πρωταγωνιστεί 50 χρόνια τώρα, χάρη στον Κων. Καραμανλή, αλλά και τους διαδόχους του.
Η εκδήλωση έκλεισε με το ερώτημα, εκ μέρους του Αλέξη Παπαχελά, αν η σημερινή εποχή, του Tik Tok κ.ο.κ., θα… σήκωνε έναν Κωνσταντίνο Καραμανλή. Και στην Ελλάδα και διεθνώς. Ωστόσο, συνέχισε, είναι τόσο μεγάλες οι προκλήσεις της εποχής, που χρειάζεται ένας άνθρωπος που θα αγνοήσει το κόστος, τις αντιδράσεις και ο οποίος, χτυπώντας το χέρι στο τραπέζι, θα πει, επί παραδείγματι, «ανήκομεν εις την Δύσιν».
Στην εκδήλωση επρόκειτο να μιλήσει και ο ομ. καθηγητής του Καποδιστριακού, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, αλλά μια ασθένεια δεν του το επέτρεψε. Πριν την εκδήλωση, προβάλλονταν επίκαιρα της εποχής των πρώτων ημερών της νεότερης Ελληνικής Δημοκρατία, με την ορκωμοσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή επί παραδείγματι.
Προσερχόμενος, τέλος, στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, ο πρόεδρος της Βουλής όταν ρωτήθηκε για την τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα, απάντησε ότι στην ΝΔ δεν υπάρχουν εσωκομματικά ζητήματα. Υπάρχουν λαϊκές ανάγκες τις οποίες η κυβέρνηση έχει το χρόνο μπροστά της για να θεραπεύσει.