«Στο Μεταναστευτικό έχουμε μία αυστηρή, πλην όμως δίκαιη πολιτική» διεμήνυσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξη, που παρεχώρησε το πρωί στην εκπομπή «Good Morning Britain» του τηλεοπτικού δικτύου ITV. Ο κ. Μητσοτάκης εξήγησε πως «τα τελευταία 3 χρόνια έχουμε αποδεχθεί περισσότερες από 50.000 αιτήσεις ασύλου, ως εκ τούτου κανείς δεν δικαιούται να κατηγορήσει την Ελλάδα ότι δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Ταυτόχρονα, όμως, όπως είπε «έχω μία υποχρέωση να προστατεύσω τα σύνορα μας». Κάλεσε, δε την Τουρκία να τιμήσει το δικό της σκέλος από την Κοινή Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας του 2016. «Καλούμε την Τουρκία να τιμήσει το δικό της σκέλος της συμφωνίας με την ΕΕ, μπορεί να κάνει περισσότερα για την αναχαίτιση της παράνομης μετανάστευσης». Ο κ. Μητσοτάκης προειδοποίησε ακόμα πως «Εάν δεν στείλεις ένα ξεκάθαρο μήνυμα πως προστατεύεις τα σύνορα σου περισσότεροι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να εισέλθουν με παράνομο τρόπο την Ελλάδα».
Ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε πως κατά τη συνάντηση του με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον σήμερα το απόγευμα θα θέσει το ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης. «Θα θέσω το ζήτημα στον Βρετανό πρωθυπουργό και πιστεύω πως η προσέγγιση πως τα Μάρμαρα ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο γιατί βρίσκονταν πάντα εκεί είναι αναχρονιστική. Θέλουμε οριστική επιστροφή των Μάρμαρων, αλλά δεν συζητάμε για δανεισμό τους. Θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στο Βρετανικό Μουσείο πολιτιστικούς θησαυρούς, που δεν έχουν βγει από την Ελλάδα στο παρελθόν. Είμαι σίγουρος πως μπορεί να βρεθεί μία λύση».
Στο μέτωπο της διαχείρισης της πανδημίας του κορονοϊού, ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε πως η κυβέρνηση δεν έχει σκοπό να ακολουθήσει το μοντέλο της Αυστρίας, όπου επιβάλλεται ολικό lockdown για τους ανεμβολίαστους, επεσήμανε την αύξηση του ρυθμού εμβολιασμού τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ενώ ενθάρρυνε με ζέση τους Βρετανούς πολίτες να κλείσουν από τώρα τις διακοπές τους στην Ελλάδα για το καλοκαίρι του 2022.
Ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός το πρωί συνέντευξη στο βρετανικό δίκτυο ITV και στους δημοσιογράφους Ed Balls και Susanna Reid:
Susanna Reid: Είναι χαρά μας που σας έχουμε στο στούντιο μαζί μας σήμερα το πρωί. Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα θέματα για τα οποία μπορούμε να συζητήσουμε. Καταρχάς θα ήθελα να σας μιλήσω για τη μεταναστευτική κρίση. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μεταναστευτική κρίση. Δεν ξέρω εάν είχατε την ευκαιρία να το δείτε, αλλά σήμερα το πρωί ο ρεπόρτερ μας Jonathan Swain πήγε στη Μάγχη και εντόπισε αυτούς τους τρεις άντρες που επέβαιναν σε καγιάκ και προσπαθούσαν να φτάσουν από Γαλλία στη Βρετανία. Και πραγματικά, τους παρακολουθούσαμε σήμερα. λόγω της δύναμης των ρευμάτων έκαναν συνεχώς κύκλους και τελικά το συνεργείο του Jonathan χρειάστηκε να καλέσει τις αρχές.
Τι κάνει η Ελλάδα για τους πολλούς μετανάστες που προσπαθούν να κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι προς τα νησιά σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Βλέπουμε αντίστοιχες εικόνες, σχεδόν σε καθημερινή βάση καθώς απελπισμένοι άνθρωποι προσπαθούν να περάσουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά. Δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των συνόρων μας, σεβόμενοι ταυτόχρονα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Σε καθημερινή βάση σώζουμε δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, ανθρώπους στη θάλασσα, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούμε να εξαρθρώσουμε τα παράνομα δίκτυα διακινητών.
Αυτό που πρέπει να καταλάβει ο κόσμος είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ επικίνδυνο ταξίδι. Και αν δεν καταφέρει κάποιος να στείλει σαφές μήνυμα ότι προστατεύει τα σύνορά του, τότε περισσότεροι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να εισέλθουν παράνομα στην Ελλάδα -ή στο Ηνωμένο Βασίλειο εν τέλει.
Και αυτό είναι ένα πολύ, πολύ σημαντικό θέμα για εμάς. Δεν μπορούμε να έχουμε τη ζώνη Σένγκεν, η οποία είναι μια ζώνη ελεύθερης μετακίνησης πολιτών, αν δεν προστατεύσουμε τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε. Και θα έλεγα ότι το κάνουμε αποτελεσματικά, δεδομένου ότι οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές έχουν μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία δύο χρόνια.
Susanna Reid: Γυρίζετε πίσω τις βάρκες; Αυτό είναι ένα από τα αμφιλεγόμενα ζητήματα. Ποια είναι η υποχρέωσή σας απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν επιτρέπουμε στα σκάφη που έρχονται από την Τουρκία να εισέλθουν στα χωρικά μας ύδατα. Πάντοτε προσπαθούμε -πολύ αποτελεσματικά θα έλεγα- να σώσουμε τις ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Καλούμε, όμως, την τουρκική Ακτοφυλακή να κάνει τη δουλειά της, τηρώντας τη συμφωνία που έχει υπογραφεί ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία. Εμείς βλέπουμε την Τουρκία ως εταίρο σε αυτό το ζήτημα, είναι απολύτως σαφές ότι μπορούν να κάνουν περισσότερα για την εξάρθρωση των παράνομων κυκλωμάτων διακινητών και προκειμένου να αποτρέψουν τα σκάφη να φτάσουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Ed Balls: Το Ηνωμένο Βασίλειο πίστευε ότι εκτός της ζώνης Σένγκεν αλλά και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αστυνόμευση των συνόρων μας θα γινόταν πιο εύκολη. Αυτή ήταν η υπόσχεση στο πλαίσιο της εκστρατείας για το δημοψήφισμα. Αποδεικνύεται αρκετά δύσκολο και εκτός της ΕΕ. Ποια είναι η άποψή σας για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου; Τι θα λέγατε στον Μπόρις Τζόνσον;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η φύλαξη θαλάσσιων συνόρων είναι πάντα μια πολύ, πολύ περίπλοκη άσκηση. Εγώ μπορώ να αντλήσω συμπεράσματα μόνο από τη σχετική εμπειρία που έχουμε στην Ελλάδα. Έχουμε χερσαία σύνορα με την Τουρκία και έχουμε και θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία. Πάντα ανησυχούμε πολύ όταν βλέπουμε χώρες να χρησιμοποιούν το μεταναστευτικό για γεωπολιτικούς σκοπούς. Δείτε για παράδειγμα τι συμβαίνει τώρα μεταξύ της Λευκορωσίας, της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής. Είδαμε ένα παρόμοιο περιστατικό να συμβαίνει στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2020, όταν η Τουρκία προσπάθησε να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απειλώντας μας με την ενθάρρυνση ουσιαστικά δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων να διασχίσουν τα σύνορα και να εισέλθουν στην Ελλάδα. Είπαμε «όχι». Προστατεύσαμε τα σύνορά μας. Και το περιστατικό αυτό δεν επαναλήφθηκε.
Χρειάζεται λοιπόν, προφανώς, συνεργασία με γειτονικές χώρες και είμαι βέβαιος ότι το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται να συνεργαστεί με τη Γαλλία για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Και εμείς προσπαθούμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία όσο πιο παραγωγικά γίνεται. Και καλούμε την Τουρκία να κάνει αυτά που της αναλογούν με βάση τη συμφωνία με την ΕΕ, διότι έχει υπογράψει αυτή τη συμφωνία και μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της δράσης των παράνομων κυκλωμάτων διακινητών.
Ταυτόχρονα, χρειάζονται τρόποι νόμιμης εισόδου στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, η Ελλάδα είναι μία σχετικά μεσαίου μεγέθους χώρα αλλά έχουμε υποδεχθεί περισσότερες από 700 γυναίκες από το Αφγανιστάν με τις οικογένειές τους στο πλαίσιο μιας, θεωρώ, σημαντικής ανθρωπιστικής δράσης. Έχουμε χορηγήσει άσυλο σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους που το δικαιούνται τα τελευταία δύο χρόνια. Επομένως, είναι πολύ δύσκολο να κατηγορήσει κανείς την Ελλάδα ότι δεν επιδεικνύει ανθρωπιστική στάση στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Την ίδια στιγμή, έχω υποχρέωση να προστατεύσω τα σύνορά της Ελλάδας. Επομένως, πιστεύω ότι έχουμε μια αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική.
Ed Balls: Και τι θα λέγατε για την προστασία της Ελλάδος από την απειλή της κλιματικής αλλαγής; Γιατί, προφανώς, λόγω της γεωγραφίας της Ελλάδας, σας επηρεάζει ιδιαίτερα το ζήτημα της στάθμης των υδάτων της θάλασσας. Επίσης, εσείς βιώσατε τις συνέπειες της μεγάλης κλιματικής αλλαγής μέσω των πυρκαγιών που έπληξαν την Ελλάδα. Πώς νιώσατε στο τέλος των συνομιλιών του COP26, όταν η Ινδία και η Κίνα θα μπορούσαν να έχουν αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού; Σας ενόχλησε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι ένα γλυκόπικρο συναίσθημα. Θα ήθελα να συγχαρώ τον Μπόρις Τζόνσον. Είναι, όπως γνωρίζετε, ιδιαίτερα περίπλοκο να έχεις τόσες πολλές χώρες που προσπαθούν ταυτόχρονα να διαπραγματευτούν μία συμφωνία. Προφανώς θα θέλαμε κάποιες χώρες να είναι πιο φιλόδοξες.
Μπορώ να σας πω τι κάνει η Ελλάδα. Πρώτα από όλα, η Ανατολική Μεσόγειος είναι μία περιοχή όπου η κλιματική αλλαγή γίνεται περισσότερο αισθητή, κάτι που είδαμε με τις δραματικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. Αυτό που προσπαθούμε καταρχάς να κάνουμε είναι να απομακρυνθούμε από τον άνθρακα το ταχύτερο δυνατό. Θα κλείσουμε όλες τις λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής έως το 2023 με εξαίρεση μία. Και θα απαλλαγούμε πλήρως από τον λιγνίτη το αργότερο έως το 2028.
Προσπαθούμε να προστατεύσουμε τα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματά μας, τα νησιά μας. Προσπαθούμε να ολοκληρώσουμε τη μετάβαση των μικρότερων νησιών μας σε ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα με πολύ ταχύτερο ρυθμό. Έχουμε συγκροτήσει ξεχωριστό Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε περισσότερα στο θέμα της πρόληψης, διασφαλίζοντας ότι οι πυρκαγιές θα οριοθετούνται προτού γίνουν πολύ μεγάλες και καταστροφικές. Και θέλουμε να είμαστε στην πρώτη γραμμή της συζήτησης για την κλιματική αλλαγή και να διαδραματίσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο στη συζήτηση που γίνεται στους κόλπους της Ευρώπης.
Susanna Reid: Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή στο θέμα της αντιμετώπισης του Covid; Έχουμε δει μια πραγματικά ανησυχητική άνοδο σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στη Γερμανία, την Ολλανδία, ενώ η Αυστρία μόλις επέβαλε lockdown για τους ανεμβολίαστους. Πώς τα πάτε με τα ποσοστά εμβολιασμών; Βασίζεστε σε σημαντικό βαθμό στον τουρισμό από το Ηνωμένο Βασίλειο, έτσι δεν είναι; Τι θα λέγατε στους βρετανούς τουρίστες που θέλουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Λοιπόν, πρώτα απ’ όλα, ήταν μεγάλη η χαρά μας που υποδεχτήκαμε τους Βρετανούς τουρίστες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Είχαμε μια σχετικά πετυχημένη καλοκαιρινή σεζόν. Νομίζω ότι ήρθαν περίπου 2,5 εκατομμύρια βρετανοί τουρίστες στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα. Θα σας συνιστούσα να κάνετε κράτηση για τις διακοπές σας για το επόμενο έτος όσο το δυνατόν συντομότερα. Νομίζω ότι θα είναι ένα Covid-free καλοκαίρι.
Αλλά αυτή τη στιγμή -έχετε δίκιο που το επισημαίνετε- είμαστε αντιμέτωποι με μια αύξηση των κρουσμάτων. Νομίζω ότι πρόκειται για ευρωπαϊκό φαινόμενο. Αν κοιτάξετε τα ποσοστά εμβολιασμού στην Ελλάδα, βρίσκονται περίπου στον μέσο όρο της ΕΕ. Προφανώς, προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε τους ανεμβολίαστους να εμβολιαστούν. Πώς το κάνουμε αυτό; Έχουμε κάνει πιο δύσκολη την πρόσβαση των μη εμβολιασμένων στα εστιατόρια. Δεν μπορείτε δειπνήσετε σε εσωτερικό χώρο εστιατορίου στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή εάν είστε ανεμβολίαστος.
Susanna Reid: Επομένως υπάρχουν πιστοποιητικά εμβολιασμού. Αφορούν και ταξιδιώτες από το Ηνωμένο Βασίλειο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σε περίπτωση που έρθουν στην Ελλάδα. Αφορούν όλους όσοι έρχονται στη χώρα αυτή τη στιγμή. Στην πραγματικότητα δεν μπαίνει κανείς στη χώρα μόνο με πιστοποιητικό εμβολιασμού, αλλά φυσικά οι κανόνες ισχύουν για όλους. Βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στα τεστ. Έτσι, σε περίπτωση που θέλει κανείς να πάει για φαγητό σε εξωτερικό χώρο και είναι ανεμβολίαστος χρειάζεται αρνητικό τεστ. Και αυτό που παρατηρήσαμε τις τελευταίες δύο εβδομάδες είναι μια σημαντική αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού. Πιστεύουμε λοιπόν ότι αυτή η στρατηγική είναι αποτελεσματική.
Ασφαλώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας μας βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση και προσπαθούμε να βοηθήσουμε τους γιατρούς και τους νοσηλευτές να αντιμετωπίσουν αυτο το κύμα της επιδημίας. Αλλά πρέπει να είναι απολύτως ξεκάθαρο: βλέποντας αυτή τη στιγμή τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, σχεδόν εννέα στους δέκα που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ είναι ανεμβολίαστοι. Και είναι κρίμα άνθρωποι να χάνουν τη ζωή τους επειδή δεν πήραν την απλή απόφαση να εμβολιαστούν.
Έχουμε λοιπόν μια αυστηρή πολιτική, αλλά δεν θα ακολουθήσουμε την τακτική της Αυστρίας, επιβάλλοντας ένα πλήρες lockdown στους ανεμβολίαστους.
Ed Balls: Στον Πρωθυπουργό μας αρέσουν οι διακοπές του. Οπότε είμαι σίγουρος ότι όταν τον συναντήσετε σήμερα θα σκέφτεται ένα ενδεχόμενο ταξίδι στην Ελλάδα του χρόνου. Του αρέσει όμως και η ελληνική ιστορία. Είμαι βέβαιος ότι θα συζητήσετε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τα Ελγίνεια Μάρμαρα. Υπάρχει περίπτωση να πείσετε αυτόν τον κλασικιστή Πρωθυπουργό, εδω στη Βρετανία, να αρχίσει να σκέφτεται με διαφορετικό τρόπο όσον αφορά τα Ελγίνεια Μάρμαρα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα έπρεπε. Είναι λάτρης της κλασικής Ελλάδας…
Ed Balls: Γιατί βρίσκονται εδώ; Προσωπικά δεν το καταλαβαίνω…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Βρίσκονται εδώ επειδή κλάπηκαν από τον Λόρδο Έλγιν.
Ed Balls: Για αυτό υπάρχει μεγάλη συζήτηση. Κλάπηκαν ή μεταφέρθηκαν στη χώρα νόμιμα; Αλλά εν τέλει…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αλλά στο τέλος της ημέρας, αυτό δεν είναι νομική διένεξη. Και δεν μου αρέσει να μιλάω για την επιστροφή των γλυπτών, μου αρέσει να μιλάω για την επανένωσή τους. Θα σας ενθάρρυνα να κάνετε μία από τις εκπομπές σας στο Μουσείο της Ακρόπολης, όπου θα είχατε την ευκαιρία να δείτε το μισό τμήμα της ζωφόρου -αυτό που δείχνετε- σε ένα υπέροχο, σύγχρονο μουσείο ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη.
Αυτό συνηγορεί υπέρ της θέσης μας για την επανένωση των γλυπτών και θα αυτό το ζήτημα θα θέσω στον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας. Και πιστεύω ότι η γενική προσέγγιση ότι αυτά τα μάρμαρα ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο επειδή βρίσκονται εκεί για πολύ καιρό, είναι κάπως αναχρονιστική.
Ed Balls: Υπάρχουν πράγματα που θα μπορούσατε να δανείσετε ή να δώσετε ως αντάλλαγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, θέλουμε τα γλυπτά πίσω οριστικά. ‘Αρα, δεν θα συμβιβαστούμε με τον δανεισμό τους. Αλλά αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε είναι βέβαια μια διευθέτηση δια της οποίας θα μπορούσαμε να προσφέρουμε στο Βρετανικό Μουσείο εκθέματα και θησαυρούς που δεν έχουν βρεθεί ποτέ εκτός Ελλάδας, ως μέρος μιας συλλογής που θα εκτίθεται εκ περιτροπής. Οπότε, αν υπάρχει θέληση, είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να βρούμε μια λύση.
Και ποια θα ήταν η καλύτερη προβολή της «Παγκόσμιας Βρετανίας», στα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, από τη Μεγάλη Βρετανία που κάνει μια τόσο γενναιόδωρη χειρονομία προς τον ελληνικό λαό.
Ed Balls: Πιστεύω ότι αυτός ο Πρωθυπουργός, ο Μπόρις Τζόνσον, είναι η καλύτερη ευκαιρία σας, οπότε καλή τύχη. Αν δεν μπορέσετε να πείσετε αυτόν δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσετε να πείσετε κάποιον. Ευχαριστώ κύριε Πρωθυπουργέ που σας είχαμε εδώ σήμερα.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.