Η πανδημία «ξέφυγε εκτός ελέγχου» σε μεγάλο βαθμό λόγω της δαπανηρής «αποτυχίας» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ανέφερε σήμερα η Ουάσινγκτον, καλώντας για έναν πιο αποτελεσματικό ΠΟΥ.
«Αυτός ο οργανισμός απέτυχε να συλλέξει τις πληροφορίες που χρειαζόταν ο κόσμος και αυτή η αποτυχία στοίχισε πολλές ζωές» δήλωσε ο υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ Άλεξ Άζαρ στο διήμερο ετήσιο συνέδριο του ΠΟΥ που διεξάγεται διαδικτυακά.
Χωρίς να κατονομάσει την Κίνα, ο Αμερικανός υπουργός είπε: «Σε μια προφανή προσπάθεια να αποκρύψει αυτό το ξέσπασμα, τουλάχιστον ένα κράτος μέλος γελοιοποίησε τις υποχρεώσεις του διαφάνειας, με τεράστιο κόστος για ολόκληρο τον κόσμο».
«Είδαμε ότι ο ΠΟΥ απέτυχε στην βασική του αποστολή ανταλλαγής πληροφοριών και διαφάνειας, όταν τα κράτη μέλη δεν ενεργούν με καλή πίστη. Αυτό δεν μπορεί ποτέ να ξανασυμβεί», πρόσθεσε ο Άζαρ.
Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας “στο μάτι του κυκλώνα”
Ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, ο πρώτος Αφρικανός που τίθεται επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), αντιμετωπίζει τη μεγάλη πρόκληση να συντονίσει την αντίδραση της υπηρεσίας αυτής του ΟΗΕ απέναντι στην πανδημία του κορονοϊού που πλήττει όλον τον κόσμο και έχει περιπλέξει τις σινοαμερικανικές σχέσεις.
Ο Αιθίοπας πρώην υπουργός Υγείας και πρώην υπουργός Εξωτερικών βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσπάθειας καταπολέμησης της covid-19 από την οποία έχουν ήδη πεθάνει πάνω από 300.000 άνθρωποι, ενώ σχεδόν πέντε εκατομμύρια είναι τα κρούσματα του κορονοϊού σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σήμερα, ο Τέντρος άνοιξε την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (την ετήσια συνέλευση των 194 χωρών του ΠΟΥ) η οποία εξαιτίας της πανδημίας θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στην ιστορία του Οργανισμού με τηλεδιάσκεψη και η οποία αντί των τριών εβδομάδων που είναι η συνήθης διάρκειά της θα περιοριστεί σε μόλις δύο ημέρες.
Εν μέσω της πανδημίας, ο Τέντρος είπε ότι η συνέλευση αυτή “θα είναι μια από τις σπουδαιότερες από την ημέρα της ίδρυσης (του ΠΟΥ), το 1948”.
Οι χώρες μέλη ευελπιστούν να υιοθετήσουν ομόφωνα ένα ψήφισμα με το οποίο θα κάνουν έκκληση για την ανάληψη κοινής δράσης απέναντι στην κρίση, αλλά οι προσπάθειες έχουν επισκιαστεί από τις σταθερά επιδεινούμενες σχέσεις ανάμεσα στις δύο ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο.
Την περασμένη εβδομάδα ο Τραμπ απείλησε να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα, απ΄όπου ξεκίνησε ο ιός στα τέλη του 2019, με αφορμή τον ρόλο της στην εξάπλωση της COVID-19 και έχει επανειλημμένως διατυπώσει ανυπόστατες κατηγορίες εις βάρος του Πεκίνου ότι ο ιός προήλθε από κινεζικό εργαστήριο.
Η μεγαλύτερη πρόκληση
Ο αμερικανός πρόεδρος άλλωστε έχει αυξήσει την κριτική εις βάρος του ίδιου του Τέντρος και του ΠΟΥ, τους οποίους κατηγορεί για πολύ στενούς δεσμούς με την Κίνα και για κακοδιαχείριση της απάντησης στην πανδημία.
Τον περασμένο μήνα μάλιστα ο αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι η Ουάσινγκτον, που συνεισφέρει περισσότερο στην υπηρεσία αυτήν των Ηνωμένων Εθνών, θα διακόψει την χρηματοδότηση.
Η πανδημία, σε συνδυασμό με την απειλή διακοπής της αμερικανικής χρηματοδότησης, συνιστά σαφώς την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πρόκληση στην τριετή θητεία του γενικού διευθυντή του ΠΟΥ.
Αλλά ο 55χρονος Τέντρος, ειδικός στην ελονοσία με πτυχία από την Βρετανία στην Δημόσια Υγεία και στην Ανοσολογία, και το πρώτο εκλεγμένο πρόσωπο στην ιστορία του ΠΟΥ, θα πρέπει να έχει την νομιμότητα και την ισχυρή στήριξη για να ξεπεράσει αυτή την δύσκολη κατάσταση.
Φημίζεται για την φιλική του προσέγγιση και για την τάση του να αποκαλεί τους πάντες–από τους συναδέλφους του ως τους παγκόσμιους ηγέτες–“αδελφέ” ή “αδελφή”, γεγονός που τον κάνει να ξεχωρίζει από την προκάτοχό του, την διάσημη για το ψυχρό της ύφος Μάργκαρετ Τσαν από την Κίνα.
Εξάλλου, οι χειρισμοί του της κρίσης έχουν αποσπάσει παγκόσμιους επαίνους.
“Ο Τέντρος είναι ο καλύτερος γενικός διευθυντής με τον οποίον έχω συνεργαστεί, ίσως μετά την Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ”, λέει ο γνωστός αμερικανός επιδημιολόγος Λάρι Μπρίλιαντ στο AFP, αναφερόμενος στην πρώην πρωθυπουργό της Νορβηγίας, η οποία διετέλεσε επικεφαλής του ΠΟΥ από το 1998 ως το 2003.
“Είναι υπερβολικά έξυπνος, ανοιχτός, ειλικρινής και βασίζεται στην επιστήμη”, τονίζει ο ίδιος.
“Πολιτικοποιώντας” την πανδημία
Παρότι σχεδόν πάντα έχει ένα μειδίαμα, ο Τέντρος έχει φανερώσει και μια εκρηκτική πλευρά του.
Έπειτα από ένα σφυροκόπημα επικρίσεων από τον Τραμπ τον περασμένο μήνα, ο Τέντρος προειδοποίησε ότι “αν δεν θέλετε πολλές περισσότερες σακούλες πτωμάτων τότε να αποφεύγετε την πολιτικοποίηση” της πανδημίας.
Κατά την τηλεδιάσκεψη της 8ης Απριλίου ο επικεφαλής του ΠΟΥ αποκάλυψε επίσης ότι επί μήνες αντιμετωπίζει μια εκστρατεία λάσπης εναντίον του, που περιλαμβάνει ρατσιστικά σχόλια και απειλές κατά της ζωής του.
“Δεν δίνω δεκάρα…είμαι περήφανος που είμαι μαύρος ή περήφανος που είμαι νέγρος”, σχολίασε.
Ο Τέντρος έχει επίσης δεχτεί έντονες πιέσεις σχετικά με την Ταϊβάν, η οποία έπειτα από την επιθυμία της Κίνας αποκλείστηκε από τον ΠΟΥ και από άλλους διεθνείς οργανισμούς, εν μέσω αυξανόμενων εκκλήσεων να της δοθεί πρόσβαση στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας.
Η Ταϊβάν, όπως και ο Τραμπ, έχει ασκήσει έντονη κριτική εις βάρος του ΠΟΥ και του επικεφαλής του κατηγορώντας τους ότι πολύ εύκολα πιστεύουν το Πεκίνο και εξαίρουν τους χειρισμούς της Κίνας στην επιδημία.
Ταυτόχρονα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μαίνεται μια μάχη ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα: σε όσους είναι υπέρ του Τέντρος και σε εκείνους που είναι κατά. Ο ίδιος ο επικεφαλής του ΠΟΥ συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία αναπαράγοντας στο Twitter μηνύματα υποστήριξης από πολλούς αφρικανούς ηγέτες, από άλλα πολιτικά πρόσωπα και από επιστήμονες.
“Ακλόνητος, θαρραλέος”
“Γνωρίζω τον δρα Τέντρος 27 χρόνια…Είναι ένας άνθρωπος με αρχές και η ήρεμη αλλά σταθερή, θαρραλέα ηγεσία του στη διάρκεια αυτής της φρικτής πανδημίας της COVID-19 είναι αυτό ακριβώς που έχει τώρα ανάγκη ο κόσμος”, έγραψε στο Twitter η Λόρα Χάμοντ, μια καθηγήτρια στο University of London.
Ο Αιθίοπας αξιωματούχος διαθέτει επίσης διπλωματικές ικανότητες.
Στη διάρκεια της αρχαιρεσίας του 2017 είχε υπενθυμίσει την πρωτοβουλία του από την θέση του υπουργού Υγείας να επεκτείνει την βασική υγειονομική φροντίδα κατασκευάζοντας χιλιάδες κλινικές και ενισχύοντας τις υγειονομικές υπηρεσίες της κοινότητας, ενώ δεσμεύτηκε να κάνει ανάλογες κινήσεις και στον ΠΟΥ δίνοντας έμφαση στην παγκόσμια υγειονομική φροντίδα.
Όταν ανέλαβε ως επικεφαλής του ΠΟΥ ο οργανισμός βρισκόταν στη διαδικασία ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων έπειτα από την αρχική κακοδιαχείριση της κρίσης του ‘Εμπολα στη δυτική Αφρική από την οποία πέθαναν περισσότεροι από 11.300 άνθρωποι μεταξύ 2013 και 2016.
Αλλά λίγους μόλις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, προκάλεσε σκάνδαλο διορίζοντας τον τότε πρόεδρο της Ζιμπάμπουε, τον Ρόμπερτ Μουγκάμπε, πρέσβη καλής θελήσεως του ΠΟΥ. Ο Τέντρος αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή του.
Αυτή η γκάφα του ωστόσο έχει ξεχαστεί καθώς ο ΠΟΥ υπό τον Τέντρος έχει αυξήσει την ικανότητα απάντησής του σε επείγουσες καταστάσεις και έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς τις δύο νέες επιδημίες του Έμπολα στην ΛΔ Κονγκό.