Στις αιτίες της απότομης ανόδου της τιμής του πετρελαίου καθώς και στο ερώτημα εάν μπορούν οι τιμές να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα αναφέρεται, μεταξύ άλλων, το εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Alpha Bank, η τιμή του αργού πετρελαίου Brent συνέχισε, στους πρώτους μήνες του 2021, την ανοδική της πορεία, η οποία ξεκίνησε στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου, με αποτέλεσμα, τον Φεβρουάριο, να κατορθώσει να ξεπεράσει τα 60 δολάρια ανά βαρέλι, για πρώτη φορά μετά την έναρξη της πανδημίας, στις αρχές του περασμένου έτους.
Συγκεκριμένα, η τιμή του αργού πετρελαίου άγγιξε μέχρι και τα 61,69 δολάρια ανά βαρέλι, με αποτέλεσμα να σημειώσει, από την αρχή του έτους αύξηση άνω του 18%, ενώ, από τις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου, η άνοδος ξεπερνά το 60%. Παράλληλη πορεία ακολούθησε και η τιμή του αργού πετρελαίου West Texas Intermediate (WTI) που αποτελεί τιμή αναφοράς για τις ΗΠΑ, χωρίς, ωστόσο, να επιτύχει ανάλογη αύξηση. Ειδικότερα, η τιμή του αργού πετρελαίου WTI σημείωσε άνοδο μέχρι και το επίπεδο των 58,91 δολαρίων ανά βαρέλι, επιτυγχάνοντας υψηλό 12 μηνών
Ο αιφνιδιασμός της εθελοντικής μείωσης της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία
Στην ανάλυση επισημαίνεται ότι η Σαουδική Αραβία εξέπληξε την αγορά πετρελαίου, στις αρχές Ιανουαρίου 2021, όταν, μετά από σειρά έντονων διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία και άλλους παραγωγούς πετρελαίου, ανακοίνωσε ότι θα μειώσει εθελοντικά, τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο, την ημερήσια παραγωγή της κατά ένα εκατ. βαρέλια. Αντίθετα, η πλειονότητα των παραγωγών της διευρυμένης ομάδας παραγωγών πετρελαίου (OPEC+) αποφάσισε να διατηρήσει τα τρέχοντα επίπεδα παραγωγής, με εξαίρεση την Ρωσία και το Καζακστάν που ανακοίνωσαν οριακή αύξηση της παραγωγή τους κατά 75.000 βαρέλια ημερησίως τόσο το Φεβρουάριο, όσο και τον Μάρτιο.
Η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας, παρότι εστιάζει στην ανάγκη οικονομικής ανακούφισης των κρατών-μελών της ομάδας OPEC+ που έχουν πληγεί από την πανδημική κρίση, ενδεχομένως να υποδηλώνει την επιθυμία για επιστροφή στο ρόλο του βασικού παραγωγού για τον καθορισμό της τιμής, τον οποίο διατηρούσε στη δεκαετία του 1980. Σε αυτό το σενάριο, οι υπόλοιπες χώρες της ομάδας OPEC+ θα αυξάνουν ή θα διατηρούν σταθερούς τους ημερήσιους ρυθμούς παραγωγής πετρελαίου, ενώ η Σαουδική Αραβία θα μειώνει την παραγωγή της, προκειμένου να διατηρήσει ένα κατώτατο όριο στις τιμές του πετρελαίου, αναφέρουν οι αναλυτές της τράπεζας.
Η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας για εθελοντική μείωση της παραγωγής της επέδρασε θετικά στην αγορά πετρελαίου, καθώς οι τιμές ανήλθαν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 12 μηνών.
Ποιοι άλλοι παράγοντες ώθησαν υψηλότερα τις τιμές;
Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Alpha Bank, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου, η οποία άρχισε να καταγράφεται έντονα τις τελευταίες εβδομάδες, αποδίδεται, κυρίως, στις προσδοκίες για την παγκόσμια ζήτηση. Η αυξημένη πιθανότητα να εγκριθεί στις ΗΠΑ ένα δεύτερο δημοσιονομικό πακέτο ύψους 1,9 δισ. δολαρίων, με στόχο την οικονομική ανακούφιση των πληγέντων από την πανδημική κρίση και την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα (ΑΕΠ 2020: +2,3%), αύξησαν τις ελπίδες των συμμετεχόντων στις αγορές για υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης το 2021. ‘Αλλωστε, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον Ιανουάριο, αναθεώρησε την πρόβλεψη για το παγκόσμιο ΑΕΠ του 2021 σε 5,5%, από 5,2%. Παράλληλα, η επιβράδυνση του αριθμού των νέων κρουσμάτων της νόσου του κορονοϊού στην Κίνα μείωσε, μερικώς, τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο περιορισμού της ζήτησης πετρελαίου.
Στην άνοδο των τιμών συνέβαλε, επίσης, το γεγονός ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ σχεδιάζει να ενισχύσει τους περιορισμούς στο Ιράν για τη χρήση πυρηνικών όπλων και να μην άρει άμεσα τις ισχύουσες κυρώσεις. Επιπρόσθετα, θετική είναι η επίδραση από την αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων. Παρότι η ζήτηση για καύσιμα από τις αεροπορικές εταιρείες έχει καταγράψει δραματική πτώση, καθώς οι περιορισμοί των ταξιδιών παραμένουν σε ισχύ, η ζήτηση έχει αυξηθεί σε άλλους τομείς, όπως του ηλεκτρονικού εμπορίου, όπου η αύξηση του όγκου συναλλαγών έχει προκαλέσει αύξηση της ζήτησης για μεταφορικά μέσα και, κατά συνέπεια, της ζήτησης καυσίμων.
Μπορούν οι τιμές να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα;
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, η αγορά πετρελαίου παραμένει εύθραυστη, καθώς τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου του κορνοϊού, με τις μεταδοτικές του μεταλλάξεις, επηρεάζουν, σε σημαντικό βαθμό, τη βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου. Οι προβλέψεις για την πορεία των τιμών του πετρελαίου αποτελούν συνάρτηση της ζήτησης, η οποία εξαρτάται, σε σημαντικό βαθμό, από την πρόοδο των εμβολιασμών και τη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών στις μεγάλες οικονομίες. Στην Ευρώπη, οι αυστηροί περιορισμοί στην κινητικότητα και η αργή διάθεση των εμβολίων κατά του κορονοϊού μεταθέτουν την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη και, κατά συνέπεια, την άνοδο της ζήτησης για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση Oil Market Report – February 2021 του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται ότι θα αυξηθεί κατά 5,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, το 2021 και θα ανέλθει στα 96,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, καλύπτοντας περίπου το 60% του όγκου που χάθηκε εξαιτίας της πανδημίας, το 2020.
Ωστόσο, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου, ενδεχομένως, να ωθήσει τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ να αυξήσουν την παραγωγή τους, με αποτέλεσμα η ενίσχυση της προσφοράς να λειτουργήσει περιοριστικά στην άνοδο των διεθνών τιμών. Μολονότι η πρόσφατη άνοδος των τιμών μπορεί να προκαλεί αισιοδοξία στις εταιρείες παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου, οι τελευταίες δεν είναι έτοιμες για αύξηση της παραγωγής τους, σε σημαντικό βαθμό. ‘Αλλωστε, το 2020, 46 εταιρείες έρευνας και παραγωγής στη Βόρεια Αμερική κήρυξαν πτώχευση, ενώ άλλες συγχωνεύτηκαν προκειμένου να μειώσουν το χρέος τους. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ έφτασε στα 13 εκατ. βαρέλια ημερησίως, στα τέλη του 2019, ενώ σήμερα είναι περίπου στα 11 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), αναμένεται ότι η προσφορά αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ θα διατηρηθεί σε γενικές γραμμές σταθερή, το 2021, περί τα 11,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως.