Σε μια πρωτοφανή κίνηση στην ιστορία του αμερικανικού Κογκρέσου παύθηκε χθες, Τρίτη, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι, θύμα των εσωκομματικών συγκρούσεων των Ρεπουμπλικανών.
Εξέλιξη άνευ προηγουμένου στην ιστορία του αμερικανικού Κογκρέσου: ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο Κέβιν Μακάρθι, παύθηκε χθες Τρίτη από το αξίωμά του, μετατράπηκε σε θύμα των αδελφοκτόνων συγκρούσεων στην παράταξή του.
Έπειτα από διάλογο που σημαδεύτηκε από σκληρές συγκρούσεις στελεχών της αμερικανικής δεξιάς στο ημικύκλιο, 216 μέλη του σώματος ψήφισαν υπέρ της αποπομπής του, συμπεριλαμβανομένων οκτώ Ρεπουμπλικάνων, έναντι 210 τα οποία τάχθηκαν κατά.
Ακόμη κι αφού ανακοινώθηκε το -ιστορικό- αποτέλεσμα, ο Κέβιν Μακάρθι παρέμεινε χαμογελαστός, πλαισιωμένος από μέλη του κόμματός του, που τον επαινούσαν και του έσφιγγαν το χέρι.
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εγκαινιάζει περίοδο αναταράξεων στην κάτω Βουλή των ΗΠΑ, όπου θα πρέπει να εκλεγεί αντικαταστάτης του, υπόθεση που αναγγέλλεται ιδιαίτερα περίπλοκη.
Η εξέλιξη ακολούθησε την κατάθεση από βουλευτή της αμερικανικής σκληρής δεξιάς, τον Ματ Γκετζ, πρότασης μομφής για την αποπομπή από το αξίωμά του του «speaker», παρότι ανήκουν στο ίδιο κόμμα.
Ο κ. Γκετζ, ο οποίος εκλέγεται στη Φλόριντα, πρόσαπτε κυρίως στον Κέβιν Μακάρθι πως διαπραγματεύτηκε με τους Δημοκρατικούς προσωρινό προϋπολογισμό για την χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού κράτους, κάτι στο οποίο εναντιώνονταν αρκετοί συντηρητικοί, και ακόμη πως έκλεισε «μυστική συμφωνία» με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν για τη χρηματοδότηση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Η δεξιά πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος τάσσεται εναντίον της εκταμίευσης περαιτέρω κεφαλαίων για το Κίεβο, κρίνοντας πως τα χρήματα αυτά πρέπει να διατεθούν για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού.
Δεν είχε καμιά απολύτως σημασία το ότι τεράστια πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κέβιν Μακάρθι τον υποστήριξε δημόσια: οι τραμπικοί διαθέτουν de facto βέτο στη Βουλή, με δεδομένη την ισχνή πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων στο σώμα αυτό της αμερικανικής εθνικής αντιπροσωπείας.
Καμιά στήριξη από τους Δημοκρατικούς
Ο κ. Μακάρθι έμοιαζε για κάποιο διάστημα να λογαριάζει πως θα σώσει το κεφάλι του, ελπίζοντας πως θα επικρατούσαν πολιτικοί υπολογισμοί και οι Δημοκρατικοί θα του προσέφεραν υποστήριξη, έστω οριακή, με αντάλλαγμα παραχωρήσεις.
Τίποτα τέτοιο δεν συνέβη.
«Επαφίεται στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα να τερματίσει των εμφύλιο πόλεμο των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή», ξεκαθάρισε ο ηγέτης των Δημοκρατικών στο σώμα, ο Χακίμ Τζέφρις, έπειτα από μακρά συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής του ομάδας χθες Τρίτη.
«Οι λόγοι να αφήσουμε τους Ρεπουμπλικάνους να χειριστούν τα δικά τους προβλήματα είναι αναρίθμητοι. Ας τους αφήσουμε να κυλιούνται στον βούρκο της ανικανότητάς τους και της αδυναμίας τους να κυβερνήσουν», πέταξε, ανελέητα, η προοδευτική βουλεύτρια Πραμίλα Τζάιαπαλ.
Πιστοποιώντας τον διχασμό στο GOP, Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές διαδέχονταν ο ένας τον άλλο στο βήμα για να υπερασπιστούν ή να κατακεραυνώσουν τον Κέβιν Μακάρθι.
«Είμαστε στο χείλος του γκρεμού. Δεν απομένουν παρά μερικά λεπτά για να έρθουμε στα συγκαλά μας και να αποφύγουμε αυτόν τον πολύ σοβαρό κίνδυνο», τόνιζε πριν από την ψηφοφορία ο Ρεπουμπλικάνος βουλευτής Τομ Μακλίντοκ.
Αν περάσει η πρόταση μομφής, προειδοποιούσε, η Βουλή «θα παραλύσει», οι Δημοκρατικοί θα «ευφρανθούν για τις δυσλειτουργίες των Ρεπουμπλικάνων» και «οι πολίτες θα αηδιάσουν, και θα υπάρχει λόγος», πρόσθετε.
Ο συνάδελφός του Τομ Κόουλ προειδοποιούσε εναντίον του «χάους» στο οποίο προεξοφλούσε πως θα βυθιστούν το σώμα και οι Ρεπουμπλικάνοι αν περνούσε η πρόταση μομφής.
«Το χάος είναι ο πρόεδρος (της Βουλής) Μακάρθι», αντέτεινε ο Ματ Γκετζ. «Το χάος είναι κάποιος στον οποίο δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη κανένας», σφυροκόπησε.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον στον Κέβιν Μακάρθι;
Η εσωκομματική σύγκρουση που μετατράπηκε σε κεντρικό θέμα της αμερικανικής πολιτικής επικαιρότητας προκάλεσε την αντίδραση του Ρεπουμπλικάνου πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
«Γιατί οι Ρεπουμπλικάνοι συγκρούονται πάντα μεταξύ τους και όχι με τους Δημοκρατικούς της ριζοσπαστικής αριστεράς που καταστρέφουν τη χώρα μας;», διερωτήθηκε μέσω της πλατφόρμας Truth Social, προσωπικού του δημιουργήματος.
Τέτοια ψηφοφορία είχε να γίνει πάνω από έναν αιώνα στις ΗΠΑ, από το 1910· και ουδέποτε είχε παυθεί πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων από το αξίωμα.
Μπορεί ο 58χρονος Κέβιν Μακάρθι να δοκιμάσει να επιστρέψει στο αξίωμα που μόλις έχασε; Τουλάχιστον στη θεωρία, τίποτε δεν τον εμποδίζει να είναι εκ νέου υποψήφιος.
Αλλά το εγχείρημα θα ήταν κοπιώδες και γεμάτο κινδύνους. Ήδη τον Ιανουάριο, για να αναλάβει το αξίωμα αναγκάστηκε να κάνει τεράστιες παραχωρήσεις σε περίπου είκοσι τραμπικούς, συμπεριλαμβανομένης της εκχώρησης της δυνατότητας σε οποιοδήποτε μέλος τους να κινήσει διαδικασία αποπομπής του. Υπόσχεση που τελικά οδήγησε στην πτώση του χθες.
Κατά την ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Politico, ο ενδιαφερόμενος δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος για το αξίωμα του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Ο Κέβιν Μακάρθι δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος για το αξίωμα του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων
Ο Ρεπουμπλικάνος πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι, ο οποίος παύθηκε από το αξίωμα χθες Τρίτη έπειτα από την κατάθεση πρότασης μομφής εναντίον του από βουλευτή της παράταξής του, επιβεβαίωσε σε δημοσιογράφους πως δεν πρόκειται να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα. «Αγωνίστηκα για αυτά που πιστεύω», δήλωσε ο κ. Μακάρθι. «Πιστεύω πως μπορώ να συνεχίσω τον αγώνα, αλλά ίσως με διαφορετικό τρόπο», πρόσθεσε ο βαρόνος της αμερικανικής δεξιάς.
Η αποπομπή του «speaker» χθες -εξέλιξη άνευ προηγουμένου στην αμερικανική πολιτική ιστορία- απειλεί να παραλύσει το νομοθετικό έργο, την ώρα που επαπειλείται εκ νέου shutdown, παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους, περί τη 17η Νοεμβρίου, εάν δεν εγκριθεί νέος προσωρινός προϋπολογισμός. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως ο Δημοκρατικός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θέλει να υπάρξει εκλογή νέου προέδρου του σώματος «γρήγορα». Το πρόσωπο που κατέχει τη θέση αυτή είναι δεύτερο στη σειρά για τη διαδοχή του προέδρου, μετά την αντιπρόεδρο, αν υπάρξει τέτοια ανάγκη.
Ακολουθεί μια παρουσίαση των επόμενων βημάτων.
Υπάρχει προσωρινός πρόεδρος;
Αμέσως μετά την ψηφοφορία που οδήγησε στην παύση του Μακάρθι με 216 ψήφους υπέρ και 210 κατά, ο βουλευτής Πάτρικ ΜακΧένρι ανέλαβε προσωρινός πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων για πολύ μικρό διάστημα – έως τρεις ημέρες κατά τις οποίες θα συνεδριάσει το σώμα.
Τα καθήκοντα του προσωρινού προέδρου δεν είναι σαφή. Όπως αναφέρει ο κανονισμός της Βουλής των Αντιπροσώπων, το πρόσωπο αυτό «μπορεί να ασκεί τα καθήκοντα του προέδρου όπως κρίνεται απαραίτητο και κατάλληλο μέχρι την εκλογή προέδρου ή αναπληρωτή προέδρου».
Αν και ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων ορίζει σε γενικές γραμμές τη νομοθετική ατζέντα, ο επικεφαλής της πλειοψηφίας του σώματος είναι αυτός που προγραμματίζει τις συζητήσεις και την ψηφοφορία επί συγκεκριμένων νομοσχεδίων.
Ο Ρεπουμπλικάνος βουλευτής Κέλι Άρμστρονγκ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι το κύριο καθήκον του ΜακΧένρι θα είναι «να μας βρει νέο πρόεδρο». Οτιδήποτε περισσότερο, πρόσθεσε, θα οδηγήσει στην εκκίνηση διαδικασίας για την αποπομπή του.
Πάγωμα της νομοθετικής διαδικασίας;
Μέχρι να εκλεγεί πρόεδρος της Βουλής είναι απίθανο να προχωρήσει η ψήφιση νομοσχεδίων για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, την ώρα που υπάρχει διορία ως τις 17 Νοεμβρίου προκειμένου να υιοθετηθεί νέος προσωρινός προϋπολογισμός και να αποφευχθεί εκ νέου μια παράλυση του ομοσπονδιακού κράτους.
Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν δηλώσει ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον μία εβδομάδα για να εκλέξουν νέο πρόεδρο.
Τι κάνουν οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί;
Οι 221 Ρεπουμπλικάνοι και οι 212 Δημοκρατικοί βουλευτές συσκέπτονται ήδη, σε μια προσπάθεια να αποφασίσουν τις επόμενες κινήσεις τους, τόσο σε πολιτικό όσο και σε νομοθετικό επίπεδο.
Το κάθε κόμμα αναμένεται να προσπαθήσει να συμφωνήσει σε έναν υποψήφιο για τη θέση του προέδρου. Η απόφαση αναμένεται να είναι σχετικά εύκολη για τους Δημοκρατικούς, καθώς στηρίζουν όλοι τον επικεφαλής τους στο σώμα Χακίμ Τζέφρις, ο οποίος ήταν αντίπαλος του Μακάρθι τον Ιανουάριο.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, από την άλλη, λόγω των προφανών διαφωνιών τους, κυρίως με μια μικρή ομάδα σκληροπυρηνικών συντηρητικών που επιθυμούν μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, ενδέχεται να δυσκολευθούν περισσότερο να ορίσουν υποψήφιο.
Ο ΜακΧένρι ενδέχεται να έχει πλεονέκτημα τώρα που έχει αναλάβει τη θέση του προσωρινού προέδρου. Ο Μακάρθι έχει δηλώσει ότι δεν θα είναι ξανά υποψήφιος.
Πότε θα γίνει η ψηφοφορία;
Οι επικεφαλής και των δύο κομμάτων θα πρέπει να αποφασίσουν πότε είναι έτοιμοι να ξεκινήσει η διαδικασία της εκλογής.
Τον Ιανουάριο η διαδικασία απεδείχθη δύσκολη, καθώς ο Μακάρθι επί ημέρες δεν κατάφερνε να συγκεντρώσει επαρκή αριθμό ψήφων για να εκλεγεί πρόεδρος της Βουλής. Χρειάστηκαν συνολικά 15 ψηφοφορίες.
Τα πράγματα ενδέχεται να είναι τουλάχιστον το ίδιο χαοτικά για τους Ρεπουμπλικάνους, εκτός κι αν εκτιμήσουν ότι ο εσωκομματικός διχασμός πλήττει το κόμμα ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024.
Ποιος μπορεί να είναι υποψήφιος;
Με βάση το αμερικανικό Σύνταγμα ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν είναι υποχρεωτικό να είναι μέλος του Κογκρέσου. Για τον λόγο αυτό οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν αναφέρει το όνομα του Ντόναλντ Τραμπ, αν και είναι υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές και έχει δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρεται.