Η ραγδαία αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να τα εντάξει, για πρώτη φορά, στο πρόγραμμα αγορών τίτλων της (γνωστό και ως ποσοτική χαλάρωση ή QE), έδειξε τη σημασία του μέτρου αυτού στην περίοδο της κρίσης του κορονοϊού. Ενώ η απόδοση των 10ετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου είχε υποχωρήσει κάτω από το 1% τον Φεβρουάριο, η εξάπλωση του κορονοϊού στην Ευρώπη, με επίκεντρο την Ιταλία, οδήγησε σε αλλαγή των δεδομένων στις αγορές. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η απόδοσή τους σκαρφάλωσε και την περασμένη Τετάρτη έφθασε στο 4%, εν μέσω πανικού στις αγορές για ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας.
Τα έκτακτα μέτρα που ανακοίνωσε η ΕΚΤ μετά από τηλεδιάσκεψη αργά το βράδυ της περασμένης Τετάρτης αποτέλεσαν τον καταλύτη για να ηρεμήσουν οι αγορές. Την Πέμπτη η απόδοση των 10ετών ελληνικών ομολόγων υποχώρησε θεαματικά στο 2,4% και την Παρασκευή σταθεροποιήθηκε στα ίδια επίπεδα. Η εξέλιξη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η απόδοση των ομολόγων προσδιορίζει το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, όπως και των τραπεζών και των επιχειρήσεων, στον βαθμό που αυτές χρηματοδοτούνται με εκδόσεις ομολόγων. Παράλληλα, τα μέτρα της ΕΚΤ οδήγησαν στην ανάκαμψη του Χρηματιστηρίου, που βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση. Κυρίως, όμως, η απόφαση για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να ενισχύσει το πακέτο μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας, λαμβάνοντας επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα, με το συνολικό πακέτο να φθάνει τα 10 δισ. ευρώ. Χωρίς την ομπρέλα του QE, μία μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών θα έκανε τις αγορές πιο διστακτικές να κρατούν τα ελληνικά ομόλογα, οδηγώντας σε περαιτέρω άνοδο τις αποδόσεις τους.
Αυτό φάνηκε και από το ότι οι αποδόσεις όλων των ομολόγων της Ευρωζώνης – και κυρίως των χωρών της Νότιας Ευρώπης – αυξήθηκαν σημαντικά μετά τις ανακοινώσεις των πακέτων δημοσιονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου του κορονοϊού.
Η παρέμβαση της ΕΚΤ άλλαξε το κλίμα στην αγορά, γιατί η κεντρική τράπεζα έκανε σαφές ότι δεν θα δεχθεί μεγάλες διαφοροποιήσεις στις αποδόσεις των ομολόγων των χωρών της Ευρωζώνης, οι οποίες θα υπονόμευαν τον σκοπό της πολιτικής της που είναι η παροχή της αναγκαίας ρευστότητας στις οικονομίες τους. Για τον σκοπό αυτό, ανακοίνωσε έκτακτο πρόγραμμα αγορών ομολόγων, ύψους 750 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2020, επιπλέον των 120 δισ. ευρώ που είχε ανακοινώσει στις 12 Μαρτίου και των αγορών 20 δισ. ευρώ τον μήνα που έκανε ούτως ή άλλως. Παράλληλα, αποφάσισε ότι θα αγοράζει και ελληνικά ομόλογα, αλλά και ότι θα κατευθύνει τις αγορές της εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη, δηλαδή στους τίτλους χωρών που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση. Συγκεκριμένα, η ΕΚΤ προανήγγειλε ότι, αν χρειαστεί, θα παρακάμψει το ανώτατο όριο αγορών ομολόγων μίας χώρας, το οποίο αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των διαπραγματεύσιμων στις αγορές ομολόγων της. Το πλαφόν αυτό το είχε επιβάλει η ίδια η ΕΚΤ από το 2015 που άρχισε να εφαρμόζει το QE, αλλά η επικεφαλής της, Κριστίν Λαγκάρντ, δήλωσε ότι δεν «υπάρχει κανένα όριο», παραφράζοντας την περίφημη φράση του προκατόχου της, Μάριο Ντράγκι, ότι θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να σώσει την Ευρωζώνη. Σύμφωνα με αναλυτές, με τη φράση αυτή η Λαγκάρντ είχε στο νου της κυρίως την Ιταλία και τη δυνατότητα η ΕΚΤ να αγοράσει περισσότερα από το ένα τρίτο των ιταλικών ομολόγων που διαπραγματεύονται στη δευτερογενή αγορά. Η απόφαση αυτή, όμως, λειτουργεί σε κάθε περίπτωση ευνοϊκά και για τα ελληνικά ομόλογα, όπως και τα ομόλογα άλλων χωρών της Νότιας Ευρώπης.
Covid-19: Κινητοποίηση κρατών και κεντρικών τραπεζών για στήριξη μιας οικονομίας σε παράλυση
Η αμερικανική Γερουσία διαπραγματεύεται για να υιοθετήσει νομοθετικό πακέτο αξίας 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, οι Βρυξέλλες αναστέλλουν τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας: Κυβερνήσεις και νομισματικές αρχές αποδεσμεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να στηρίξουν μια παγκόσμια οικονομία, σε παράλυση από την πανδημία του κορονοϊού.
ΗΠΑ
Αμερικανοί γερουσιαστές ξεκίνησαν χθες σκληρές διαπραγματεύσεις για ένα σχέδιο ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων για την αντιμετώπιση του οικονομικού αντίκτυπου του Covid-19, το οποίο οι Ρεπουμπλικανοί ελπίζουν να ψηφίσουν τη Δευτέρα παρά τις επιφυλάξεις των Δημοκρατικών.
Μόλις καταλήξουν οι συζητήσεις το Σαββατοκύριακο, το νομοσχέδιο μπορεί να τεθεί σε ψηφοφορία τη Δευτέρα, πριν σταλεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Το σχέδιο έρχεται σε συνέχεια της έγκρισης την Πέμπτη από το Κογκρέσο ενός προγράμματος κοινωνικής πρόνοιας ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η πανδημία Covid-19 έχει μολύνει περισσότερους από 14.600 ανθρώπους και έχει επιφέρει το θάνατο σε περισσότερους από 200 ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Τα δρακόντεια μέτρα – κλείσιμο μπαρ, εστιατορίων, αναστολή αερομεταφορών, παύση τουρισμού κ.λπ. – που λήφθηκαν για να ανακόψουν την πανδημία, προκάλεσε σε πολλούς κλάδους αβεβαιότητα.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), η οποία πολλαπλασιάζει τις ανακοινώσεις της, προσφέρθηκε να στηρίξει δάνεια αυτοκινήτων και ακινήτων και να χορηγήσει δάνεια σε εταιρείες. Εφαρμόζει μια νέα διευκόλυνση βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης χρέους, η οποία χρησιμοποιήθηκε τελευταία φορά κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Την Κυριακή, μείωσε το βασικό επιτόκιο δανεισμού σε μηδέν και διευκρίνισε ότι θα διατηρήσει τα επιτόκια στο επίπεδο αυτό όσο διαρκεί η κρίση.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Βρυξέλλες
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει μέχρι στιγμής αφήσει αμετάβλητα τα επιτόκιά της, επιλέγοντας μια άλλη πορεία σε διάφορα στάδια. Στις 12 Μαρτίου ανακοίνωσε κεφαλαιακή ελάφρυνση ύψους 120 δισεκ. ευρώ για τις τράπεζες, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απορρόφηση ζημιών τους ή για τη χρηματοδότηση πιστώσεων ύψους 1,8 τρισ. ευρώ. Την Πέμπτη η ΕΚΤ έβγαλε το μπαζούκα, αποκαλύπτοντας ένα πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι Βρυξέλλες, από την πλευρά τους ανακοίνωσαν δια στόματος της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσαν χθες την αναστολή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα μέτρο άνευ προηγουμένου που θα επιτρέψει στις χώρες μέλη να δαπανήσουν όσα χρήματα χρειαστεί για να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές συνέπειες της επιδημίας του νέου κορονοϊού.
Η ρήτρα αυτή επιτρέπει να παρακαμφθεί προσωρινά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που καθορίζει τους δημοσιονομικούς κανόνες στις χώρες μέλη οι οποίες έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα. Η συγκεκριμένη ρήτρα προστέθηκε το 2011, εν μέσω της κρίσης στην ευρωζώνη, αλλά δεν είχε ενεργοποιηθεί ποτέ μέχρι σήμερα. Μία από τις υποχρεώσεις που θα οφείλουν πλέον να τηρούν οι χώρες είναι να μην ξεπερνά το δημόσιο έλλειμμα το 3% του ΑΕΠ τους.
Ηνωμένο Βασίλειο
Η βρετανική κυβέρνηση υποσχέθηκε να στηρίξει την οικονομία «ανεξαρτήτως κόστους», ανακοινώνοντας κρατικές εγγυήσεις για επιχειρηματικά δάνεια που αγγίζουν τις 330 δισεκατομμύρια λίρες καθώς και οικονομική βοήθεια ύψους 20 δισεκατομμυρίων λιρών.
Χθες Παρασκευή, το Λονδίνο έθεσε σε εφαρμογή επιδοτήσεις για κάλυψη έως και 80% των μισθών των εργαζομένων που βρίσκονται σε προσωρινή άδεια μετά το κλείσιμο καφετεριών, παμπ και εστιατορίων.
Η Τράπεζα της Αγγλίας μείωσε το βασικό στο ιστορικό χαμηλό του 0,1%, μετά από μια σημαντική πτώση έκπληξη την περασμένη εβδομάδα (από 0,75% έως 0,25%).
Κίνα
Η κινεζική Κεντρική Τράπεζα, η οποία δημοσίευσε επεκτάσεις ή ανανεώσεις επιχειρηματικών δανείων στα τέλη Φεβρουαρίου, ανακοίνωσε στις 13 Μαρτίου μείωση των αποθεματικών των τραπεζών, απελευθερώνοντας 550 δισεκατομμύρια γουάν (70,6 δισεκ. ευρώ) για στήριξη της οικονομίας.
Ιταλία
Η Ιταλία, η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο από την πανδημία μέχρι στιγμής στην Ευρώπη και με τους περισσότερους θανάτους από τον ιό στον κόσμο, ανακοίνωσε μέτρα ύψους 25 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Ρώμη θα βοηθήσει τους Ιταλούς δανειολήπτες, ιδίως μέσω της αναστολής της πληρωμής ορισμένων προθεσμιών υποθηκών και τραπεζικών δανείων.
Γαλλία
Στη Γαλλία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μείωση, αναβολή ή ακύρωση οφειλών ύψους 32 δισεκατομμυρίων ευρώ μόνο τον Μάρτιο. Αυτό αποτελεί το κύριο μέρος της «άμεσης» κινητοποίησης 45 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το Παρίσι έχει επίσης διευρύνει το σύστημα μερικής ανεργίας και έχει συστήσει ένα ταμείο αλληλεγγύης διαθέτοντας περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Μικρές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες θα επωφεληθούν από την αναστολή πληρωμής του λογαριασμού τους για νερό, φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα και ενοίκιο.
Το κράτος θα εγγυηθεί μέχρι 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια που χορηγούν οι τράπεζες σε εταιρείες που πλήττονται από την κρίση και δεν αποκλείει την άμεση υποστήριξη ορισμένων εταιρειών μέσω παρέμβασης στο κεφάλαιό τους.
Γερμανία
Η Γερμανία ανακοίνωσε το μεγαλύτερο σχέδιο στήριξης επιχειρήσεων στη μεταπολεμική ιστορία της, με «απεριόριστα» δάνεια αξίας τουλάχιστον 550 δισεκ. ευρώ, για αρχή.
Ισπανία
Η Μαδρίτη ανακοίνωσε την Τρίτη ότι θα εγγυηθεί έως 100 δισεκατομμυρίων ευρώ σε επιχειρηματικά δάνεια.
Καναδάς
Ο πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό ανακοίνωσε ένα νέο σχέδιο ύψους 27 δισεκατομμυρίων καναδικών δολαρίων (17 δισεκατομμυρίων ευρώ) άμεσης βοήθειας σε εργαζόμενους σε επισφαλή κατάσταση και σε προβληματικές επιχειρήσεις και 55 δισεκατομμύρια σε αναστολή φορολογικών οφειλών. Αυτά τα μέτρα είναι επιπλέον ενός πρώτου κονδυλίου 10 δισεκατομμυρίων καναδικών δολαρίων.
Ιαπωνία
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας ενίσχυσε σημαντικά την πολιτική επαναγοράς περιουσιακών στοιχείων με την επιπλέον μετοχών και κοινοπρακτικών ομολόγων μέσω του ταμείου (ETF). Το επίπεδο αγορών του ETF διπλασιάστηκε από τα 6 τρισεκατομμύρια γιεν σε ένα ετήσιο επίπεδο αγορών των 12 τρισεκατομμυρίων γιεν (113 δισεκατομμυρίων δολαρίων).
Αυστραλία, Νότια Κορέα, ΔΝΤ …
Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστραλίας μείωσε την Πέμπτη το βασικό της επιτόκιο κατά το ένα τέταρτο μονάδας στο 0,25%, σε ιστορικό της χαμηλό, ανακοίνωσε μέτρα εξαγοράς χρέους και στήριξη του τραπεζικού τομέα και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Νότιας Κορέας ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι μείωσε το επιτόκιο της στο ιστορικό χαμηλό, 0,75%.
Το Χονγκ Κονγκ θα δώσει χρήματα απευθείας στους πολίτες του.
Το ΔΝΤ έχει διαθέσει 50 δισεκατομμύρια ευρώ για να βοηθήσει τις ευάλωτες χώρες.