Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με δήλωση του χθες Τρίτη τόνισε την ανάγκη εφαρμογής πολιτικής διαδικασίας υπό συριακή ηγεσία και ευθύνη, στη βάση της απόφασης 2254 (2015), η οποία θα υπηρετεί τις θεμιτές προσδοκίες όλων των Σύρων. Ακόμη, επανέλαβε τη δέσμευσή του στην εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία και στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, καλώντας όλα τα κράτη μέλη να σεβαστούν αυτές τις αρχές και να απέχουν από ενέργειες που υπονομεύουν τη διεθνή ασφάλεια. Υπογράμμισε τη σημασία της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ιδίως της αποτροπής ανασύνταξης του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων. Και ακόμη, υπογράμμισε την ανάγκη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης της ανθρωπιστικής πρόσβασης και διεθνούς υποστήριξης για όσους έχουν ανάγκη.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας υποστήριξε τη Δύναμη Παρατηρητών του ΟΗΕ για την Αποχώρηση (UNDOF) και ζήτησε να τηρηθεί η Συμφωνία Αποχώρησης του 1974, με τήρηση της ηρεμίας στην Περιοχή Διαχωρισμού. Επίσης, τόνισε την ανάγκη να είναι εγγυημένη η ασφάλεια των ειρηνευτικών δυνάμεων και να προστατεύονται οι διπλωματικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Ακολουθεί ανεπίσημη απόδοση της ανακοίνωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας:
«Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ζήτησαν την εφαρμογή μιας πολιτικής διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς, υπό την ηγεσία της Συρίας και με ευθύνη της Συρίας, με βάση τις θεμελιώδεις αρχές που απαριθμούνται στην απόφαση 2254 (2015), η οποία θα διευκολυνθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Υποστήριξαν εν προκειμένω τις προσπάθειες του Ειδικού Απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ για τη Συρία, Γκάιρ Πέντερσεν, να συμβάλει στη διευκόλυνση τέτοιας διαδικασίας υπό συριακή ηγεσία και με ευθύνη της Συρίας. Αυτή η πολιτική διαδικασία θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις θεμιτές προσδοκίες όλων των Σύρων, να τους προστατεύει όλους και να τους επιτρέψει να καθορίσουν ειρηνικά, ανεξάρτητα και δημοκρατικά το μέλλον τους.
Τα μέλη του ΣΑΗΕ επιβεβαίωσαν επίσης την ισχυρή δέσμευσή τους στην κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και κάλεσαν όλα τα κράτη να τηρήσουν αυτές τις αρχές. Υπογράμμισαν επίσης την ανάγκη η Συρία και οι γείτονές της να απέχουν αμοιβαία από κάθε ενέργεια ή επέμβαση που θα μπορούσε να υπονομεύσει την ασφάλεια άλλου.
Τα μέλη του ΣΑΗΕ υπογράμμισαν τη σημασία της καταπολέμησης της τρομοκρατίας στη Συρία και υπενθύμισαν επίσης τις υποχρεώσεις όλων των μερών βάσει των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας που αφορούν την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ιδίως των ψηφισμάτων 1267, 1989 και 2253 και σχετίζονται με την κατάσταση στη Συρία. Ειδικότερα, υπογράμμισαν τη σημασία της παρεμπόδισης του ΙΚ (γνωστού επίσης ως Ντάες) και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων να αποκαταστήσουν τις δυνατότητές τους και να τους αρνηθούν ασφαλές καταφύγιο στη Συρία.
Επανέλαβαν την υποχρέωση σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αναζήτησης δικαιοσύνης, και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου σε όλες τις περιστάσεις, μεταξύ άλλων επιτρέποντας και διευκολύνοντας την ανθρωπιστική πρόσβαση, και ζήτησαν πρόσθετη διεθνή υποστήριξη στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών και των ανθρωπιστικών οργανώσεων να αυξήσουν την ανθρωπιστική υποστήριξη για τους πολίτες που έχουν ανάγκη σε ολόκληρη τη Συρία. Τα μέλη του ΣΑΗΕ εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους προς τα θύματα, τις οικογένειες, όσους εξαφανίστηκαν και τον συριακό λαό.
Επανέλαβαν την υποστήριξή τους στη Δύναμη Παρατηρητών των Ηνωμένων Εθνών για την Αποχώρηση και την εφαρμογή της εντολής της και κάλεσαν τα μέρη να απέχουν από κάθε δραστηριότητα που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια και την προστασία των ειρηνευτικών δυνάμεων και των υποδομών της. Ζήτησαν επίσης τον σεβασμό της Συμφωνίας Αποχώρησης του 1974, συμπεριλαμβανομένων των αρχών σχετικά με την Περιοχή Διαχωρισμού, και τόνισαν την υποχρέωση όλων των μερών να τηρούν πλήρως τους όρους της και να διατηρούν την ηρεμία και να μειώνουν τις εντάσεις. Επανέλαβαν ότι το απαραβίαστο των διπλωματικών και προξενικών εγκαταστάσεων και του προσωπικού, όπως ισχύει, πρέπει να γίνεται σεβαστό σε όλες τις περιπτώσεις σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
OHE: Διπλωματικές προσπάθειες για να σωθεί η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν
Το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο σε βαθμό που φθάνει το 60%, πλησιάζοντας επικίνδυνα σε επίπεδο κατάλληλο για κατασκευή όπλων, αναφέρει η 18η Έκθεση της Μόνιμης Αντιπροσώπου της Μάλτας, η οποία έχει επιφορτιστεί με την επίβλεψη της παρακολούθησης της εφαρμογής του ψηφίσματος 2231 για την διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (επισήμως το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, ή ΚΟΣΔ), βάζοντας ξανά στο μικροσκόπιο τις κινήσεις της Τεχεράνης.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε χθες Τρίτη και ενημερώθηκε από την πρεσβεύτρια της Μάλτας, η οποία κατέθεσε την έκθεσή της βασιζόμενη στις εκθέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, του Γενικού Διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Γκρόσι και της Μεικτής Επιτροπής του ΚΟΣΔ.
Στο πλαίσιο αυτό, ενημέρωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας παρείχαν η Αναπληρώτρια ΓΓ του ΟΗΕ Ρόουζμαρι ΝτιΚάρλο και ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της ΕΕ στον ΟΗΕ πρέσβης Σταύρος Λαμπρινίδης, εκπροσωπώντας αντίστοιχα τον Γενικό Γραμματέα και την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ.
Πέρα από το ΚΟΣΔ, τον Οκτώβριο του 2025 εκπνέει η ισχύς του ψηφίσματος 2231. Πρόκειται για τη φόρμουλα στην οποία κατέληξαν μετά από πολυετείς προσπάθειες το 2015 οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η ΕΕ, η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν. Προβλεπόταν ο περιορισμός και η παρακολούθηση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των κυρώσεων.
Την κατάρτιση και την υποβολή του ψηφίσματος 2231 ανέλαβε η Μάλτα και της ανατέθηκε να επιβλέπει την εφαρμογή του, να υποβάλλει εξαμηνιαίες εκθέσεις και να εγγυάται τη συμμόρφωση όλων των μερών.
Η έκθεση μεταξύ άλλων αναφέρει ότι καταγράφει την αδυναμία του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας να επαληθεύσει τις πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν λόγω διακοπής της συνεργασίας από το 2021 και την προειδοποίηση των ευρωπαϊκών κρατών-μερών της συμφωνίας (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ομάδα επίσης γνωστή ως E3) για την εκ νέου επιβολή των κυρώσεων, με το Ιράν να απορρίπτει τις επικρίσεις, κάνοντας λόγο για «νόμιμα αντίμετρα».
«Η διακοπή της εφαρμογής των μέτρων παρακολούθησης από το Ιράν από το 2021 έχει σοβαρές επιπτώσεις», ενώ «η συσσώρευση ουρανίου υψηλού βαθμού εμπλουτισμού από το Ιράν προκαλεί ανησυχίες» και «στις πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Νατάνζ και Φορντό καταγράφεται αυξημένη δραστηριότητα εμπλουτισμού ουρανίου» αναφέρει η έκθεση.
Όπως αναφέρει η έκθεση, το Συμβούλιο Ασφαλείας διεξήγαγε επανειλημμένα φέτος συζητήσεις επί του θέματος.
* Την 24η Ιουνίου, το Συμβούλιο ενημερώθηκε για τη δέκατη έβδομη έκθεση του Γενικού Γραμματέα, τις δραστηριότητες του συντονιστή της έκθεσης και την κατάσταση του διαύλου προμηθειών από τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ.
* Τη 13η Δεκεμβρίου, τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συζήτησαν τη δέκατη όγδοη έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την εφαρμογή του ψηφίσματος 2231.
Η εφαρμογή του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την ΚΟΣΔ βρίσκεται υπό ολοένα μεγαλύτερη αμφισβήτηση. Με επιστολή τους την 27η Νοεμβρίου, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέφρασαν ανησυχίες για παραβίαση του ψηφίσματος 2231.
Η E3 αναφέρθηκε σε συνεχιζόμενη αύξηση του αποθέματος ουρανίου υψηλού βαθμού εμπλουτισμού από το Ιράν, που πλέον ξεπέρασε τα όρια που είχε θέσει ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας. Ο εμπλουτισμός ουρανίου φτάνει στο 60%, παραβιάζοντας το ΚΟΣΔ. Έγιναν επίσης αναφορές για εγκατάσταση προηγμένων συσκευών φυγοκέντρισης και ανεξέλεγκτη παραγωγή και αποθήκευση.
Κατά την E3, το Ιράν αρνείται να εφαρμόσει τον τροποποιημένο κώδικα της Συμφωνίας Εγγυήσεων. Οι τρεις χώρες τόνισαν επίσης δημόσιες τοποθετήσεις Ιρανών αξιωματούχων για τις πυρηνικές δυνατότητες της χώρας.
Αντεγκλήσεις
Το Ιράν με επιστολή του (2η Δεκεμβρίου) στον ΟΗΕ απέρριψε τις κατηγορίες της Γαλλίας, Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, υπερασπιζόμενο τις ενέργειές του ως «νόμιμα αντίμετρα» σύμφωνα με τις παραγράφους 26 και 36 του ΚΟΣΔ. Υποστήριξε ότι: οι κινήσεις του ήταν απάντηση στην απόσυρση των ΗΠΑ το 2018, ότι οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες αθέτησαν τις δεσμεύσεις τους για την άρση των κυρώσεων και ακόμη ότι οι πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν είναι «ειρηνικές» και τα πυρηνικά όπλα δεν έχουν θέση στο δόγμα του.
Η Ρωσία με επιστολή της (3η Δεκεμβρίου) κατηγόρησε την E3 για κλιμάκωση της έντασης και τόνισε τη συμμόρφωση του Ιράν στις εγγυήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Επανερχόμενες (6η Δεκεμβρίου) με νέα επιστολή τους, η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποίησαν για πιθανή ενεργοποίηση του μηχανισμού εκ νέου επιβολής κυρώσεων αν δεν συμμορφωθεί το Ιράν.
Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Ιράν (9η Δεκεμβρίου) απέρριψε ξανά τις κατηγορίες κατηγορώντας την E3 για πολιτικοποίηση του Μηχανισμού Επίλυσης Διαφορών.
Η Ρωσία (10η Δεκεμβρίου) δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί των τριών χωρών στερούνται νομικής βάσης και πλέον βρίσκονται στην ίδια θέση με τις ΗΠΑ, δηλαδή εκτός ΚΟΣΔ.
Ένταση
Η ένταση παραμένει λόγω της αποχώρησης των ΗΠΑ το 2018 και των αντιποίνων από το Ιράν. Οι χώρες εξέφρασαν την ετοιμότητα να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό εκ νέου επιβολής των κυρώσεων, κάτι που το Ιράν προειδοποίησε ότι θα οδηγήσει σε νέα αντίποινα. Παράλληλα, η διακοπή της συνεργασίας με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας δυσχεραίνει την επαλήθευση των συμβάντων.
Η έκθεση αναδεικνύει την εύθραυστη κατάσταση του ΚΟΣΔ και τη σημασία των διπλωματικών προσπαθειών που συνεχίζονται στον ΟΗΕ για την αναβίωση της συμφωνίας.
Οι κύριες ανησυχίες που διατυπώνονται στην Έκθεση περιλαμβάνουν την αυξανόμενη παραβίαση των δεσμεύσεων του Ιράν, την προθυμία Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου να ενεργοποιήσουν τον μηχανισμό εκ νέου επιβολής των κυρώσεων και την περιορισμένη πρόσβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας για επαλήθευση.
Αδιέξοδο
Η διπλωματική ένταση για το θέμα παραμένει, με την Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ, Ρόουζμαρι ΝτιΚάρλο μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας να καλεί σε διάλογο και πολυμερή συνεργασία για τη σταθερότητα στην περιοχή.
«Οι προσπάθειες για την αποκατάσταση της συμφωνίας παραμένουν σε αδιέξοδο» ανέφερε η κυρία ΝτιΚάρλο.
Όπως είπε η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας του ΟΗΕ «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επιστρέψει στη συμφωνία ούτε έχουν άρει τις κυρώσεις, ενώ το Ιράν συνεχίζει να απομακρύνεται από τις δεσμεύσεις του, συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου πέραν των ορίων του ΚΟΣΔ».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας , συνέχισε, αναφέρει ότι δεν μπορεί να επαληθεύσει το απόθεμα ουρανίου του Ιράν ή να διασφαλίσει την ειρηνική φύση του πυρηνικού του προγράμματος.
«Τα επίπεδα εμπλουτισμένου ουρανίου στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων ποσοστών στο 20% και 60%, είναι εξαιρετικά ανησυχητικά» ανέφερε.
Σύμφωνα με την κυρία ΝτιΚάρλο, η τρέχουσα περίοδος ανέδειξε τις συνεχιζόμενες διαφωνίες μεταξύ των χωρών που παραμένουν συμβαλλόμενα μέρη στο ΚΟΣΔ, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών απόψεων από τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράν και τη Ρωσία, παρόλο που όλες οι χώρες καλούν σε εποικοδομητικές προσπάθειες.
Η κυρία ΝτιΚάρλο επανέλαβε την έκκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Γκουτέρες για διπλωματία και πολυμερή συνεργασία προκειμένου να επιλυθεί η κρίση, καλώντας τα μέρη να επανέλθουν στις διαπραγματεύσεις και τόνισε ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι κρίσιμη για τη σταθερότητα στην περιοχή και σε διεθνές επίπεδο.