Οργανωτικές και διαδικαστικές διατάξεις για την ανάπτυξη, παρεμβάσεις για την ενίσχυση της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και άλλες επείγουσες διατάξεις εισάγει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών που θα αρχίσει να συζητείται σήμερα Τρίτη στην Ολομέλεια, με προγραμματισμό να ψηφιστεί αύριο Τετάρτη.
Το νομοσχέδιο, το τελευταίο για το 2023, περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με τη λειτουργία του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΑ), των Ειδικών Υπηρεσιών, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ), των Συμπράξεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), καθώς και διατάξεις του ν. 4872/2021 για την ενίσχυση της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ). Παράλληλα, ρυθμίζονται και ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την τόνωση της ανάπτυξης, τα οποία χαρακτηρίζονται, από την κυβέρνηση, ως επείγοντα.
«Φέρνουμε διατάξεις που θεραπεύουν ή δίνουν λύσεις σε προβλήματα» έχει δηλώσει ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης απέναντι στην κριτική που ασκεί σύσσωμη η αντιπολίτευση για το πολυνομοσχέδιο διότι εισάγει δεκάδες διατάξεις 12 υπουργείων. Στο στάδιο της επεξεργασίας του, στην Επιτροπή Οικονομικών υποθέσεων της Βουλής, υπέρ δήλωσε η Νέα Δημοκρατία. Το καταψήφισαν ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και Πλεύση Ελευθερίας. Επιφύλαξη για την τελική τους στάση στην Ολομέλεια δήλωσαν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η Ελληνική Λύση, οι Σπαρτιάτες, η Νέα Αριστερά και η Νίκη. Μπορεί η πανσπερμία διατάξεων να παράγει δυσαρέσκεια και δυσθυμία στην αντιπολίτευση και οι εκπρόσωποί της να μην υπερψήφισαν την αρχή του νομοσχεδίου στην Επιτροπή της Βουλής, ωστόσο στην ολομέλεια αναμένεται να ψηφιστούν από την αντιπολίτευση αρκετές επιμέρους διατάξεις.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης έχει εξηγήσει πως η κυβέρνηση είχε να επιλέξει είτε να εισάγει τις διατάξεις, ως τροπολογίες, είτε να τις συμπεριλάβει σε ένα νομοσχέδιο. Επέλεξε το δεύτερο, προκειμένου και φορείς να ακουστούν και πιο οργανωμένη να είναι η συζήτηση του.
Η «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΕ»
Στο νομοσχέδιο κατατέθηκαν χθες βράδυ τρεις τροπολογίες με πολυάριθμες διατάξεις. Και οι τρεις πυροδοτούν νέο κύκλο αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Στην «αιχμή του δόρατος» βρίσκεται ιδίως εκείνη που τροποποιεί το καθεστώς της ανώνυμης εταιρειάς «Ανάπλαση Αθήνας Ανώνυμη Εταιρεία», η οποία μετονομάζεται σε «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΕ» και διευρύνεται ο σκοπός της, προκειμένου να περιλαμβάνει τον συντονισμό, τον σχεδιασμό, τον προγραμματισμό και την υλοποίηση αναπλάσεων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας και όχι μόνο στα όρια του Δήμου Αθηναίων, όπως ισχύει σήμερα. Η τροπολογία προβλέπει ότι μειώνεται κατά πέντε ο αριθμός μελών του ΔΣ της εταιρείας, αντί ενδεκαμελές που είναι σήμερα. Επανακαθορίζεται επίσης η ιδιότητα των μελών που μετέχουν στη νέα σύνθεση. Με τη σημερινή της σύνθεση, η «Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ» είχε πρόεδρο τον δήμαρχο Αθηναίων. Με τη νέα διάταξη, ως πρόεδρος ορίζεται πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, επιστημονικής κατάρτισης και επαγγελματικής εμπειρίας επί των θεματικών πεδίων της εταιρείας.
Πριν από λίγο και ενώ η συζήτηση του πολυνομοσχεδίου, δεν έχει ακόμη αρχίσει (σ.σ. βρίσκεται ως αυτή την ώρα σε εξέλιξη η συζήτηση του άλλου νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας), ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μάντζος ζήτησε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών γιατί τίθενται εκτός του Διοικητικού Συμβουλίου της «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΕ» τόσο ο δήμαρχος Αθηναίων όσο και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου που ανήκουν στην πλειοψηφούσα παράταξη. Ο Δημήτρης Μάντζος έκανε λόγο «για αντιθεσμικά παιχνίδια και ανάπλαση ερήμην της νέας Δημοτικής Αρχής», την οποία -όπως είπε- σαμποτάρει η κυβέρνηση.
Στην αιτιολογική έκθεση σημειώνεται πάντως ότι η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας προσαρμόζεται ούτως ώστε να ανταποκρίνεται στον νέο διευρυμένο σκοπό της, αφού εφεξής θα αφορά την υλοποίηση αναπλάσεων στο σύνολο της Επικράτειας.
Οι οργανωτικές διατάξεις για την Οικονομική Ανάπτυξη
Διατάξεις για την «εύρυθμη λειτουργία» του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, του Ταμείου Ανάκαμψης και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο που αρχίζει να συζητείται σε λίγη ώρα στην Ολομέλεια. Με τις προωθούμενες διατάξεις:
– Παρέχονται διευκολύνσεις σε υπουργεία και φορείς μέχρι να αναθεωρηθούν τα ταμειακά προγράμματα (άρθρο 3).
– Η κάλυψη από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων των μη επιλέξιμων δαπανών, η οποία ισχύει για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, επεκτείνεται και στα έργα του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» των περιόδων 2014-2020 και 2021-2027, για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των εθνικών πόρων (άρθρο 4).
– Προβλέπεται η υπογραφή του αρμόδιου για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων υπουργού, προκειμένου να ενταχθούν στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ έργα, στα οποία συμμετέχουν ευρωπαϊκά ταμεία και προγράμματα ή ευρωπαϊκοί και διεθνείς χρηματοδοτικοί μηχανισμοί (άρθρο 5).
Με το νομοσχέδιο επέρχονται αλλαγές προκειμένου να βελτιωθεί και να ενισχυθεί η λειτουργία των ειδικών υπηρεσιών που ασκούν καθήκοντα διαχειριστικής αρχής ή ενδιάμεσου φορέα στα χρηματοδοτικά και αναπτυξιακά προγράμματα. Ειδικότερα:
– Τροποποιείται η αρμοδιότητα της Διαχειριστικής Αρχής Προγραμμάτων και της Διαχειριστικής Αρχής του Στρατηγικού Σχεδίου για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, προκειμένου να περιλαμβάνονται και συμφωνίες-πλαίσιο στο πεδίο ελέγχου νομιμότητας των διαδικασιών ανάθεσης (άρθρο 7).
– Η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Συγχρηματοδοτούμενων Ενεργειών θα λειτουργεί πλέον ως δικαιούχος και ενδιάμεσος φορέας και στο πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» (άρθρο 9).
– Ρυθμίζονται θέματα κινητικότητας των υπαλλήλων των ειδικών υπηρεσιών (άρθρο 10).
– Επιταχύνεται το κλείσιμο πράξεων της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 για ζητήματα που αφορούν στην επαλήθευση δαπανών ή στην παράδοση έργων (άρθρο 11).
– Καθορίζεται ότι η επιτελική δομή ΕΣΠΑ του υπουργείου Παιδείας θα έχει την αρμοδιότητα έκδοσης των προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος και για έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που διαχειρίζεται το υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού (άρθρο 12).
Για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται:
– Η δημιουργία αυτοτελούς τμήματος υλοποίησης δράσης δανειακής στήριξης, δεδομένου ότι έχει αυξηθεί το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και επομένως απαιτείται η υποστήριξη σε διοικητικά και τεχνικά θέματα (άρθρο 14). Η κυβέρνηση δηλώνει ότι «σε καμία περίπτωση αυτή η ρύθμιση δεν επικαλύπτει τις αρμοδιότητες του αυτοτελούς τμήματος παρακολούθησης της σύναψης και εκτέλεσης των δανειακών συμβάσεων και των συμβάσεων που συνάπτονται στο πλαίσιο αξιοποίησης των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως συστάθηκε με το άρθρο 64, του νόμου 5036 του 2023».
– Δημιουργείται Τμήμα Συντονισμού και Παρακολούθησης Δράσεων με στόχο την παρακολούθηση και τον συντονισμό συγκεκριμένων τομέων παρέμβασης, ιδίως στον τομέα της απασχόλησης και των δεξιοτήτων της κοινωνικής προστασίας, της εκπαίδευσης, της μετανάστευσης, της δικαιοσύνης, του εκσυγχρονισμού της διοίκησης, του πολιτισμού και του αθλητισμού (άρθρο 15).
– Δίνεται η δυνατότητα στο ΤΑΙΠΕΔ για την υλοποίηση έργων του υπουργείου Υγείας από το Ταμείο Ανάκαμψης να αναθέτει σε ιδιωτικό φορέα την επίβλεψη (άρθρο 18).
Παράλληλα, στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και διατάξεις για την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα που τροποποιείται το καταστατικό της και η Τράπεζα αποκτά, πλέον, τη δυνατότητα χρηματοδότησης στρατηγικών, καινοτόμων και οικονομικά βιώσιμων έργων, καθώς και επενδυτικών προγραμμάτων και έργων με περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές διαστάσεις (άρθρο 19).
Για τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα ενισχύονται οι αρμοδιότητες της Μονάδας Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, προκειμένου να συνδράμει τη Διυπουργική Επιτροπή Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα στο έργο της. Παρέχεται στον αρμόδιο υπουργό, για την εποπτεία της συγκεκριμένης μονάδας ΣΔΙΤ, η εξουσιοδότηση για την υπογραφή εκ μέρους του ελληνικού Δημοσίου των συμβάσεων εγγυήσεων υπέρ των δημοσίων φορέων της καταβολής του συνόλου ή μέρους των συμβατικών ανταλλαγμάτων που προβλέπονται στις ΣΔΙΤ.
Για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση επέρχονται αλλαγές στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού και Χρηματοδότησης, στις οποίες, θα συμπεριλαμβάνονται πλέον και αυτές που αφορούν στην ενημέρωση δυνητικών δικαιούχων για τις δυνατότητες χρηματοδότησης έργων και επενδυτικών σχεδίων δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης και την υλοποίηση πράξεων τεχνικής βοήθειας με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο.
Διατάξεις για τη «διασφάλιση» των αποδοχών στο δημόσιο τομέα
Στη διασφάλιση των αποδοχών προσωπικού του δημόσιου τομέα στοχεύει, σύμφωνα με την κυβέρνηση, σειρά διατάξεων που έχουν περιληφθεί στο πολυνομοσχέδιο που εισάγεται σε λίγη ώρα στην Ολομέλεια.
Με το πολυνομοσχέδιο και σε ό,τι αφορά στις διατάξεις αρμοδιότητας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών:
– Διασφαλίζεται η αύξηση των 70 ευρώ στο δημόσιο τομέα, που αρχίζει από την 1/1/2024, αφού καθίσταται σαφές ότι δεν συμψηφίζονται με τυχόν υφιστάμενη την 31/12/2023 προσωπική διαφορά αποδοχών (άρθρο 36).
– Χορηγείται από την 1/1/2024 στα μετακινούμενα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας η αύξηση της χιλιομετρικής αποζημίωσης και των εξόδων διανυκτέρευσης εσωτερικού, που χορηγήθηκε στους άλλους δημοσίους υπαλλήλους, για λόγους ισονομίας (άρθρο 37).
– Διασφαλίζεται ότι καταβληθέντα ποσά για επιδόματα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας στους εργαζόμενους στα ελληνικά αμυντικά συστήματα δεν αναζητούνται από το κράτος (άρθρο 38).
– Προβλέπεται αύξηση επιδομάτων, παροχών και αποζημιώσεων δικαστικών λειτουργών και προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (άρθρο 39).
– Ορίζεται ότι τα τμήματα μετεκπαίδευσης μισθωτών τουριστικών επαγγελμάτων δύνανται να καλύπτονται και από πόρους του τακτικού προϋπολογισμού του κράτους ώστε να ξεκινήσει έγκαιρα το φετινό σπουδαστικό έτος 2023 – 2024 αλλά και να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της για τα επόμενα χρόνια (άρθρο 40).
– Προβλέπεται παράταση των συμβάσεων Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου του προσωπικού καθαριότητας για την καθαριότητα των κτιρίων της Κεντρικής Υπηρεσίας και των περιφερειακών υπηρεσιών του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
– Αυξάνεται το ποσοστό των εισπράξεων από προξενικά και συναφή τέλη, τα οποία οδηγούνται στην κάλυψη λειτουργικών δαπανών του υπουργείου Εξωτερικών (άρθρο 42).
– Αυξάνεται κατά 230 εκατομμύρια ευρώ το ποσό με το οποίο επιδοτούνται μέσω κεντρικών αυτοτελών πόρων οι δήμοι και οι περιφέρειες από τον κρατικό προϋπολογισμό (άρθρο 44).
– Παρατείνεται έως 31/12/2024 η ισχύς της εξαίρεσης της ελληνικής αεροπορικής βιομηχανίας από την προσκόμιση πιστοποιητικού ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας (άρθρο 48).
– Προβλέπεται δυνατότητα ένταξης στο πρόγραμμα του ψηφιακού μετασχηματισμού και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν συσταθεί μετά την 1/1/2022 (άρθρο 49). Δεν απαιτείται πλέον να έχει συσταθεί μια επιχείρηση πριν από την 1η Ιανουαρίου 2022 για να δικαιούται ενίσχυση στο πλαίσιο του προγράμματος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω συστήματος επιταγών «voucher». Η κυβέρνηση δηλώνει ότι «διορθώνεται έτσι η αδικία που υφίσταντο μέχρι σήμερα οι νεοφυείς επιχειρήσεις που συστήθηκαν μεταγενέστερα, οι οποίες κατά τεκμήριο έχουν μεγαλύτερη ανάγκη».
– Απαλλάσσονται οι περιφερειακοί τηλεοπτικοί σταθμοί από τον ειδικό φόρο τηλεοπτικών διαφημίσεων για το 2024 (άρθρο 50).
– Επανακαθορίζεται η σύνθεση της Μονάδας Διερεύνησης Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών της Αρχής Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες (άρθρο 51). Όπως διευκρινίζεται στην αιτιολογική έκθεση, «δεδομένου του γεγονότος ότι το αρμόδιο τμήμα για τον συντονισμό της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας έχει μεταφερθεί από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Πολιτικής στη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής και Στρατηγικής, επέρχεται προσαρμογή ώστε η στελέχωση της Α’ Μονάδας της Αρχής να γίνεται από την αρμόδια Γενική Γραμματεία στην οποία ανήκει το αρμόδιο Τμήμα Δ’ και όχι από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Πολιτικής».