Μόλις τα 159 εκατομμύρια ευρώ από τα 2,7 δισεκατομμύρια που έχει στη διάθεσή της η Ελλάδα για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μέσω προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, έχουν αξιοποιηθεί, σύμφωνα με την Επίτροπο για την περιφερειακή πολιτική Κορίνα Κρέτσου.

Απαντώντας σε ερώτηση του Ευρωβουλευτή Ν. Ανδρουλάκη, η Επίτροπος, αναφέρει ότι «δημόσιες δαπάνες ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι αφιερωμένες σε επενδυτικές προτεραιότητες για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Όμως αν και έχουν περάσει 4 από τα 7 χρόνια, μόνο «το 5,9% έχει δαπανηθεί από αυτό το ποσό», ενώ οι απαραίτητες συμφωνίες υπογράφηκαν το Δεκέμβριο του 2016.

Επισημαίνεται ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο αποτελούν την πιο σημαντική πηγή ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Συγχρόνως, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα.

Οι δράσεις που μπορούν να χρηματοδοτηθούν αφορούν την ανάπτυξη των εξαγωγών, την αξιοποίηση καινοτόμων υπηρεσιών και των ευκαιριών που δημιουργούνται από την πράσινη οικονομία και τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικότητας καθώς και τις επενδύσεις για την εκπαίδευση του προσωπικού.

Να σημειωθεί ότι παρά τις υποσχέσεις για γρήγορη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ παραμένει ανενεργό. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της δράσης για την «Ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων». Το πρόγραμμα προκηρύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2016, με προθεσμία υποβολής των επενδυτικών σχεδίων τον Ιούλιο του 2016. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει ξεκινήσει η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων.

Ακολουθεί ολόκληρη η απάντηση της επιτρόπου Κορίνα Κρέτσου στον Νίκο Ανδρουλάκη:

1. Στο πλαίσιο της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία παρέχουν στήριξη κυρίως σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), αν και όχι μόνο σ’ αυτές, μέσω του εθνικού επιχειρησιακού προγράμματος (ΕΠ) «Ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα και καινοτομία» και των 13 περιφερειακών ΕΠ. Η στήριξη παρέχεται στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, γεγονός που σημαίνει ότι τα έργα επιλέγονται από τις εθνικές ή περιφερειακές διαχειριστικές αρχές, σύμφωνα με τις αρχές που καθορίζονται στα έγγραφα προγραμματισμού και την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.

2. Με βάση τις πληροφορίες που έδωσαν οι ελληνικές αρχές, δημόσιες δαπάνες ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι αφιερωμένες σε επενδυτικές προτεραιότητες για τη στήριξη των ΜΜΕ, από τις οποίες το 5,9% έχει δαπανηθεί. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν υπό τη μορφή ταμείων δύο χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας: ένα για επενδύσεις συμμετοχών στα κεφάλαια που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και ενισχύεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)[1]· το άλλο για την προώθηση της επιχειρηματικότητας, το οποίο διαχειρίζεται ένας εθνικός οργανισμός διαχείρισης κεφαλαίων. Οι συμφωνίες χρηματοδότησης υπογράφηκαν τον Δεκέμβριο του 2016. Υπάρχουν και άλλες δραστηριότητες που ενισχύονται από την ΕΕ και παρέχουν ένα φάσμα ενωσιακών χρηματοδοτικών εργαλείων (δάνεια και επενδύσεις συμμετοχών στο κεφάλαιο), π.χ. από το σκέλος του ΕΤΣΕ για τις ΜΜΕ.

3. Οι επενδύσεις για τη βοήθεια προς τις ΜΜΕ καλύπτουν:

– την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για επενδύσεις μέσω επιχορηγήσεων, δανείων, εγγυήσεων για δάνεια, επιχειρηματικού κεφαλαίου, συμμετοχών στο κεφάλαιο·

– στοχευόμενη επιχειρηματική υποστήριξη·

– βελτιωμένη πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές·

– αξιοποίηση νέων πηγών μεγέθυνσης όπως η πράσινη οικονομία, οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας·

– επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και καλύτερη σύνδεση μεταξύ των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων για την προώθηση της καινοτομίας. Η επιλεξιμότητα των δαπανών καθορίζεται με βάση τους εθνικούς κανόνες.

Ούτε 1 ευρώ επιχορήγησης δεν έχει δοθεί μέχρι σήμερα

Σύμφωνα με την εφημερίδα “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”, ούτε ένα ευρώ επιχορήγησης δεν έχει δοθεί μέχρι σήμερα σε δικαιούχους που έχουν ενταχθεί σε κάποια από τις δράσεις του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του ΕΣΠΑ. Ουσιαστικά το πρόγραμμα, 1,5 χρόνο μετά την επίσημη έναρξή του, παραμένει ανενεργό και ακόμη και οι πρώτοι 1.372 δικαιούχοι επιδότησης που εντάχθηκαν πρόσφατα στο πρόγραμμα «Ενίσχυση Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» θα περάσουν πολλοί μήνες μέχρι να λάβουν την επιδότηση που δικαιούνται. Οσο για εκείνους που πέρυσι τον Ιούλιο υπέβαλαν αίτηση για την ένταξή τους στο πρόγραμμα «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων», θα περιμένουν πολύ ακόμη, αφού μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε η διαδικασία της ανάδειξης των προσωρινών δικαιούχων. Αυτοί θα πρέπει τώρα με τη σειρά τους να υποβάλουν τον λεγόμενο φυσικό φάκελο με τα δικαιολογητικά για την επένδυσή τους (η προθεσμία έχει οριστεί για τις 15 Σεπτεμβρίου) και, αφού ελεγχθεί ως προς την πληρότητά του, να βγει ο κατάλογος των οριστικών δικαιούχων.

Σε αναμονή

Σε κατάσταση αναμονής είναι και όσοι έκαναν αίτηση πέρυσι το Μάιο για να επιδοτηθούν μέσα από το πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα», οι οποίοι ύστερα από πολύμηνη αναμονή έλαβαν την πολυπόθητη έγκριση ως προσωρινά δικαιούχοι και υπέβαλαν πριν από ένα μήνα τον φυσικό φάκελο με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Απομένει πλέον ο έλεγχος των δικαιολογητικών προκειμένου να βγει ο οριστικός κατάλογος που θα εγκρίνει την ένταξή τους και, με βάση τους ρυθμούς που κινείται μέχρι σήμερα ο μηχανισμός, αυτό αναμένεται στα τέλη του 2017. Τελευταία ακολουθεί η δράση για την «Ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων», που προκηρύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2016, με προθεσμία υποβολής των επενδυτικών σχεδίων τον Ιούλιο του 2016 και μέχρι σήμερα δεν έχε ξεκινήσει καν η αξιολόγηση. Οι καθυστερήσεις στα προγράμματα του ΕΣΠΑ δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Θα περίμενε όμως κάποιος και με δεδομένη την ανάγκη για στήριξη των ανθρώπων που έχουν μια ιδέα και θέλουν να την υλοποιήσουν τα πράγματα να αλλάξουν. Αντ’ αυτού στο νέο ΕΣΠΑ συνέβη ακριβώς το αντίθετο και η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων στο πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» δεν ξεπερνά το 5,9% (159 εκατ. ευρώ), το οποίο είναι σε ένα βαθμό εικονικό, αφού βασίζεται σε απορροφήσεις από ουρές του προηγούμενου ΕΣΠΑ και στις δεσμεύσεις των πόρων για τα νέα Ταμεία που θα δημιουργηθούν.

Γραφειοκρατική λογική

Όπως σημειώνει σε άρθρο της η εφημερίδα, εκτός από τις καθυστερήσεις που το υπουργείο Οικονομίας αποδίδει στο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων και στις διαδικασίες που αυτό επιβάλλει να τηρηθούν (σ.σ.: τα πληροφοριακά συστήματα συνήθως διευκολύνουν τις διαδικασίες), έντονος είναι και ο προβληματισμός για τη στόχευση του προγράμματος, δηλαδή τη στρατηγική του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τέσσερις παραπάνω δράσεις που έχουν προκηρυχθεί απευθύνονται, μεταξύ άλλων, μόνο σε ανέργους που είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ, ένα κριτήριο που δεν εξυπηρετεί τίποτε άλλο παρά τη γραφειοκρατική λογική του Δημοσίου.

Τον προβληματισμό αυτό έχουν μεταφέρει στο αρμόδιο υπουργείο οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ένα κριτήριο που αποκλείει από το πρόγραμμα πολλούς νέους, οι οποίοι είναι άνεργοι και θα μπορούσαν να επιδοτηθούν για την υλοποίηση της ιδέας τους, ανεξάρτητα αν είναι ή δεν είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ. Παρά την κριτική που έχει ασκηθεί, ο σχετικός όρος αποτελεί προαπαιτούμενο και της νέας προκήρυξης που δημοσιεύθηκε πριν από λίγο καιρό.

Το υπουργείο Οικονομίας φέρεται έτσι να σχεδιάζει δράσεις που συντηρούν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και αναμένεται να αποδώσουν δαπάνες ύστερα από πολλούς μήνες. Στο μεσοδιάστημα, αυτό που θα έχει πετύχει είναι να έχει εξαντλήσει τις αντοχές όσων ενδιαφερομένων θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτά τα προγράμματα.