Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματική και παράνομη την υπουργική απόφαση για την υποβολή των ηλεκτρονικών δηλώσεων «πόθεν έσχες», μετρητών, κινητών και πολυτελών αντικειμένων που έχουν στα σπίτια τους ή σε θυρίδες, για όλους τους υπόχρεους προς υποβολή, κρατικούς λειτουργούς, δικαστές, δημοσιογράφους και άλλους.
Ειδικότερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ, σε έκτακτη συνεδρίασή της, δημοσίευσε την υπ΄ αριθμ. 2649/2017 απόφαση των 70 σελίδων, με την οποία έκρινε ότι είναι αντισυνταγματική και παράνομη η από 13.10.2016 υπουργική απόφαση που καθορίζει τον «τύπο και περιεχόμενο της δήλωσης περιουσιακής κατάστασης (Δ.Π.Κ.) και της δήλωσης οικονομικών συμφερόντων (Δ.Ο.Σ.) και τον ηλεκτρονικό τρόπο υποβολής των δηλώσεων αυτών».
Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του ΣτΕ, με πρόεδρο τον Νικόλαο Σακελλαρίου και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Δημήτρη Σκαλτσούνη, έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης όλων των δικαστικών Ενώσεων.
Σύμφωνα, με το ΣτΕ, η μη νομιμότητα της απόφασης των υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών (1846οικ./13.10.2016) ανάγεται στο γεγονός ότι δεν δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (δηλαδή δεν απέκτησαν νόμιμη υπόσταση) οι παραμετρικές τιμές και οι οδηγίες συμπλήρωσης πεδίων των Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή «πόθεν έσχες», με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος νομιμότητας των ουσιωδών αυτών στοιχείων της.
Παράλληλα, οι δικαστές έκριναν αντισυνταγματική (αντίθετη στα άρθρα 5 παρ. 1, 9 παρ. 1 και 9Α του Συντάγματος, καθώς και στην αρχή της αναλογικότητας, άρθρο 25 παρ. 1 εδ. δ΄ του Συντάγματος), τη διάταξη εκείνη που προβλέπει για όλους τους υπόχρεους υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες υποχρέωση να συμπεριληφθούν στη Δ.Π.Κ., ποσά σε μετρητά που υπερβαίνουν τα 15.000 ευρώ και φυλάσσονται εκτός πιστωτικών ιδρυμάτων (Τραπεζών) ή εντός θυρίδων, καθώς και κινητά περιουσιακά στοιχεία, των οποίων η αξία υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ.
Εξάλλου, κρίθηκε ότι η παράλειψη της υπουργικής απόφασης να προβλέψει εύλογο χρονικό περιορισμό (που δεν μπορεί να υπερβεί την πενταετία) για τη διενέργεια και ολοκλήρωση του ελέγχου, καθώς και για τη διατήρηση των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων, αντίκεινται στην κατοχυρωμένη συνταγματικώς αρχή της ασφάλειας του δικαίου και στη δυνατότητα διατήρησης των προσωπικών δεδομένων, μόνο για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για τις ανάγκες της επεξεργασίας.
Ναι μεν οι προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις δεν παραβιάζουν την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, ενόψει και του σκοπού δημόσιου συμφέροντος για τον οποίο θεσπίστηκε ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης, αναφέρει το ΣτΕ, αλλά το όργανο ελέγχου οφείλει (σύμφωνα και με την συνταγματική αρχή της προηγούμενης ακρόασης), να καλεί προηγουμένως τον ελεγχόμενο προς παροχή διευκρινίσεων.
Ακόμη, οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να διαμορφώσουν τη διαδικτυακή εφαρμογή, κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται αδύνατη ή ιδιαιτέρως δυσχερής η υποβολή δήλωσης μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος από τον μέσο χρήστη.
Δηλαδή να απλοποιηθεί ο τρόπος ηλεκτρονικής κατάθεσης των δηλώσεων πόθεν έσχες.
Αναφορικά με τις δηλώσεις των δικαστικών λειτουργών, το ΣτΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης αυτών συνδέεται άμεσα με την εκπλήρωση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος και πρέπει να διενεργείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συνταγματικώς επιβαλλόμενη ανεξαρτησία αυτών έναντι των οργάνων των δύο άλλων λειτουργιών, κατέληξε, στο ότι το επιφορτισμένο με τον έλεγχο όργανο πρέπει να συγκροτείται, τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του, από ανώτατους τακτικούς δικαστές, μέλη των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.
Παράλληλα, το ΣτΕ σχετικά με την ασφάλεια του πληροφοριακού συστήματος «πόθεν έσχες», απέρριψε σχετικό λόγο ακυρώσεως, με το σκεπτικό ότι η διοίκηση έχει λάβει ικανά μέτρα προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους επέμβασης τρίτων σε αυτό και διαρροής των δεδομένων.
Παπαγγελόπουλος: Φοβάμαι ότι η Δικαιοσύνη θα εκτεθεί
«Περιμένω να ενημερωθώ επίσημα» σχολίασε ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης για την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τα «πόθεν έσχες», συνομιλώντας με δημοσιογράφους. Ωστόσο, ο κ. Παπαγγελόπουλος εξέφρασε τον φόβο του πως η Δικαιοσύνη «θα εκτεθεί».
«Αρνητική έκπληξη» του προέδρου της Βουλής, Ν. Βούτση
Την αρνητική έκπληξή του εκφράζει ο Πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, μετά τις πληροφορίες ότι κρίθηκε αντισυνταγματική η υπουργική απόφαση για την υποβολή δηλώσεων «πόθεν έσχες». Ο κ. Βούτσης πάντως αναμένει την επίσημη απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (μετά από προσφυγή των δικαστικών ενώσεων) ώστε να την μελετήσει.