Σε «συμβιβαστική» λύση για το Ελληνικό, μετά από μαραθώνια συνεδρίαση 9 ωρών, κατέληξαν το βράδυ της Τρίτης 3 Οκτωβρίου 2017, τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), αποφάσισαν την κήρυξη έκτασης 300 στρεμμάτων στο Ελληνικό ως χώρο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, χωρίς περιορισμούς δομησης. Η απόφαση ελήφθη με πλειοψηφία 15-1. Σύμφωνα με πληροφορίες ο χώρος δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί, καθώς θα πρέπει να οριστούν οι συντεταγμένες. Στην έκταση αυτή, πάντως, δεν υπάρχουν περιορισμοί δόμησης.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αυτή ήταν η εισήγηση της επικεφαλής του ΚΑΣ και Γ.Γ. του Υπ. Πολιτισμού κ. Μαρίας Βλαζάκη, η οποία και εγκρίθηκε τελικά.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η κήρυξη εκτιμάται ότι δημιουργεί πρόβλημα στην υλοποίηση της σχεδιαζόμενης επένδυσης καθώς ο αρχαιολογικός χώρος συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με περιοχή όπου έχει χωροθετηθεί στο Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης η κατασκευή πολυτελών κατοικιών και εμπορικού κέντρου.
Τα μέλη του ΚΑΣ κλήθηκαν να ψηφίσουν στη βάση δύο εισηγήσεων:
– Η μία προέβλεπε να κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος έκταση 700 στρεμμάτων
– Και η δεύτερη, που τελικά υιοθετήθηκε, προέβλεπε έκταση περίπου 300 στρεμμάτων (τελικά λίγο πάνω από τα 300) να κηρυχθούν αρχαιολογικός χώρος.
Η ψηφοφορία έγινε επί των δύο προτάσεων, καθώς η πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων, που ζητούσε να κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος το 50% της έκτασης, απορρίφθηκε.
Σημειωτέον, ότι η παλαιότερη πρόταση αφορούσε την κήρυξη, ως αρχαιολογικού χώρου, έκτασης 3.000 στρεμμάτων.
Καταρχήν ικανοποίηση της κυβέρνησης για την εξέλιξη στο ΚΑΣ
Καταρχήν ικανοποίηση εκφράζει η κυβέρνηση για την εξέλιξη στο ΚΑΣ όσον αφορά το Ελληνικό. Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι γίνεται ένα μεγάλο βήμα για την υλοποίηση της επένδυσης με τήρηση του νόμου, προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η έγκριση των διαδικασιών από το ΣτΕ.
Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, που ελήφθη έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση διάρκειας περίπου επτά ωρών, εντός του αρχαιολογικού χώρου συμπεριλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, ο Λόφος Χασάνι, ο οποίος φέρει κατάλοιπα που δείχνουν διαχρονική κατοίκηση από την προϊστορική ως τη μεταβυζαντινή περίοδο, καθώς και η περιοχή του αμαξοστασίου του Τραμ. Το μέλος του ΚΑΣ που μειοψήφησε τάχθηκε υπέρ της εισήγησης της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Δυτικής Αττικής, Πειραιώς & Νήσων, η οποία πρότεινε η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου να περιλαμβάνει περίπου το ήμισυ της έκτασης της επένδυσης (περίπου 3.000 στρέμματα), καθώς και τμήμα περιοχής έξω από αυτήν, προκειμένου ο αρχαιολογικός χώρος να ακολουθεί τα όρια των αρχαίων δήμων Ευωνύμου και Αλιμούντος.
Τα όρια του αρχαιολογικού χώρου στα οποία κατέληξαν τα μέλη του ΚΑΣ αφορούν περιοχή βόρεια και βορειανατολικά του οικοπέδου της επένδυσης, καθώς και παρακείμενης, εκτός οικοπέδου, έκτασης που πρότεινε η αρμόδια ΕΦΑ (περίπου 1.600-1.700 στρέμματα στους δήμους Ελληνικό-Αργυρούπολη, Άλιμο και Γλυφάδα), με την κήρυξη να ακολουθεί ενιαία γραμμή εντός κι εκτός επένδυσης. Στη συνεδρίαση πραγματοποίησαν παραστάσεις εκπρόσωποι του ΤΑΙΠΕΔ και της Ελληνικό Α.Ε., καθώς και μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που τελευταία έχουν προχωρήσει σε κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις με κύριο αίτημα την τήρηση του αρχαιολογικού νόμου.
Αυτή ήταν η τρίτη φορά το τελευταίο διάστημα που απασχολεί το ΚΑΣ το θέμα του Ελληνικού. Η πρώτη ήταν στις 5/9, όταν, έπειτα από άλλη μια μαραθώνια συνεδρίαση, το θέμα της έγκρισης του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) της επένδυσης διεκόπη, καθώς το κύριο ζήτημα που τέθηκε προς συζήτηση ήταν το κατά πόσο μπορούν να προστατευτούν τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής χωρίς να προηγηθεί κήρυξη ή προσωρινή οριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου. Η δεύτερη ήταν στις 27/9, οπότε το ΚΑΣ, μετά από την τοποθέτηση της γενικής γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), Μαρίας Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη, αποφάσισε κατά πλειοψηφία να διακόψει τη συνεδρίαση για την Τρίτη 3/10, προκειμένου να εισαχθεί την ίδια μέρα και το ζήτημα της κήρυξης ή μη του αρχαιολογικού χώρου της περιοχής, το οποίο και θα προηγούνταν.
Όπως και έγινε, καθώς αμέσως μετά το θέμα της κήρυξης, συζητήθηκε εκείνο της έγκρισης του ΣΟΑ και της ΣΜΠΕ της επένδυσης στο Ελληνικό, με τα μέλη να δίνουν ομόφωνα το «πράσινο φως» στα δυο σχέδια, αλλά με ορισμένους όρους. Για παράδειγμα, να υπάρξει αρχαιολογική παρακολούθηση σε όλη την έκταση του πρώην αεροδρομίου στη βάση τροποποιημένου μνημονίου σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, να παραμείνουν αδόμητες περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως η κορυφή Χασανίου, ο αρχαιολογικός χώρος Αγίου Κοσμά, το λατομείο (που δεν συμπεριλήφθηκε στην κήρυξη) και το πιόσχημο ηρώο (το οποίο θα μεταφερθεί στη θέση που βρέθηκε εντός μητροπολιτικού πάρκου) και τέλος, σε κάθε περίπτωση, για λόγους προστασίας των αρχαιοτήτων και του ιστορικού τοπίου της Αττικής, στις μελέτες που θα ακολουθήσουν να μειωθεί το ύψος των μεγάλων κτιρίων.
Εν τω μεταξύ, στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προσέφυγαν δυο οικολογικά σωματεία που στρέφονται κατά της συντονιστικής αποκεντρωμένης διοίκησης Αττικής και του δασάρχη Πειραιά, ως προς την μη υπαγωγή του μεγαλύτερου τμήματος της περιοχής του Ελληνικού στην δασική νομοθεσία και σε σχέση με τη θεώρηση του δασικού χάρτη της περιοχής.
Συγκεκριμένα, στο ΣτΕ προσέφυγαν τα Σωματεία Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων και Οικολογική Συνεργασία.
Τα δυο σωματεία υποστηρίζουν, ότι οι προσβαλλόμενες αποφάσεις είναι αντισυνταγματικές, μη νόμιμες και ακυρωτέες, καθώς διακόπηκε η διαδικασία ανάρτησης και κύρωσης του δασικού χάρτη της επίμαχης περιοχής (των Δήμων Αργυρούπολης, Βούλας, Γλυφάδας, Βουλιαγμένης, Αλίμου, Ελληνικού, Καλλιθέας, Μοσχάτου, Παλαιού Φαλήρου και Πειραιά).
Τέλος, υποστηρίζουν ότι παραβιάστηκε το άρθρο 24 του Συντάγματος, που προστατεύει, μεταξύ των άλλων, τις δασικές εκτάσεις και κατ΄ επιταγή του οποίου προκύπτει η υποχρέωση σύνταξης δασικού χάρτη, αλλά είναι αντίθετες στη νομοθεσία (νόμοι 3889/2012, 4389/2016,κ.λπ.), ενώ είναι αντισυνταγματικές και παράνομες οι προσβαλλόμενες αποφάσεις, καθώς χαρακτηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος της επίμαχης έκτασης ως μη υπαγόμενο στην δασική νομοθεσία.
