Στην Ελλάδα έχουμε έναν ιδιόμορφο καπιταλισμό με επιχειρήσεις που λειτουργούν στο πλαίσιο των κανόνων και της νομιμότητας, με κοινωνικά υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, αλλά και άλλες που λειτουργούν με τρόπο που θα μπορούσε να ονομαστεί πειρατικός ή και παρασιτικός, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης, στην εκδήλωση παρουσίασης της έκθεσης αξιολόγησης από τον ΟΟΣΑ σχετικά με τη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
«Σε αυτό το πλαίσιο, αν υπάρχουν τέτοια φαινόμενα, και δυστυχώς υπάρχουν, πρέπει να συμβάλουμε όλοι -και η Επιτροπή Ανταγωνισμού- για να αναβαθμιστεί ο έλεγχος με στόχο την εταιρική κοινωνική ευθύνη και να εκλείψουν τέτοια φαινόμενα, όπως προανέφερα. Άλλωστε, ζούμε σε εποχή παγκόσμιου ανταγωνισμού και στόχος είναι η οργάνωση του πλαισίου για έναν ανταγωνισμό που δεν θα απειλεί, αλλά θα προστατεύει τα κοινωνικά αγαθά κι αυτό είναι και ο όρος για τη συνοχή της οικονομίας» ανέφερε ο υπουργός.
Ο κ. Δραγασάκης ανακοίνωσε τη δημιουργία παρατηρητήριου επιχειρηματικότητας για καλύτερη διάγνωση των όρων ανταγωνισμού στις διάφορες περιοχές και αναβάθμιση του ρόλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού για να διασφαλισθούν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. «Οι Αρχές πρέπει να είναι ανεξάρτητες, αλλά όχι ανεξέλεγκτες με ενίσχυση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και με τη σύνδεση του έργου τους με την ικανοποίηση των κοινωνικών στόχων για μείωση των ανισοτήτων. Στην εποχή μας μιλάμε για εθνικές Επιτροπές Ανταγωνισμού, όταν οι δυνάμεις στην οικονομία είναι παγκόσμιες με την τεχνολογική ανάπτυξη. Άρα αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η χάραξη κανόνων σε εθνικό, αλλά και σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό ή και παγκόσμιο πλαίσιο για να αντιμετωπίζονται οι προκλήσεις» πρόσθεσε.
Στη συνέχεια, σημείωσε ότι στη χώρα μας μεγάλες απαιτήσεις δημιούργησε ο τρόπος που έγινε η μετάβαση από τα κρατικά μονοπώλια στις ανταγωνιστικές αγορές. Όπως είπε, ήταν αποσπασματικός ο τρόπος και σε πολλές περιπτώσεις τα κρατικά μονοπώλια έδωσαν τη θέση τους σε ιδιωτικά μονοπώλια, ενώ κάποιες αγορές λειτουργούν με αποπνυκτική γραφειοκρατία ή σε άλλες επικρατεί ασυδοσία.
Σύμφωνα με τον υπουργό, μέχρι τώρα δεν είχαν τεθεί ως προτεραιότητες αυτά τα θέματα. Όπως συμπλήρωσε, σε αυτήν την περίοδο που διανύουμε, είναι σημαντικό το ότι τελείωσε η μακρά περίοδος των μνημονίων, αλλά έχουμε επίγνωση ότι δεν χωράει εξωραϊσμός της κατάστασης, καθώς τα προβλήματα που μένουν και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι σημαντικά. Σε αυτό το περιβάλλον, λοιπόν, συνέχισε ο κ. Δραγασάκης, δεν βοηθάει η καταστροφολογική τάση και ο μηδενισμός των πάντων χωρίς να βλέπουμε τις αλλαγές των συνθηκών και τις δυνατότητες που έχουμε για να περάσουμε τα προβλήματα. Είναι μια νέα φάση αυτογνωσίας, όπως είπε, που θα οδηγήσει σε νέο πρότυπο ανάπτυξης χωρίς τις παθογένειες του παρελθόντος, θα ενσωματώνει τα μαθήματα του παρελθόντος και θα οδηγήσει σε μία εξωστρεφή και δίκαιη κοινωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, κατέληξε ο κ. Δραγασάκης, ο ρόλος του υπουργείου Οικονομίας είναι σημαντικός για να σχεδιαστεί το μέλλον, καθιστώντας το ως υπουργείο συντονισμού για την ολιστική στρατηγική που χαράσσεται.
Δ. Κυριτσάκης, πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Δημήτρης Κυριτσάκης, τόνισε ότι οι προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας έχουν οδηγήσει στην επιβολή -το διάστημα 2009-2017- προστίμων που ανέρχονται σε περίπου 376 εκατ. ευρώ με αύξηση από την προηγούμενη περίοδο λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνολικά πρόστιμα που έχει επιβάλει η Επιτροπή από το 2000 έως το 2017 είναι περίπου 575,6 εκατ. ευρώ, και στην ελαχιστοποίηση της ακύρωσης των αποφάσεων από τα διοικητικά δικαστήρια.
Επισήμανε, δε, ότι «το καλάθι της νοικοκυράς, οι δημόσιοι διαγωνισμοί, η ενέργεια, θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο στόχαστρο της Επιτροπής».
Ειδικότερα, είπε ότι η Επιτροπή εστιάζει -επί του παρόντος- στις αγορές τροφίμων ποτών, στους κλάδους λιανικής και υγείας όπως και στον κατασκευαστικό κλάδο και σε υποθέσεις χειραγώγησης προσφορών και διαγωνισμών.
«Η Αρχή που παραλάβαμε βρέθηκε αντιμέτωπη με σημαντικές δυσχέρειες: Πεπερασμένοι πόροι, υποστελέχωση και ελλείψεις, υπέρμετρες μειώσεις στις αποδοχές τού προσωπικού της, μεγάλος αριθμός υποθέσεων αλλά και ανάγκη εκκαθάρισης αυτού του όγκου, ανάγκη θωράκισης της ανεξαρτησίας της.
Με συνεχή, συλλογική προσπάθεια, με δουλειά ουσίας και μακριά από οποιεσδήποτε πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες, έγιναν άλματα προόδου σε πολλούς τομείς … Ειδικότερα, το υπό αξιολόγηση διάστημα η Επιτροπή εντατικοποίησε το έργο της σε όλους τους τομείς των δράσεών της χωρίς, όμως, να φοβάται να συγκρουσθεί με παγιωμένες συντεχνιακές αντιλήψεις. Δεν έχουμε ακούσει και λίγα -είναι αλήθεια- αλλά το τελικό αποτέλεσμα μετράει» υπογράμμισε ο κ. Κυριτσάκης.
Ακόμη, υποστήριξε ότι η εκκαθάριση των συσσωρευμένων υποθέσεων ήταν ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα. «Σήμερα, οι περίπου 1.200 υποθέσεις που διαχειριστήκαμε την περίοδο αυτή (600 που παραλάβαμε κατά την ανάληψη των καθηκόντων μου και τις 600 περίπου που εισήλθαν σταδιακά), έχουν περιοριστεί σε κάτω από 200, η πλειοψηφία των οποίων είναι σύγχρονες υποθέσεις ήδη υπό διερεύνηση (τον Μάιο εκκρεμούσαν 164 υποθέσεις, από τις οποίες 47 είχαν διερευνηθεί και αναμενόταν να κλείσουν σύντομα με συνοπτική απόφαση απόρριψης ή λόγω χαμηλής ιεράρχησης)».
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η προτεραιοποίηση των υποθέσεων επιτρέπει στην Αρχή να επικεντρωθεί στις υποθέσεις με τον σημαντικότερο αντίκτυπο στον Έλληνα καταναλωτή και την οικονομία. Για την ιεράρχηση των υποθέσεων χρησιμοποιούνται αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια, που προσδιορίζονται στις κανονιστικές αποφάσεις της επιτροπής, οι οποίες καθορίζουν το νέο σύστημα μοριοδότησης.
Ο κ. Κυριτσάκης ανέφερε ότι όπως σημειώνεται και στην έκθεση του ΟΟΣΑ αλλά είναι και η πραγματικότητα, «η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναγκάζεται να επενδύσει σημαντικούς πόρους στην εξέταση καταγγελιών και στη διεξαγωγή ex-officio ερευνών για να αντισταθμίσει την έλλειψη αιτήσεων επιείκειας». Τόνισε ότι αυτό είναι αληθές, «αλλά το πρώτο βήμα με τις αιτήσεις επιείκειας έχει γίνει και ελπίζουμε ότι θα συνεχιστεί στο μέλλον», για να συμπληρώσει ότι λειτουργούν με επιτυχία το σύστημα της αποδοχής δεσμεύσεων για τις λιγότερο σοβαρές παραβάσεις, αλλά και η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.
ΟΟΣΑ
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού του ΟΟΣΑ, καθηγητής Φρέντερικ Ζενί, σε ό,τι αφορά στην Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού παρατήρησε ότι έχει εξελιχθεί και σήμερα είναι ένα ανεξάρτητο θεσμικό όργανο που περιβάλλεται από εμπιστοσύνη και έχει αναλάβει σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες μεταρρύθμισης της χώρας.
Όπως τόνισε, έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία για την καλύτερη λειτουργία της Επιτροπής, ωστόσο θα μπορούσε να βελτιωθεί με περαιτέρω τροποποιήσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια και ανεξαρτησία. Μάλιστα, στη σύνοψη της έκθεσης αναφέρεται ότι ο τρόπος επιλογής των μελών τού ΔΣ θα μπορούσε να γίνει πιο ανοικτός και περισσότερο διαφανής.
Ο κ. Ζενί επισήμανε τη σημασία της συνεργασίας της Επιτροπής με τις αρμόδιες Αρχές για τις κρατικές προμήθειες, αλλά και με τον Συνήγορο του Καταναλωτή.
Ακόμη, στη σύνοψη σημειώνεται ότι παρατηρούνται καθυστερήσεις και η επιτροπή θα πρέπει να θέτει προτεραιότητες και να μειώσει τις εκκρεμότητες που έχουν συσσωρευτεί. Επίσης, θα πρέπει να μειωθεί η διάρκεια των υποθέσεων εξέτασης των αντιμονοπωλιακών παραβάσεων.
Στοιχεία
Μερικά στοιχεία που αναφέρονται στην έκθεση είναι ότι περίπου οι μισές από τις νέες υποθέσεις που ξεκίνησε να ερευνά η Επιτροπή τη διετία 2016-2017 αφορούσαν εικαζόμενη κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης υποθέσεις.
Από τις συνολικές αποφάσεις που επικυρώθηκαν από τα πρωτοδικεία, το ποσοστό των υποθέσεων στις οποίες τα δικαστήρια μείωσαν τα πρόστιμα σε σημαντικό βαθμό κυμαίνεται από 30% σε υποθέσεις της περιόδου 2012-13 έως 70% σε υποθέσεις του 2016.
Κατά το διάστημα 2012-2017 η Επιτροπή εξέδωσε 14 αποφάσεις για οριζόντιες συμφωνίες με αντίκτυπο για την αγορά, π.χ. η απόφαση για τη σύμπραξη στα πουλερικά επέφερε οφέλη για τους καταναλωτές που υπερβαίνουν τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως.
Οι αποφάσεις απαγόρευσης συγκέντρωσης είναι πολύ σπάνιες. Καμία απαγόρευση συγκέντρωσης δεν υπάρχει από το 2012 έως το 2017.