Η διασκευή ομιλίας του Γρηγόρη Σκαλκέα στην Ακαδημία Αθηνών, με θέμα την επιστήμη, ως «αέναο αγώνα» του ανθρώπου για την κατάκτησης της γνώσης, είναι το θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας, στο οποίο εξετάστηκαν το πρωί της Τετάρτης 7 Ιουνίου 2017 οι υποψήφιοι των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ), κατά την πρώτη ημέρα των πανελλαδικών εξετάσεων.
Ο Γρηγόρης Σκαλκέας, γιατρός, πανεπιστημιακός, μέλος και πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, είχε εκφωνήσει τη συγκεκριμένη ομιλία στις 30/12/2003.
Οι υποψήφιοι, εκτός των άλλων, κλήθηκαν να γράψουν μία ομιλία, ως υποψήφιοι φοιτητές και μελλοντικοί επιστήμονες, για το ρόλο της επιστήμης στην αντιμετώπιση των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη τους, σύγχρονων προβλημάτων και για τα ηθικά εφόδια που θα πρέπει να έχει ένας επιστήμονας, για να μπορέσει να υπηρετήσει τον ρόλο αυτό.
Τα θέματα προέρχονταν μέσα από το σχολικό εγχειρίδιο και από τους φιλολόγους θεωρούνται βατά. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Ομοσπονδία Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος, το συγκεκριμένο θέμα, είναι ένα από τα κλασικά θέματα που διδάσκονται και δεν προκάλεσε ιδιαίτερες δυσκολίες στους υποψήφιους.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της Νεοελληνικής Γλώσσας δόθηκε ένα κείμενο (διασκευή ομιλίας στην Ακαδημία Αθηνών) του ακαδημαϊκού Γρηγόρη Σκαλκέα, στο τέλος του οποίου αναφέρεται ότι:
«Για να παραμείνουν όμως οι στόχοι της επιστήμης ανθρωποκεντρικοί, κρίνεται απολύτως αναγκαίος ο επανακαθορισμός τους από ”προσωπικότητες με υψηλά ηθικά ιδανικά”, κατά τον Αϊνστάιν, δηλαδή από έντιμους, συνεπείς και ανιδιοτελείς, διορατικούς, ειλικρινείς και αντικειμενικούς ανθρώπους-επιστήμονες».
Η φράση αυτή κρίνεται κλειδί για την ανάπτυξη του θέματος. Συγκριμένα, όπως τυπικά συμβαίνει με το θέμα της Εκθεσης κάθε χρόνο και φέτος στους υποψηφίους ζητήθηκε να συντάξουν μια ομιλία στα πλαίσια της αποφοίτησης τους και να εστιάσουν σε δύο άξονες:
α) στον ρόλο της επιστήμης στην αντιμετώπιση των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη σας, σύγχρονων προβλημάτων και β) στα ηθικά εφόδια του επιστήμονα που θα του επιτρέψουν να υπηρετήσει αυτό τον στόχο.
Ενδεικτικά, στην ομιλία του ο κ. Σκαλκέα ανέφερει ότι:
«Εάν βέβαια ο Αϊνστάιν είχε ζήσει ολόκληρο τον εικοστό αιώνα, με επαναστάσεις, παγκοσμίους θερμούς και ψυχρούς πολέμους, αλλά και δοξασμένο από τη ραγδαία ανάπτυξη των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας, ίσως προβληματιζόταν περισσότερο. Η προώθηση των φυσικών επιστημών και η έκρηξη της τεχνολογίας, η οποία έχει προσλάβει φρενήρεις ρυθμούς στην εποχή μας, εγείρουν απορίες και συγκλονιστικά ερωτήματα. Η επιστήμη αναπτύσσεται συνήθως σε σχέση με τις πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων, ακολουθεί όμως βασικά την εξέλιξη μιας κοινωνίας και αντικατοπτρίζει το συγκεκριμένο πνευματικό και ηθικό της επίπεδο. Όμως η τεχνολογία, που βελτίωσε σημαντικά τις συνθήκες της ζωής μας, βοήθησε ή εμπόδισε τον άνθρωπο να γίνει περισσότερο άνθρωπος;
Τα ευγενή ιδεώδη του ανθρωπισμού διασύρθηκαν και υπονομεύθηκαν στις μέρες μας. Η σύγχυση πραγματικών και πλασματικών αναγκών, η πνιγηρή εντατικοποίηση του ρυθμού της ζωής στις μεγαλουπόλεις, η εσωτερική μοναξιά, το άγχος και η αγωνία αλλοτριώνουν βαθύτατα και παρεμποδίζουν την πνευματική ολοκλήρωση των ανθρώπων».
Πάντως, να σημειωθεί ότι η αναφορά στον Αλμπερτ Αϊνστάιν έρχεται λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Υπουργείο Παιδείας, κατά την οποία ο υπουργός Παιδείας, κ. Κώστας Γαβρόγλου, προσέφερε στον πρωθυπουργό μια κάρτα με τον Αϊνστάιν και ο κ. Τσίπρας του είπε πως του μοιάζει.
Οπως ανέφερε στην «Καθημερινή» η φιλόλογος του φροντιστηρίου «Μεθοδικό» πριν από λίγο, το θέμα κρίνεται «εύκολο» για τους μαθητές καθώς περιλαμβάνεται στην ύλη της Γ’ Λυκείου και είχε διδαχθεί, ενώ η θεματική «Επιστήμη και Ηθική» είναι μεταξύ εκείνων των θεμάτων που κρίνονται ως «αναμενόμενα».
07-06-17 Τα σημερινά θέματα των Πανελλαδικών