«Οι ηγέτες τελικώς συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής στη δημιουργία νέων “κέντρων” σε ευρωπαϊκό έδαφος για τη στέγαση και την επεξεργασία των στοιχείων των αιτούντων άσυλο (προσφύγων), καθώς και σε μια σειρά άλλων συνεργατικών ενεργειών στο πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής», γράφει η ιστοσελίδα Politico.
«Το σχέδιο εξακολουθεί να υπολείπεται έναντι μιας συνολικής συμφωνίας για την αναθεώρηση των κανόνων ασύλου αλλά η συμφωνία αντιπροσωπεύει μια κρίσιμης σημασίας –αν και όχι απόλυτη- συναίνεση στο πιο διχαστικό ζήτημα και επιχειρεί να αμβλύνει την πολιτική πίεση, ιδιαιτέρως αυτήν που ασκείται στην Καγκελάριο Μέρκελ», προσθέτει.
Σύμφωνα με το Politico «η συμφωνία επιτυγχάνει μια ισορροπία ανάμεσα στις ανησυχίες των χωρών της πρώτης γραμμής που έχουν πληγεί περισσότερο από τις αφίξεις των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο και τα πολιτικά αιτήματα των χωρών που βρίσκονται στο εσωτερικό και επιμένουν σε αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους – τα συμπεράσματα των ηγετών επιχειρούν να τονίσουν μία αίσθηση ενότητας και αποφασιστικότητας».
«Αυτό αποτελεί πρόκληση όχι μόνο για ένα κράτος-μέλος, αλλά για την Ευρώπη στο σύνολό της», δήλωσαν οι ηγέτες. Επικαλούμενοι την επιτυχία στη μείωση του αριθμού των αφίξεων κατά τα τελευταία χρόνια, προσέθεσαν: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να συνεχίσει και να ενισχύσει αυτήν την πολιτική για να αποφευχθεί η επιστροφή στις ανεξέλεγκτες ροές του 2015 και η παράνομη μετανάστευση μέσω των υφιστάμενων και αναδυόμενων διαδρομών».
Η Καγκελάριος Μέρκελ κατά την αναχώρησή της από τη Σύνοδο δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «μετά από εντατικές συζητήσεις αναφορικά με το ίσως πιο δύσκολο ζήτημα στην Ε.Ε. είναι ένα καλό σημάδι ότι συμφωνήσαμε σε ένα κοινό κείμενο».
Αναφορικά με τη στάση του Ιταλού πρωθυπουργού, Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος για πρώτη φορά παρίστατο σε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Politico επισημαίνει ότι εξέπληξε τους ομολόγους του μπλοκάροντας το κείμενο των συμπερασμάτων, το οποίο περιλάμβανε και ζητήματα για τα οποία δεν υπήρχε διαφωνία. «Ήταν ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα για τον πρωτάρη Ιταλό πολιτικό, δικηγόρο και καθηγητή Δικαίου, ο οποίος ποτέ κατά το παρελθόν δεν υπηρέτησε σε δημόσια αξιώματα, αλλά προέκυψε ως συμβιβαστική λύση στον κυβερνητικό συνασπισμό του αντισυστημικού κινήματος των 5 αστέρων με την ακροδεξιά Λέγκα. Και (η στάση του αυτή) σίγουρα δεν τον έκανε να κερδίσει φίλους…».
Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι παρενέβη ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν με την υποστήριξη του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, προωθώντας την πρόταση για τα αποκαλούμενα «ελεγχόμενα κέντρα», που είναι ουσιαστικά φυλασσόμενοι προσφυγικοί καταυλισμοί- σε έδαφος της Ε.Ε., κυρίως σε χώρες της πρώτης γραμμής που είναι πρόθυμες να τους φιλοξενήσουν, χρηματοδοτούμενα και διαχειριζόμενα συλλογικά από την Ε.Ε.
Οι Ιταλοί αρχικά αντιτέθηκαν στην ιδέα, φοβούμενοι ότι οι χώρες της πρώτης γραμμής θα επωμισθούν ακόμα περισσότερο βάρος, αλλά τελικά υποχώρησαν όταν δόθηκαν διαβεβαιώσεις μαζί με την πρόβλεψη ότι η Ε.Ε. μπορεί ακόμα να πιέσει για την εγκαθίδρυση κέντρων επεξεργασίας, πλατφόρμες αποβίβασης, στη Βόρεια Αφρική.
Το Συμβούλιο επεσήμανε ότι τα νέα κέντρα θα δημιουργηθούν «μόνο σε εθελοντική βάση… χωρίς προκαταλήψεις για τη μεταρρύθμιση του Δουβλίνου», επιτρέποντας στην Ιταλία να ανανεώσει την πίεσή της για την εφαρμογή των αναγκαστικών ποσοστώσεων. Τα συμπεράσματα ζητούν «γρήγορη επίλυση του συνολικού πακέτου» με μία έκθεση προόδου για τη Σύνοδο του Οκτωβρίου.
Λεπτομέρειες για τη συμφωνία
Τα βασικά σημεία του κειμένου:
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επαναβεβαιώνει ότι προϋπόθεση για μια λειτουργική πολιτική της ΕΕ είναι μια συνεκτική προσέγγιση» στο ζήτημα της μετανάστευσης, η οποία «συνδυάζει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ». Αυτή «δεν είναι μια πρόκληση που αφορά ένα κράτος μέλος μόνο, αλλά την Ευρώπη ως σύνολο».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «είναι αποφασισμένο» να «αποτρέψει την επάνοδο των ανεξέλεγκτων ροών» προσφύγων και μεταναστών, όπως είχε συμβεί το 2015, αλλά και «να αναχαιτίσει περαιτέρω την παράνομη μετανάστευση σε όλες τις υπάρχουσες και προκύπτουσες οδούς».
* Ως προς την θαλάσσια οδό της κεντρικής Μεσογείου, «οι προσπάθειες για να εμποδιστούν οι διακινητές να δρουν» με ορμητήριο «τη Λιβύη» και άλλες χώρες «πρέπει να εντατικοποιηθούν περαιτέρω». Η ΕΕ δεσμεύεται να συνεχίσει «να στέκει στο πλευρό της Ιταλίας και άλλων χωρών της πρώτης γραμμής ως προς το ζήτημα αυτό».
* Όσον αφορά την οδό της ανατολικής Μεσογείου, «χρειάζονται επιπρόσθετες προσπάθειες για να εφαρμοστεί πλήρως η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, να αποτραπούν νέες διελεύσεις από την Τουρκία και να σταματήσουν οι ροές (…)». Ακόμη, είναι «επειγόντως απαραίτητες περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστούν οι ταχείες επαναπροωθήσεις και να αποτραπεί η ανάπτυξη νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών (…) Υπό το φως της πρόσφατης αύξησης των ροών στη δυτική Μεσόγειο, η ΕΕ θα υποστηρίξει, οικονομικά και με άλλους τρόπους, όλες τις προσπάθειες των χωρών μελών, ειδικά της Ισπανίας, και των χωρών προέλευσης και διέλευσης, ειδικά του Μαρόκου, για να εμποδίσουν την παράνομη μετανάστευση».
* Για να τρωθεί το «επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών» μεταναστών και προσφύγων και άρα να «αποτρέπονται οι τραγικές απώλειες ζωών», είναι «απαραίτητο να εξαλειφθούν τα κίνητρα για τα επικίνδυνα αυτά ταξίδια. Αυτό απαιτεί μια νέα προσέγγιση», που θα βασίζεται σε «κοινές ή συμπληρωματικές ενέργειες των χωρών μελών» ως προς την αποβίβαση «όσων σώζονται σε αποστολές έρευνας και διάσωσης». «Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί (…) να εξεταστεί η ιδέα να δημιουργηθούν περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης, σε στενή συνεργασία με τρίτες χώρες, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Αυτές οι πλατφόρμες θα πρέπει να λειτουργούν λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου».
* Στην επικράτεια της ΕΕ, εκείνοι που διασώζονται, βάσει του διεθνούς δικαίου, θα πρέπει να αναλαμβάνονται, εντός των ορίων μιας «κοινής προσπάθειας», από «ελεγχόμενα κέντρα που θα δημιουργηθούν σε κράτη μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, όπου η ταχεία και ασφαλής επεξεργασία θα επιτρέπει, με την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ, να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των παράτυπων μεταναστών, που θα επαναπατρίζονται, και εκείνων που χρειάζεται διεθνή προστασία, για τους οποίους μπορεί να έχει εφαρμογή η αρχή της αλληλεγγύης». Τα μέτρα για αυτά «τα ελεγχόμενα κέντρα» θα ληφθούν «σε εθελοντική βάση», χωρίς αυτό «να προκαταλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του (κανονισμού του) Δουβλίνου».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνεί στην εκταμίευση της δεύτερης δόσης του Μηχανισμού για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία και ταυτόχρονα, τη μεταφορά 500 εκατομμυρίων ευρώ από το 11ο αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στο Καταπιστευματικό Ταμείο Υποδομών της ΕΕ για την Αφρική».
* Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης «στην καρδιά του προϋποθέτει μια εταιρική σχέση με την Αφρική», με σκοπό «την κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση της Αφρικανικής ηπείρου».
* Ενόψει «του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη για ευέλικτα εργαλεία που θα επιτρέπουν ταχεία εκταμίευση ώστε να καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση» και καλεί να προβλεφθούν ποσά αφιερωμένα «στην εσωτερική ασφάλεια, την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, το άσυλο και τη μετανάστευση».
* Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει «την ανάγκη τα κράτη μέλη να εγγυηθούν τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, με την οικονομική και την υλική υποστήριξη της ΕΕ», ενώ υπογραμμίζει «την ανάγκη να επιταχυνθούν οι αποτελεσματικοί επαναπατρισμοί των παράτυπων μεταναστών».
* Όσον αφορά την «κατάσταση εσωτερικά στην ΕΕ, οι δευτερογενείς μετακινήσεις αιτούντων άσυλο μεταξύ κρατών μελών θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και του κεκτημένου (του χώρου) Σένγκεν», επομένως οι χώρες μέλη «πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα εσωτερικά νομικά και διοικητικά μέτρα για να σταματήσουν αυτές τις κινήσεις και να συνεργαστούν πιο στενά προς τον σκοπό αυτό».
* Όσον αφορά «τη μεταρρύθμιση για το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος (…)», αλλά χρειάζεται να υπάρξει «συναίνεση για τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου» που θα βασίζεται σε «ισορροπία μεταξύ της ευθύνης και της αλληλεγγύης».
