Του Αντιπροέδρου της Επιτροπής Λογιστών του Επαγγελματικου Επιμελητηριου Αθήνας, φοροτεχνικού, Ηλία Χατζηγεωργίου
Όταν εδώ και τρία περίπου χρόνια ξεκίνησαν οι φορολογικοί έλεγχοι στα φυσικά πρόσωπα με την άρση του τραπεζικού απορρήτου, οι προσδοκίες από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών ήταν τεράστιες!
Όπως όλοι θυμόμαστε, τον χορό των ελέγχων ξεκίνησαν τα περίφημα εμβάσματα εξωτερικού και οι 25.000 περίπου προσκλήσεις για παροχή εξηγήσεων και αιτιολόγηση των χρημάτων και μάλιστα από τη χρήση 2000… Μετά μπήκαν στον χορό οι διάφορες λίστες, τα 65 CDs των εισαγγελέων με τα 1.200.000 ονόματα φυσικών προσώπων, στους λογαριασμούς των οποίων υπήρχαν τραπεζικές κινήσεις που δεν μπορούσαν να δικαιολογηθούν από το ύψος των εισοδημάτων που είχαν δηλωθεί στις φορολογικές τους δηλώσεις….
Τα αποτελέσματα όλων αυτών των ελέγχων όμως, δεν είχαν σε καμία περίπτωση το επιθυμητό, για τα δημόσια έσοδα, αποτέλεσμα, με το τέλος όλων αυτών να έρχεται από την Απόφαση του ΣτΕ για την παραγραφή των χρήσεων μέχρι και τη χρήση 2011.
Σε μια περίοδο κρίσης, με τα μνημόνια σε πλήρη εφαρμογή, με το τραπεζικό σύστημα όχι και στα καλύτερά του, με τον φόβο του κουρέματος των τραπεζικών καταθέσεων, εκείνο που κυριάρχησε από το 2012 και μετά, δεν ήταν φυσικά οι καταθέσεις στους τραπεζικούς λογαριασμούς, αλλά οι συνεχόμενες αναλήψεις και η μεταφορά μετρητών στα στρώματα και στα μαξιλάρια.
Παρά τις προσπάθειες του ελεγκτικού μηχανισμού να ελέγξει τις χρήσεις από το 2012 και μετά, τα αποτελέσματα είναι μηδαμινά και οι φορολογούμενοι ελάχιστοι, στους οποίους να μπορεί να ελπίζει ότι θα εισπράξει κάτι το Υπουργείο Οικονομικών… Έτσι λοιπόν θα πρέπει να βρεθεί ένας νέος «τρόπος» για να συνεχιστούν οι φορολογικοί έλεγχοι και να φέρουν έσοδα στα δημόσια ταμεία.
Η νέα αυτή μορφή ελέγχου υπάρχει κι έχει αρχίσει δειλά-δειλά το Υπουργείο Οικονομικών να την θέτει σε εφαρμογή: Αφορά το άρθρο 13 του Ν.4172/2013 και είναι οι παροχές σε είδος.
Το θέμα έχει προκύψει με τη χρήση της Εγκυκλίου 1219/2014, η οποία στο κείμενο της αναφέρει μία σειρά τέτοιων περιπτώσεων.
Ο Ν.4172/2013 αναφέρει ότι οποιεσδήποτε παροχές σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό πρόσωπο αυτού συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημά του στην αγοραία αξία τους, εφόσον η συνολική αξία των παροχών σε είδος υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων ευρώ ανά φορολογικό έτος. Με την επιφύλαξη βέβαια της διαφορετικής αντιμετώπισης του εταιρικού Ι.Χ. αυτοκινήτου, του δανείου και της οικίας.
Στη συνέχεια η ΠΟΛ. 1219/2014 αναφέρει ενδεικτικά ότι στις παροχές σε είδος συμπεριλαμβάνονται :
Οι δωροεπιταγές που λαμβάνει το προσωπικό.
Τα χορηγούμενα κουπόνια αξίας αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών.
Οι διατακτικές που χορηγούνται για τη δωρεάν αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών. Εξαιρετικά για τη σίτιση και μόνο, παροχή σε είδος αποτελεί το ποσό που ξεπερνά τα 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα και αφορά μισθωτό της επιχείρησης.
Η χρήση εταιρικών πιστωτικών καρτών, όταν κρίνεται ότι η χρήση αφορά δαπάνες που δεν πραγματοποιούνται για το συμφέρον της επιχείρησης και αποτελούν προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες.
Οι απευθείας πληρωμές που γίνονται από την επιχείρηση για προσωπικά έξοδα του υπαλλήλου, όπως για παράδειγμα είναι η πληρωμή φροντιστηρίου, ιδιωτικού σχολείου, βρεφονηπιακού σταθμού, κ.λπ.
Η κάλυψη από την επιχείρηση συμμετοχής του υπαλλήλου σε σεμινάρια, ημερίδες, προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης που κρίνεται ότι δεν αφορούν το αντικείμενο της επιχείρησης ή ακόμη και το επίπεδο της θέσης που κατέχει ο υπάλληλος που τα λαμβάνει στην επιχείρηση.
Η κάλυψη από την επιχείρηση συνδρομών σε περιοδικά, ιστοσελίδες κ.λπ. που επίσης κρίνεται ότι δεν αφορούν το αντικείμενο της επιχείρησης ή ακόμη και το επίπεδο της θέσης που κατέχει ο υπάλληλος που τα λαμβάνει στην επιχείρηση.
Η κάλυψη από την επιχείρηση συνδρομών σε γυμναστήρια, λέσχες, αλλά ακόμη και αυτές που αφορούν ιατρικά έξοδα (π.χ. ετήσιο check up).
Η χρήση των εταιρικών κινητών τηλεφώνων που ξεπερνά το ελάχιστο κόστος και δεν γίνεται για τους σκοπούς της επιχείρησης. Μάλιστα η Εγκύκλιος προβλέπει ότι θα πρέπει να γίνεται χρήση της αναλυτικής κατάστασης του λογαριασμού, ώστε να μπορεί να γίνει ο διαχωρισμός της χρήσης του κινητού.
Σε πολλά από τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι εμπεριέχεται η κρίση του γεγονότος εάν η δαπάνη αφορά την επιχείρηση ή όχι, με κορυφαίο βέβαια όλων το θέμα των κινητών τηλεφώνων και την πρόβλεψη του αναλυτικού λογαριασμού!!!
Θα πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι λήπτης των ανωτέρων «παροχών σε είδος» μπορεί να χαρακτηρισθεί ότι είναι ο διαχειριστής της επιχείρησης ή ακόμη και ο εταίρος της. Δεν είναι απαραίτητο δηλαδή να είναι μισθωτός υπάλληλός της. Στο γεγονός αυτό θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Παροχή σε είδος σύμφωνα με το άρθρο 13.3 του Ν.4172/2013 αποτελεί και η χορήγηση δανείου από την επιχείρηση προς τον εργαζόμενο, μέτοχο ή εταίρο κατά το ύψος της ωφέλειας της διαφοράς των τόκων με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς και των τόκων που κατέβαλε ο λήπτης του δανείου κατά την επιστροφή του, σύμφωνα με αυτά που ορίζει η ΠΟΛ. 1034/2014. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι προκαταβολή μισθού άνω των τριών μηνών θεωρείται δάνειο.
Εάν η συμφωνία δεν επικυρώνεται με έγγραφη σύμβαση, η οποία θα πρέπει να φέρει βεβαία ημερομηνία, δηλαδή να έχει κατατεθεί στη ΔΟΥ και να έχει πληρωθεί το χαρτόσημο, τότε ως παροχή σε είδος λαμβάνεται το σύνολο του κεφαλαίου.
Ήδη λοιπόν οι ΔΟΥ έχουν ξεκινήσει τους πρώτους φορολογικούς ελέγχους που αφορούν τις παροχές σε είδος, αξιοποιώντας την ιδιαίτερη σημασία που δίνει το άρθρο 13 του Ν.4172/2013 στη φορολόγηση των εισοδημάτων που δεν συμπεριλαμβάνονται στη μισθοδοσία.
Οι συνάδελφοι λογιστές-φοροτέχνες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αντιμετώπιση του προβλήματος!
Μην ξεχνάμε ότι ο χαρακτηρισμός οποιασδήποτε παροχής ως μισθός με βάση τα ανωτέρω δεν έχει τέλος χαρτοσήμου, αλλά φόρο εισοδήματος που σύμφωνα με την κλίμακα φτάνει και το 45%.