Η Κροατία αγοράζει 12 «ολοκαίνουργια» μεταχειρισμένα F-16 τριάντα ετών από το Ισραήλ έναντι εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Γιατί; «Επειδή τα χρειαζόμαστε».
Η Σερβία αγοράζει κι αυτή καινούργια αεροπλάνα έναντι πολλών εκατομμυρίων ευρώ από τη Ρωσία. Γιατί; «Επειδή τα χρειαζόμαστε».
Στη συνέχεια, η Κροατία αγοράζει καινούργια howitzer από τη Γερμανία. Γιατί; «Επειδή τα χρειαζόμαστε».
Η Σερβία αγοράζει νέα στρατιωτικά ελικόπτερα. Γιατί; «Επειδή τα χρειαζόμαστε».
Η φράση «επειδή τα χρειαζόμαστε» σημαίνει στην πραγματικότητα: «Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν μπορείς να εμπιστευτείς τους γείτονές σου, αυτοί οι μπάσταρδοι σχεδιάζουν ανά πάσα στιγμή να μας επιτεθούν, είναι τρελοί, βάρβαροι και μας μισούν!» Άλλες εξηγήσεις δεν χρειάζονται. Η μήπως χρειάζονται;
Αυτός ο νέος ανταγωνισμός εξοπλισμών μοιάζει λίγο fake. Από τότε που διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία, η Κροατία και η Σερβία δεν είχαν ποτέ καλύτερες οικονομικές σχέσεις από σήμερα.
Οι Κροάτες αγοράζουν σερβικά προϊόντα όλων των ειδών, σχημάτων και μορφών – από εγχώριο χαβιάρι μέχρι ποπ μουσική.
Οι Σέρβοι είναι επίσης οι καλύτεροι τουρίστες της Αδριατικής ακτής της Ουγγαρίας, ξοδεύοντας περισσότερα κι από τους Αυστριακούς. Κατά συνέπεια, η θεωρία των «βάρβαρων εχθρών στην πόρτα μας» γι’αυτές τις αγορές όπλων δεν είναι πολύ πιστευτή.
Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι με δεδομένο πως η Κροατία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2009 και στην ΕΕ το 2013, το ζήτημα αυτό δεν είναι πλέον τοπικό ή περιφερειακό. Για να το πούμε ωμά, οι πραγματικές αποφάσεις δεν λαμβάνονται πλέον στο Ζάγκρεμπ. Και οποιοδήποτε πρόβλημα έχει το Βελιγράδι με την Ουάσινγκτον ή τις Βρυξέλλες δεν θα λυθεί με στρατιωτικά ελικόπτερα.
Αυτός ήταν ο βασικός λόγος που η Κροατία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ – ότι η αρχή της συλλογικής άμυνας μάς επιτρέπει να μην ασχολούμαστε ιδιαίτερα με το τι κάνει η Σερβία. Κι ότι αν υπάρξουν προβλήματα, έχουμε στήριξη.
Οι πολίτες της Κροατίας δεν είναι έτσι πολύ χαρούμενοι με αυτόν τον στρατιωτικό παροξυσμό. Όταν βλέπουν τα ποσά που δαπανώνται, εξοργίζονται: «Δεν υπάρχουν χρήματα για τα άρρωστα παιδιά, τα νοσοκομεία και τις συντάξεις, αλλά υπάρχουν χρήματα για άχρηστα αεροπλάνα. Πώς εξηγείται;»
Η απάντηση, όπως πάντα στα Βαλκάνια, είναι η διαφθορά. Η κλοπή δημοσίου χρήματος για την αγορά υπερτιμημένων σκουπιδιών.
Αν οι στρατιωτικές δαπάνες ήταν αποτέλεσμα μιας πραγματικής απειλής, η απειλή αυτή θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί. Αν ήταν αποτέλεσμα μιας πραγματικής παράνοιας και φόβου, θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση. Αλλά δεν ισχύει κάτι τέτοιο – και αυτά είναι τα κακά νέα για την Κροατία.
Η Κροατία βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Η Σερβία επίσης. Δημόσιο χρέος, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αρνητικοί δείκτες. Ο κόσμος φεύγει από τη χώρα κατά κύματα, με πρώτους τους νέους μορφωμένους. Δημογραφικά, βρισκόμαστε σε ελεύθερη πτώση. Και σύντομα ο ιδιωτικός τομέας δεν θα μπορεί πλέον να πληρώνει για τις κρατικές δαπάνες.
Το ΔΝΤ μπορεί να μας μυρίσει όπως μια πληγωμένη αντιλόπη στις στέπες του Σερενγκέτι. Αν αυτός ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών συνεχιστεί, σίγουρα θα χρεοκοπήσουμε. Τίποτα όμως δεν δείχνει ότι θα σταματήσει.
Όταν δεν υπάρχουν πλέον χρήματα για αεροπλάνα, τανκς, ελικόπτερα και πυραύλους, θα αρχίσουμε να αγοράζουμε ό,τι άλλο μπορούμε – αερόστατα και ζέπελιν. Όταν τελειώσουν τα καύσιμα, θα αγοράζουμε καταπέλτες και τόξα.
Δεν υπάρχουν λεφτά για όπλα; Θα αγοράσουμε σφεντόνες! Δεν υπάρχουν λεφτά για χειροβομβίδες; Θα απευθυνθούμε στην κροατική διασπορά στην Αυστραλία και θα αγοράσουμε μπούμερανγκ! Δεν μπορούμε να αγοράσουμε μαχαίρια; Θα εισαγάγουμε πέτρες! Και ό,τι κι αν συμβεί, θα έχουμε πάντα τα δόντια μας για να τους δαγκώνουμε και το σάλιο μας για να τους φτύνουμε!
Κι όταν τελειώσουν πραγματικά όλα τα λεφτά, οι ηγέτες μας θα συναντηθούν και θα υπογράψουν μια συνθήκη φιλίας. Μέχρι να ξαναβγάλουμε μερικά λεφτά.
Του Borna Sor (Mπόρνα Σορ), κροάτη δημοσιογραφου και συγγραφέα.
Πηγή: Balkan Insight