Εκατομμύρια ατόμων με αναπηρία δεν θα μπορέσουν ή δεν θα τους επιτραπεί να ψηφίσουν στις ευρωεκλογές ή, στην καλύτερη περίπτωση, θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες σε αυτήν την προσπάθεια, δείχνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε στις 20 Μαρτίου.
«Η έκθεση δείχνει το άσχημο πρόσωπο της Ευρώπης – μια πραγματικότητα που απέχει μακράν από τις προσδοκίες μας, από τις βασικές διεθνείς νομικές πράξεις και πολιτικές διακηρύξεις», δήλωσε ο συντάκτης της Πολωνός Κριζστόφ Πατέρ.
Αναφερόμενος στην πρόσφατα εγκαινιασθείσα εκλογική εκστρατεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το σύνθημά της «Αυτή τη φορά ψηφίζω», ο κ. Πατέρ τόνισε: «Φαίνεται ότι πολλοί πολίτες με αναπηρία θα πουν “για άλλη μια φορά δεν μπορώ να ψηφίσω λόγω των τεχνικών εμποδίων που ακόμα υπάρχουν στη χώρα μου. Ή για άλλη μια φορά δεν μπορώ να ψηφίσω βάσει της εθνικής νομοθεσίας της χώρας μου”».
Σύμφωνα με την έκθεση, εκατομμύρια ψηφοφόροι θα αποτραπούν λόγω τεχνικών εμποδίων στα εκλογικά τμήματα που δεν λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες που δημιουργούν τα διάφορα είδη αναπηρίας τους.
Έξι χώρες δεν διαθέτουν κανόνες για την προσαρμογή των εκλογικών τμημάτων στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Παρότι έντεκα χώρες εφαρμόζουν τη γενική αρχή σύμφωνα με την οποία όλα τα εκλογικά τμήματα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα, αυτή η προσβασιμότητα έχει μάλλον περιορισμένη πρακτική έννοια.
«Οι δημόσιες αρχές συχνά θεωρούν ένα εκλογικό τμήμα «προσβάσιμο» με μόνη προϋπόθεση να μπορεί να εισέλθει σε αυτό αναπηρικό αμαξίδιο, παραβλέποντας τις ανάγκες των ατόμων με πολλά άλλα είδη αναπηρίας».
Σε 18 κράτη μέλη, οι τυφλοί ψηφοφόροι δεν έχουν τρόπο να ψηφίσουν αυτόνομα. Σε οκτώ κράτη μέλη, δεν υπάρχουν εναλλακτικές μορφές ψηφοφορίας, όπως η επιστολική ψήφος, η ηλεκτρονική ψήφος ή η ψήφος μέσω κινητής κάλπης. Αυτό σημαίνει ότι κάθε άτομο που δεν είναι σωματικά σε θέση να προσέλθει στο εκλογικό τμήμα δεν θα μπορέσει να ψηφίσει. Σε 12 χώρες, οι εθνικοί κανόνες δεν επιτρέπουν στους ψηφοφόρους να αλλάξουν εκλογικό τμήμα και να ψηφίσουν σε ένα πιο κατάλληλο, εάν αυτό δεν αντιστοιχεί στον τόπο διαμονής τους.
Επιπλέον, εκτιμάται ότι περίπου 800 000 πολίτες της ΕΕ που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας ή διανοητικής αναπηρίας θα στερηθούν του δικαιώματός τους να ψηφίσουν λόγω εθνικών κανόνων που ισχύουν σε 16 κράτη μέλη, πράγμα που η ΕΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα ανησυχητικό.
Παρά τη ζοφερή εικόνα, η έκθεση παρέχει και λόγους αισιοδοξίας. Παραθέτει 200 παραδείγματα ορθών πρακτικών και θετικών λύσεων που μπορούν να βρεθούν σε κάθε κράτος μέλος.
Για παράδειγμα, η Ρουμανία επιτρέπει στους ψηφοφόρους να σημειώσουν την προτίμησή τους σε κάποιο υποψήφιο, χρησιμοποιώντας σφραγίδα που παραλαμβάνουν από την εφορευτική επιτροπή. Στη Λιθουανία, οι αρχές παρέχουν διαδικτυακό χάρτη με τα εκλογικά τμήματα που είναι καταλληλότερα για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα. Όλοι οι πολίτες της Εσθονίας μπορούν να ψηφίζουν ηλεκτρονικά. Οι ψηφοφόροι στη Δανία έχουν τη δυνατότητα πρώιμης ψηφοφορίας, από δύο μέρες έως τρεις εβδομάδες νωρίτερα, σε ειδικά εκλογικά τμήματα.
Η έκθεση απαριθμεί επίσης πιο πρόσφατες θετικές εξελίξεις σε διάφορες χώρες, όπως κινήσεις στην κατεύθυνση της κατάργησης της αυτόματης αφαίρεσης του δικαιώματος του εκλέγειν όλων των πολιτών που τίθενται σε καθεστώς κηδεμονίας.
«Πιστεύω πως αυτή η έκθεση θα συμβάλει στη δημιουργία κανόνων που θα εγγυώνται ότι ούτε ένας Ευρωπαίος πολίτης δε θα στερείται του δικαιώματος του εκλέγειν στις ευρωεκλογές του 2024», κατέληξε ο κ. Πατέρ