Σημαντικό κούρεμα του στεγαστικού δανείου και επιδότηση από το κράτος του 1/3 της δόσης, κατά το μοντέλο της Κύπρου, είναι ένα από τα σχέδια που επεξεργάζονται από κοινού κυβέρνηση και τράπεζες για την προστασία της πρώτης κατοικίας των πιο αδύναμων νοικοκυριών.
Το νέο πλαίσιο προστασίας που θα ισχύει από 1η Ιανουαρίου 2019 θα αντικαταστήσει τον νόμο “Κατσέλη” και όπως δήλωσε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης «Πάντα θα υπάρχει ένα σύστημα που θα προστατεύει την πρώτη κατοικία, όπως κι αυτό να ονομάζεται».
Ο ίδιος διευκρίνισε ότι στα τέλη του χρόνου θα έχει οριστικοποιηθεί η νέα μορφή καθώς βούληση της κυβέρνησης παραμένει η προστασία της πρώτης κατοικίας.
Ο νόμος “Κατσέλη” ήταν προϊόν μιας συγκυρίας, της κρίσης, όπως εξήγησε ο κ. Δραγασάκης, σημειώνοντας ότι «αυτό που θα πρέπει να σκεφτούμε είναι έναν νόμο που πάλι θα προσφέρει προστασία σε αυτούς που έχουν ανάγκη, αλλά θα συνδέεται και με την στεγαστική πολιτική που θα πρέπει να έχει η Ελλάδα, αφουγκραζόμενοι και τα νέα δεδομένα στη στεγαστική αγορά κ.λπ.».
Από την πλευρά του και ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νίκος Καραμούζης δήλωσε πριν μερικές μέρες: «Οι τράπεζες έχουν δεσμευτεί για την εκπόνηση ενός φιλόδοξου προγράμματος σε συνεργασία με την κυβέρνηση, για να υπάρχει ένα νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας που δεν θα δημιουργεί παρενέργειες ώστε τα κατώτερα στρώματα με τη βοήθεια της Πολιτείας να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη εξετάζονται διάφορα σχέδια μεταξύ των οποίων το πρόγραμμα «Εστία» που εφαρμόζεται στην Κύπρο και το οποίο προβλέπει την καταβολή από το κράτος του 1/3 της μηνιαίας δόσης των στεγαστικών δανείων των πιο αδύναμων οικονομικά νοικοκυριών.
Εάν εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το συγκεκριμένο πρόγραμμα, τα βασικά κριτήρια συμμετοχής των δανειοληπτών θα είναι η αξία του ακινήτου και το διαθέσιμο εισόδημα. Η ρύθμιση που προτείνεται στον δανειολήπτη, προβλέπει εύλογο επιτόκιο και τοκοχρεολυτική μηνιαία δόση, για την αποπληρωμή του δανείου, η οποία καταβάλλεται κατά τα 2/3 από τον δανειολήπτη και επιδοτείται κατά το 1/3 από το κράτος.
Στην περίπτωση αυτή, στο ακίνητο πέραν της προσημείωσης που ήδη φέρει υπέρ της πιστώτριας τράπεζας, εγγράφεται και νέα προσημείωση υπέρ του Δημοσίου. H προσημείωση του ακινήτου και από το Δημόσιο σε συνδυασμό με την επιδότηση της δόσης του δανείου, σε περίπτωση πώλησης του ακινήτου, δημιουργεί δικαιώματα στο Δημόσιο το οποίο θα αξιώσει την είσπραξη μέρους του τιμήματος από την πώληση κατά το ποσό που αναλογεί βάσει της επιδότησης που έχει καταβάλλει.
Το σχέδιο που βρίσκεται υπό συζήτηση, προβλέπει την αποπληρωμή του ποσού που αντιστοιχεί στην παρούσα αξία του ακινήτου και όχι την αρχική και η διαφορά θα διαγράφεται, ενώ το δάνειο θα αποπληρώνεται σε βάθος 25ετίας και όλα αυτά βέβαια θα ισχύουν για όσους πληρούν τα αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα τεθούν ενώ ο δανειολήπτης θα πρέπει να είναι συνεπής διαφορετικά θα χάνει την ρύθμιση.
Ένα από τα θέματα που έχουν βάλει στο τραπέζι των συζητήσεων οι τράπεζες φέρεται να είναι το γενναίο κούρεμα στα κριτήρια αναφορικά με την αξία των ακινήτων που θα μπορούν να προστατευτούν, ενώ από την πλευρά της η κυβέρνηση εξετάζει και το ενδεχόμενο, στις διαπραγματεύσεις που θα έχει με τους θεσμούς στα τέλη του έτους, να επιτύχει παράταση του ισχύοντος νόμου για έναν ακόμα χρόνο και για το σκοπό αυτό θα επιχειρηματολογήσει με βάση τα στοιχεία της προόδου που έχουν γίνει τόσο από την μείωση των υποθέσεων του νόμου “Κατσέλη” που εκκρεμούν στα δικαστήρια, όσο και για το πλήθος των στρατηγικά κακοπληρωτών που έχουν “κρυφτεί” στο νόμο.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες έχουν δεχθεί αυστηρές συστάσεις από τις εποπτικές αρχές, προκειμένου να ενταθεί η πίεση στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Ενόψει μάλιστα και των αλλαγών στο νόμο “Κατσέλη” οι θεσμοί και ειδικότερα ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πιέζουν ώστε να μην υπάρξουν παρατάσεις που θα αποτελέσουν “κρυψώνα” για τους κακοπληρωτές.
Σημειώνεται ότι οι θεσμοί θεωρούν ότι το άρθρο 9 του νόμου “Κατσέλη” που λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2018 συχνά αποτελεί άλλοθι σε πολλούς να μην έλθουν σε διαδικασία συνεννόησης με τις τράπεζες για τα δάνειά τους. Υπενθυμίζεται ότι το άρθρο αυτό με βάση την αξία ακινήτου, την οικογενειακή κατάσταση, το εισόδημα κ.λπ. αποτρέπει τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και δημιουργεί προϋποθέσεις “κουρέματος” οφειλών. Ωστόσο λόγω του φόρτου των δικαστηρίων έχει οδηγήσει σε “πάγωμα” πολλές υποθέσεις καθώς εάν κάποιος έχει καταθέσει αίτηση για υπαγωγή στο νόμο τότε εάν δεν υπάρξει δικαστική απόφαση δεν μπορεί να υπάρξουν διαδικασίες διευθέτησης του δανείου από τις τράπεζες. Έτσι θέτει εκτός πλειστηριασμών ακίνητα αντικειμενικής αξίας 100.000- 150.000 ευρώ. Γι΄ αυτό ο SSM πιέζει για απόρριψη κάθε έννοιας παράτασης και για επιλογές μιας πιο “σκληρής” διαχείρισης των δανείων. Προκειμένου να μη δημιουργηθεί νέα γενιά στρατηγικών κακοπληρωτών.
Μάλιστα πρόσφατα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Νικόλας Καραμούζης, μιλώντας σε συνέντευξη τύπου στο ΣΕΒ τόνισε ότι 18 δισ. στεγαστικών δανείων είναι “εγκλωβισμένα” στις διαδικασίες του νόμου “Κατσέλη” και θα πρέπει να βρεθεί μια λύση γι΄ αυτό. Σε αυτό το σημείο είναι που προσέθεσε ότι οι τράπεζες είναι έτοιμες να συμφωνήσουν με την κυβέρνηση για ένα πλαίσιο προστασίας που δεν θα δημιουργεί παρενέργειες, ώστε τα κατώτερα στρώματα με τη βοήθεια της Πολιτείας να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.